Eir - 01.01.1900, Síða 20

20
minna á þeim að halda, vegna ýmislegrar matreiðslu, en því
fer fjarri, að þær séu oss óþarfar. Margur matur er þess eðlis,
að það er nálega ómögulegt að renna honum niður, nema
hann só vei tugginn, og því betur sem hann er tugginn, þeirn
mun betur getur munnvatnið biandast saman við hann og náð
að hafa áhrif á hann. En þessi áhrif munnvatnsins eru engan
veginn lítils virði, því að i því er gerðarefni, sem hefir þau
áhrif á sterkjuna, að hún breytist í sykur, og geta menn sjálfir
sannfært sig um þetta með þvi að tyggja rækilega ósætt brauð.
Eftir nokkra stund kemur sætukeimur af því. Börn vantar
þetta gerefni fyrsta misserið. Þess vegna þola þau illa mjöl-
mat meðan þau eru svo ung. Munnvatnið heflr að vísu engin
meltandi áhrif á feitmeti né eggjahvituefni, en það bleytir át-
matinn, og með því einu móti verður honum rent niður. Ég
geri ráð fyrir, að margir hafi tekið eftir þvi, hve erfit.t er að
renna niður, ef hræðsla kemur að manni. Þvi að þá hættir
munnvatnið að renna inn i munninn. Munnvatnið kemur úr
kirtlum, sem búa það til úr blóðinu, sem rennur um þá. Sumir
þessir kirtlar liggja undir kjálkabörðunum, aðrir framan vert
við eyrun og neðan undir þeirn. Þessir kirtlarnii' bólgna í
hettusótt og valda þannig þrotanum kring um eyrun í þessari
veiki, sem margir kannast við. Svo telst til, að alt það munn-
vatn, sen! myndast á sólarhring, nemi 3— 4 pelurn.
Tyggingin er ekki að eins gagnleg til þess að munnvatnið
geti blandast vel saman við matinn, og hann renni vel niður,
heldur er hún að öJlu leyti mikilvægur undirbúningur undir
það, að hinir aðrir meltingarvökvar í maga og þörmum bland-
ist saman við matinn, og flýtir þannig fyrir starfa þeirra i’að
er því engum efa bundið, að margvisleg meltingartruflun getur
stafað af þvi einu, að menn tyggja ilJa, og það er gott ráð að
gefa sér tíma til að matast og tyggja vel, þó margir sinni
því ekki, heldur gleypi matinn í sig lítt tugginn.
Það hentu margir gaman að Ctladstone fyrir það, að hann
hafði þá reglu að tyggja hvern bita 30 sinnum, áður hann
rendi honum niður. Auðvitað munu fæstir fylgja þeirri smá-
munasemi nákvæmlega, enda þarfnast ekki allur matur jafn-