Mímir - 01.06.1981, Blaðsíða 102

eru atburðir ársins 1405. Ætti hún að gefa
nokkra hugmynd um hverju lífi hetjur, á borð
við Sigurð Fáfnisbana, lifðu í hugum fólks, á
Islandi, eftir að hetjusagan hafði glatað sínu
þjóðfélagslega hlutverki:
„Bróðir Árni Ólafsson var þar þá með hústrú
Sigríði Erlendsdóttur og var settr peniteciarius
öllum norrænum mönnum. Par sá hann serk
vorrar frú sancte Márie ok reifa vors herra ok
belti ok dúk Jóhannes baptiste. f þeim stað, er
Afrika heitir, sá hann hjaltit af sverði Sigurðar
Fofnisbana, ok mæltist honum þá tíu fóta langt,
en klótin með kopar tók einnar spannar aftr af.
Par var ok tönn, er sögð var ór Starkaði gamla.
Var hún þverar handar á lengd og breidd fyrir
utan þat, er í holdinu hafði staðit.“21)
TILVITNANIR:
1. í sumum heimildum t.d. Niebelungenlied heitir
Sigurður Siegfried, í Bjólfskviðu er samsvar-
andi persóna kölluð Sigemund, og í Piðriks
sögu af Bern Sigurður sveinn. Sú ættartala sem
hér er tilfærð er tekin úr Völsungasögu.
2. Einkum: Grípisspá, Reginsmál, Fáfnismál,
Sigurdrífumál, Brot af Sigurðarkviðu og Sig-
urðarkviðu skömmu. Auk þess er Sigurðar get-
ið í Guðrúnarkviðu 1., Helreið Brynhildar,
Guðrúnarkviðu fornu, Oddrúnarkviðu, Atla-
málum, Guðrúnarhvöt og Hamðismálum.
3. Sem dæmi um það hvernig frægir herkonung-
ar safna smám saman um sig hetjum í minning-
unni má t.d. nefna Piðrik af Bern (Dietrich of
Verona), Karla Magnús (Karl mikla) og Hrólf
kraka.
4. Ilionskviða, 4. þáttur lína 141 ff.
5. op. cit. 8. þáttur, lína 547 ff-
6. op. cit. 24. þáttur, lína 523 ff.
7. Beowulf, introduction bls. 22—23.
8. op. cit. lína 809 ff.
9. Fáfnismál, erindi 41—43.
10. Sjá t.d. Jan de Vries, Heroic Song and Heroic
Legend, 11. og 12. kafla. (Bókin kom fyrst út
í Hollandi undir nafninu, Heldenlied en Held-
ensage, árið 1959, en ensk þýðing B. J. Timmer
kom út hjá Oxford University press, árið 1960).
11. Hér geri ég ráð fyrir víxlverkandi sambandi
milli helgiathafnar og goðsögu, en ekki eru all-
ir á eitt sáttir um, hvernig þessu sambandi sé
háttað, og telja sumir goðsöguna algerlega
sprottna upp úr helgiathöfninni. Um þetta
vandamál er t. d. fjallað í bók K. K. Ruthven.
12. The Sínger of Tales bls. 195.
13. op. cit. bs. 201.
14- Heroic Song and Heroic Legend, bls. 218.
15. Hér vitnar Tolkien í bókina, The Dark Ages,
eftir W. P. Ker.
16. J. R. R. Tolkien, Beowulf: The Monsters and
the Critics, gefin út í bókinni: An Anthology
of Beowulf Criticism. Tilvitnun tekin af bls.
70 í þeirri bók.
17. op. cit. bls. 72.
18. op. cit. bls. 77.
19. Ilionskviða 21. kafli, lína 223.
20. Snorri Sturluson, Heimskringla 208. kapítuli.
21. Lögmannsannáll 1405. Annálar og Nafnaskrár,
bls. 147.
HEIMILDASKRÁ:
Við samningu þessarar. ritgerðar hefur einkum
verið stuðst við eftirtalin rit:
Annálar og Nafnaskrár, útg.: Islendingasagnaútgáf-
an, Guðni Jónsson bjó til prentunar. Rvík 1953.
Beowulf ásamt formála eftir Michael Alexander,
ensk þýðing Michaels Alexander, útg.: Penguin
Books. England 1977.
Eddukvæði ásamt formála eftir Ólaf Briem, útg.:
Ólafur Briem, Skálholt, Reykjavík 1976.
The Epic of Gilgamesh ásamt formála eftir N. K.
Sandars, ensk þýðing N. K. Sandars, útg.: Penguin
Books. England 1979-
Vornaldarsögur Norðurlanda 1. útg.: íslendinga-
sagnaútgáfan, Guðni lónsson bjó til prentunar.
Reykjavík 1954.
Heimskringla, útg.: Bjarni Aðalbjarnarson, Hið ís-
lenzka fornritafélag. Reykjavík 1945.
Kviður Hómers 1 og 2 ásamt formála eftir Jón
Gíslason, þýðandi Sveinbjörn Egilsson, Bókaút-
gáfa Menningarsjóðs, Reykjavík 1949.
Niebelungenlied ásamt eftirmála eftir A. T. Hatto,
ensk þýðing A. T. Hatto, útg.: Penguin Books.
England 1976.
Piðriks saga af Bern, útg.: íslendingasagnaútgáfan,
Guðni Jónsson bjó til prentunar. Reykjavík.
An Anthology of Beowulf Criticism, útg.: Lewis E.
Nicholson, University of Notre Dame Press,
Notre Dame, Indiana 1971.
Einar Ól. Sveinsson, Islenzkar bókmenntir í forn-
öld 1. útg.: Almenna Bókafélagið. Rvík 1962.
Lord, Albert B., The Singer of Tales, útg.: Athen-
eum. New York 1978.
Ruthven, K. K., Myth, no. 31 í ritröðinni, The
Critical Idiom. London 1976.
de Vries, Jan, Heroic Song and Heroic Legend,
ensk þýðing B. J. Timmer, útg.: Oxford Univer-
sity Press 1960.
100