Tímarit lífeindafræðinga - jul. 2006, Blaðsíða 39

Fyrirkomulag menntunar
í lífeindafræði við HÍ
Skipulag náms í lífeindafræði við HÍ er byggt á því sem
fyrir var í THÍ og er nú í HR. Tillögur um námsfyrirkomu
lag sem samþykktar voru í HÍ voru að mestum hluta unnar
af fagráði námsbrautar í lífeindafræði við THÍ. Í þeirri
vinnu var lagt upp með að þróa námið áfram án tillits til
þess hvar því yrði niður komið. Það eina sjónarmið sem
réði var að halda áfram að veita menntun sem er sambæri
leg við það sem best gerist í öðrum skólum.
Við endurskoðunina var Bologna samþykktin jafnframt
höfð að leiðarljósi en flestir skólar í Evrópu líta til hennar
við endurskoðun náms. Hún tekur meðal annars til sam
ræmingar á námslengd í háskólum í Evrópu og gerir ráð
fyrir að B.S. próf taki þrjú ár, M.S. próf tvö ár og doktors
nám þrjú ár miðað við eðlilegan námshraða. Aðilar voru
sammála um að ekki væri heppilegt að stytta námstíma
verðandi lífeindafræðinga til starfsréttinda frá því sem nú
er. Því var ákveðið að skipuleggja námið þannig að fyrra
árið í M.S. námi nýttist til þess að ljúka undirbúningi þeirra
undir starfið þannig að þeir geti sótt um löggildingu að því
loknu.
Sem fyrr er áhersla lögð á raungreinar í upphafi náms
og eru fyrstu tvær annirnar tileinkaðar efnafræði og lífefna
fræði ásamt líffæra- og lífeðlisfræði, tækjafræði og tölfræði.
Einnig er nemendum kynnt heilbrigðiskerfið sem og að
ferðir og hugmyndafræði teymisvinnu. Næstu fjórar ann
irnar einkennast af stórum og jafnframt breiðum áföngum
þar sem sjónum er beint að mismunandi flokkum rann
sókna og þá bæði frá sjónarhóli sjúkdómafræði og aðferða
fræði. Þessir áfangar eru blóðmeinafræði, klínísk lífefna
fræði, sýklafræði og líffærameinafræði en eru útvíkkaðir
þannig að þeir rúma hver um sig skylda áfanga sem voru
aðskildir áður en fjölgreinanám kom til. Áfangar sem
nýtast við allar þessar greinar eru kenndir samhliða svo
sem ónæmisfræði, erfðafræði og sameindalíffræði. Einnig
er aftur tekin upp kennsla í klínískri lífeðlisfræði en hana
hefur skort í nokkur ár.
Á fyrra árinu í M.S. námi og sem er eins og áður sagði
forsenda löggildingar er gert ráð fyrir áföngum í lífupplýs
ingafræði, stjórnun, aðferðafræði vísindarannsókna og sér
hæfðri aðferðafræði í valgrein. Nemendur hafi síðan val
um hvort þeir taki fleiri áfanga í sérhæfðri aðferðafræði
eða geri lokaverkefni. Þeir sem ljúka M.S. prófi munu
síðan væntanlega útvíkka lokaverkefnið.
Í stuttu máli sagt er þetta mjög líkt fyrirkomulag og
hefur verið undanfarin ár en þróað í takt við tímann og
gengið skrefinu lengra með tilkomu M.S. prófs.
Fyrstu nemendur hafa núna lokið fyrsta ári í HÍ. Vel
hefur gengið þrátt fyrir smávægilega hnökra í upphafi sem
rekja má til stutts undirbúningstíma. Sá tími er nú að baki
og geisla- og lífeindafræðiskor hefur nú fleira starfsfólki á
að skipa og sem mun fara fjölgandi eftir því sem fleiri
áfangar koma inn. Kennt er í húsnæði sem HÍ hefur tíma
bundið á leigu í Ármúla 30 og er aðstaða til fyrirlestra ágæt
og hægt að koma upp rannsóknaaðstöðu þegar þar að
kemur. Jafnframt er þar hin ágætasta skrifstofuaðstaða
fyrir stjórnendur námsbrautanna. Varanlegt húsnæði mun
síðan mjög bráðlega fást í húsnæði sem losnar á háskóla
svæðinu þegar háskólatorgið hefur verið reist.
Næstu tvo vetur munu nokkrir námsáfangar skarast
milli skólanna þannig að nemendur HÍ og HR eru í sömu
áföngum á sömu önn þó þeir séu komnir mislangt í námi.
Góð samvinna er á milli skólanna og verða þeir áfangar
kenndir saman.
Lokaorð
Ég tel að staða grunnmenntunar í lífeindafræði hér á landi
hafi verið mjög góð um árabil. Hún hefur átt góðum kenn
urum á að skipa og haft gott húsrými sem hefur verið
hentugt fyrir starfsemina. Mikilvægt er að tryggja að svo
verði áfram í nýjum skóla.
Sú ánægjulega þróun hefur orðið að sífellt fleiri sækja
framhaldsmenntun og nokkur hópur hefur nú lokið M.S.
prófi við læknadeild eða er í námi. Í upphafi bar mest á
reyndum lífeindafræðingum í því námi en undanfarin ár
hefur hluti nemenda haldið beint áfram í M.S. nám sem er
nauðsynlegt til að hraða þróun og laðar að góða nem
endur. Líklegt er að nýtt fyrirkomulag við HÍ leiði til enn
hraðari þróunar hvað þetta varðar.
Blað var brotið í sögu menntunar í lífeindafræði og við
urkenningar á fagþekkingu lífeindafræðinga í vor þegar
Helga Erlendsdóttir varð klínískur prófessor, fyrst íslenskra
lífeindafræðinga. Svo er að starfsmenn LSH geta fengið aka
demískar nafnbætur ef þeir uppfylla hæfikröfur lækna
deildar HÍ til tilsvarandi starfs en rannsóknaferill Helgu var
metinn á þennan hátt af dómnefnd sem um málið fjallaði.
Helga er verðug fyrirmynd þeirra lífeindafræðinga sem
leggja fyrir sig rannsóknir og kennslu sem og hefðbundn
ari störf. Hún sýnir okkur að lífeindafræðingar uppskera
virðingu og viðurkenningu hafi þeir þannig til sáð. Þó það
kunni núna að taka lengri tíma, meiri svita og fleiri tár en
hjá þeim stéttum sem eiga sér lengri sögu mun sá munur
hverfa. Málið er að leggja ekki árar í bát heldur halda
ótrauð áfram, taka virkan þátt í vísindasamfélaginu og
skapa sér tækifæri.
TÍMARIT LÍFEINDAFRÆÐINGA 2006 / 1. árgangur / 1. tbl. 39
Grein / námið