Eir - 01.01.1900, Page 1

10403.'*!
EIR
^LfiSFJOKÐUNGSItlT H^A-ISTIDj?. X-.^JXr UM
HHILBBIGEISMÁli
2. ákg. | Janúar--Marx. | 1900.
L(n\ vGfnsleiÖBÍu 03 eftolprœsi.
(Alþýðufyrirlestur, haldlnn I Reykjavík í nóv. f. á.)
_____ (Framh.)
Sá hluti verkfræðinnai’, sem að heilsufræði lýtur, er á
ensku máli kallaður „sanitary engeneering." Allar ráðfetafanir
og alt fyrirkomulag við þennan hluta vorkfræðinnar verður
að lúta þvi boði og banni, sem heilsufræðin fyrirskipar. Það
eru Englendingar, sem fyrstir skara hér fram úr um og eftir
miðbik þessarar aldar.
Pað er kunnugt, að fyr á öldum geysuðu oft ógurlegar
drepsóttir, næmar kýlasóttir, er strádrápu menn (t. d. Svarti-
dauði á 14. öldinni). fær stóðu oft árum saman og komu
hvað eftir annað, svo menn stóðu alveg ráðalausir. Menn fóru
að reyna að gera sér grein fyrir orsökum til þessa, en það fór
allt á barnalegan hátt eins og við mátti búast. Menn kendu
þetta reiði guðs, flokkuðust til kirkna og bænahúsa og komu þá
oft drepsóttunum fyrst verulega á stað. Margt bendir þó til þess,
að menn hafi allsnemma rent grun í, hvað neyzluvatnið gæti
stutt að útbreiðslu næmra sjúkdóma, en sá vegur var þá
farinn til útskýringar, að aðrir hefðu af ilsku mengað vatnið,
og var það svo um tíma, að þetta var látið bitna á Gyðing-
um og þeir ofsóttir af þeim sökum.
Á miðöldunum voru víða reist sjúkrahús, en þetta stoðaði
í fyrstu litið, meðan almennur þrifnaður var á j hræðilega
lágu stigi.
Þegar kemur fram á 17. öld fer þessum kýlasóttum að
réna. Þá er líka komin töluverð breyting á lífernisháttu manna
að þvi er snertir klæði, fæði og húsakynni. Almennur þrifnaður
hefh- tekið stórum framförum, sá er nú ekki framar álitinn