Eir - 01.01.1900, Page 2

guði þekkastur, sem skítugastur geugur. Mikinn þáttí
rénun sóttar þessarar átti og það, að menn voru farnir að taka
upp reglulegar sóttvarnir með samgöngubanni, og var það alt
greiðara aðgöngu þá, þegar hin örhröðu samgöngumeðul nú-
tímans ekki þektust.
Þegar kýlasóttirnar réna fer bólusóttin að gera alvarlega
vart við sig. Á 18. öldinni fá Norðurálfubúar sérstaklega að
kenna á veiki þessari. Bólusóttin rénar fyrst alvarlega við
kúabólusetningarnar síðastliðin aldamót, eins og menn frekar
geta lesið í júnímánaðarblaðinu af „Eir“.
fegar hingað er komið hefst nýtt timabil í sögu Norð-
uráifuþjóðanna. Þá kemur gufuaflið til sögunnar. Við það
verður alger breyting á öllum iðnaði og fjöldi nýrra iðngreina
myndast, alt rekið áfram með undraafli gufunnar. Það or og
skiljanlegt, að alt, þetta verði fyrst í koialöndunum (t. d. Eng-
landi). Utan um hverja verksmiðju myndast sægur af lélegum
og fátæklegum húsum, er verkmannalýðurinn býr í. Revkur-
inn frá verksmiðjunum óhreinkaði loftið, er menn urðu að
anda að sér, og skolpið frá þeim saurgaði jarðveginn og vatn-
ið, er menn áttu að neyta. Peir, sem húsin bygðu, höfðu í
fyrstu engum reglum að fylgja; hver mátti byggja á þann hátt,
sem honum bezt likaði og var þá aðalatriðið að byggja þannig,
að sem minstu væri tilkostað, en sem flestum mætti leigja og
arðurinn af byggingunni þannig orðið mestur.
Það er engin furða þótt sjúkdómar færu uú að fara í vöxt
i þessum iðnaðarbæjum, enda sýndi það sig brátt í stórum
mæli. Berklaveikin og taugaveikin drepa uú menn hópum
saman og kóleran gýs upp hvað eftir annað og drepur
fjölda fólks.
Kóleran átti upprunalega heima á Indlandi, en kom fyrst.
til Norðuráifu 1830. Hún gerir verstan usia í hinum stóru
iðnaðarborgum, sérstaklega í þeinr hlutum þeirra, er verk-
mannalýðurinn og fátæklingarnir búa. Á sumrin geysar hún
verst, á veturna dregur dálitið úr henni og stundum hverfur
hún árum saman. Hún kemur til álfunnar ýmsar leiðir og
nú fara samgöngubönn að liafa minni þýðingu en áður meðan