Skógræktarritið - 15.10.2000, Page 15

sjaldan yfir 13-15 gráður, vegna
kælingar frá hafinu, Þá hefur
staðsetning hlynsins afgerandi
áhrif á vöxt og þroska en hann
stendur sunnanvert við húsið og
nýtur skjóls af norðan- og norð-
austanáttinni, sem vafa-
laust eru erfiðustu vetrar-
áttirnar og bera með sér
sjávarlöður og salt af Arn-
arfirðinum í miklum mæli.
Sjálfsagt gerðu þeir sem
settu tréð niður á sínum
tíma sér góða grein fyrir
því að velja þyrfti skjól-
góðan stað.
Hlyntré eru ekki algeng
á Islandi og fyrst og fremst
er þau að finna í elstu
hverfum Reykjavíkur, gróð-
ursett á árunum fyrir og
eftir 1930. Þessi tré voru
flutt inn frá Danmörk,
einkum fyrir tilstilli Einars
Helgasonar sem rak gróðr-
arstöð við gamla Kennara-
skólann. En eitt merkileg-
asta og sjálfsagt eitt af
elstu trjám landsins, ef
ekki það elsta, er hlyntré
sem gróðursett er af Þor-
valdi Thoroddsen árið
1888 að Laufásvegi 5 í
Reykjavík og stendur þar
íðilfagurt, komið frá
Skotlandi.
I Ijósi langrar ræktunar-
sögu hlynsins er auðsætt
að hann sþjarar sig ágæt-
lega, sérstaklega hér sunnanlands
þar sem reynslan er mest.
Hann fellir iðulega mikið fræ og
víða er að finna sjálfsánar plönt-
ur. Vegna hins suðræna uppruna
kemur hann seint til á sumrin,
vex lengi fram eftir hausti og
stendur oftast laufgaður í fyrstu
frostum. Þetta háttalag þessa
stofns, sem að verulegu leyti er af
dönskum uppruna, veldur þvf að
nýsprotar frjósa og þá kelur og
takmarkar þetta ef til vill út-
breiðslu hlynsins á íslandi. Hann
eru nánast engin. Á síðari árum
hafa margir séð kostina og sem
betur fer er töluvert farið að
gróðursetja hlyn að nýju en
kannski ekki nógu mikið né nægi-
lega vfða. Ræktun þessarar
ágætu trjátegundar er
engan veginn fullkönnuð.
Hlynurinn á Bíldudal er
vissulega undantekning,
því að hlyns verður ekki
vart á mörgum stöðum
utan Reykjavíkur og vekur
því sannarlega vonir um
að hann geti vaxið miklu
víðar, í fleiri bæjum og
görðum. Vonandi á þessi
gleðigjafi og fallega trjá-
tegund erindi við miklu
fleiri í framtíðinni.
Ég undirritaður frétti
fyrst af tilvist hlynsins á
Bíldudal árið 1984, er ég
fór um Vestfirði sem
ráðunautur Skógræktar-
félags íslands og hitti
Guðrúnu á Sellátrum f
Tálknafirði, sem var
þjóðsagnapersóna þar
vestra í lifanda lífi. Hún
sagðist vilja sýna mér
að tré gætu líka vaxið á
Vestfjörðum. Fórum
við í sérstakan
leiðangurá Bíldudal
þar sem engum blöð-
um var um það að
fletta að þetta var öld-
ungis rétt.
En til að grafast nánar fyrir um
sögu bílddælska hlynsins var
fyrst barið að dyrum hjá eigend-
um á Sólheimum í sumar. Þar var
fyrirörn Gfslason húsráðandi,
sem tók vel á móti gestum og
sagði að sennilega hefðu þau
hjónin Magnús lónsson járn-
smiður og Ingunn Jensdóttir
gróðursett tréð. „Ég hef það fyrir
satt, alla vega minnist ég þess,
að Axel sonur þeirra hafi sagt
mér að móðir hans Ingunn hefði
staðið fyrir gróðursetningunni".
~ virðist eiga erfitt uppdráttar þegar
fjær dregur ströndinni og því
norðar á landinu sem farið er,
þ.e.a.s. þar sem hættara er við
frostum og vaxtartíminn er
skemmri.
Handhafar viðurkenningar á TRÉ ÁRSINS, hjónin á Sólheim-
um, Örn og Valgerður, ásamt barnabarni. Afhendingin fór
fram 28. okt. síðastliðinn.
Engu að síður virðist vera tölu-
verður erfðafræðilegur breytileiki
í trjám sem vaxa í Reykjavík, því
að einstaka tré hausta sig mun
fyrr, jafnvel í þyrjun september.
Þessi tré gefa fyrirheit um að hér
sé hægt að rækta hlynstofn sem
er betur aðlagaður íslenskri veðr-
áttu. Þrátt fyrir þessar bollalegg-
ingar og vankanta ber hlynurinn
af um margt hér á landi sem
garðtré og hentar ekki síður vel í
almenningssvæði og götutré sem
og krydd í útivistarskóga. Óþrif
SKÓGRÆKTARRITIÐ 2000
13