Nýir pennar - 15.04.1947, Side 8

Nýir pennar - 15.04.1947, Side 8
stefna, existentalisminn ekki lengur einkaeign nokkurra heimspekinga, sem fylgdust með Sartre, heldur breiddist stefnan ört út og fylgi hennar óx jafnt og þétt. Hún varð hinum þjök- uðu Frökkum hugljúft efni í hrókaræður um böl heimsins og vonleysi þessa lífs. Existentalistarnir halda því fram, að engin heimspekikenn- ing geti skýrt alheiminn og þeir neita því, að það sé til nokkuð, sem kalla má mannlegt eðli. Sartre viðurkennir fúslega hinn mikla arf, sem hann hefur hlot- ið frá eldri hugsuðum, til dæm- is Pascal hinum franska, sem efaðist um gildi allra heimspeki- kenninga. Sartre iðar í skinn- inu, þegar Pascal tekur til máls: „Mér ógnar sú tilhugsun, hversu stutt ævi mín er og hvernig hún er gleypt af eilífðinni, fyrir og eftir mína daga, hversu lítið fer fyrir mér og hversu glataður ég er í hinu óendanlega rúmi al- heimains, sem ég veit ekkert um og ekkert veit um mig. Það er mér undrunarefni, að ég skuli vera hér frekar en á einhverjum öðrum stað, vera til nú frekar en á einhverjum öðrum tíma“. Það er slík örvilnan, slík angist um dýpstu vandamál tilverunn- ar, sem marka hina nýju stefnu. Það er ekki að undra, að slíkt skuli koma fram í París eftir fall Frakklands. Danski klerkurinn Kirke- gaard er þó öllu fremur átrún- aðargoð existentalistanna, þótt það skilji á milli hans og þeirra í trúmálunum. Hann var trú- maður, Sartre er trúleysingi. Existentalisminn skiptist nú þegar í tvo flokka eftir trúmál- unum, og er Þjóðverjinn Ivarl Jaspers talinn fyrir hinum kristnu, en Sartre þeim heiðnu. Sartre heldur því fram, að stefna sín sé alls ekki lirein nið- urrifs- og svartsýnisstefna. Hann segir að lífsskoðun sín eigi að hvetja menn til starfs, þar eð hún geri mönnum frelsi þeirra ljóst og bjargi þeim frá falskri öryggistilfinningu. Sartre er ennþá ungur maður, og árin ein munu kveða upp dóm yfir stefnu hans og lífs- skoðun. Ef til vill er þetta að- eins eðlileg afleiðing stríðsins, en verið getur einnig, að menn- irnir við barinn í Hotel J'ont- Royal séu að skapa nýja kafla í sögu heimspekinnar. 6

x

Nýir pennar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Nýir pennar
https://timarit.is/publication/1954

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.