Morgunblaðið - 16.06.1988, Qupperneq 28

28
-< j i'/m. .;ji jrjoAauTMMW ,giga.i8muí)íiom
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. JÚNÍ 1988
Ný Þ ingvallanefnd
tekur við störfum
Stefnumörkun í skipulagsmálum væntanleg
FORMLEG mannaskipti urðu í
Þingvallanefnd föstudaginn 27.
mai.I nefndinni sitja jafnan þrír
alþingismenn, og hefur nefndin
með höndum forræði þjóðgarðs-
ins á Þingvöllum í umboði Al-
ingis.
nefndinni sátu áður: Þórarinn Sig-
uijónsson, formaður Þingvalla-
nefndar, Þorsteinn Pálsson, forsæt-
isráðherra og Hjörleifur Guttorms-
son, fv. iðnaðarráðherra. Þeir sem
eiga sæti í nýrri nefnd eru: Formað-
ur þingflokks Sjálfstæðisflokksins,
Olafur G. Einarsson, formaður
Þingvallanefndar, Steingrímur Her-
mannsson, utanríkisráðherra og
Hjörleifur Guttormsson, fv. iðnað-
arráðherra.
Áður en fyrri nefnd lét af störf-
um, undirritaði hún „Stefnumörkun
Þingvallanefndar í skipulagsmál-
um.“ Eru þar um að ræða niðurstöð-
ur umfangsmikillar vinnu, er fram
hefur farið undangengin þijú ár.
Var hún kynnt til bráðabirgða í fjöl-
miðlum síðastliðið sumar undir yfir-
skriftinni: „Þingvellir. Þjóðgarður-
inn og umhverfi. Drög að skipu-
lagi.“
Hefurðu
tekið eftir því
að pizzurnar okkar eru
komnar í nýjar hringlaga
umbúðir? Inní eru sömu
gómsætu pizzurnar og
áður - en núna fer bara
miklu betur um þær! v
Óla partý
pizza
Stefnumörkunin, sem að mestu
var unnin af arkitektunum Reyni
Vilhjálmssyni og Einari Sæmund-
sen, er nú í prentun og verður hún
tilbúin á næstu vikum.
Úttektá
íslenskum
skípaiðnaði
Astæður breyttrar
samkeppnisstöðu
kannaðar
Iðnaðarráðuneytið hefur ákveð-
ið, í samráði við Landssamband
iðnaðarmanna og Félag dráttar-
brauta og skipasmiðja, að láta
gera úttekt á íslenskum skipaiðn-
aði. Um er að ræða almenna könn-
un á iðnaðinum í heild, stöðu hans
og framtíðarhorfum.
Meiri óvissa ríkir nú um verkefni
skipaiðnaðarins en áður vegna þess
að á undanfömum árum og mánuð-
um hefur samkeppnisstaða íslensks
skipaiðnaðar breyst verulega, af inn-
lendum sem erlendum ástæðum.
Markmiðið með verkefninu er að efla
samkeppnishæfni innlendra skip-
asmíðastöðva, með hliðsjón af hags-
munum skipaiðnaðar og útgerðar og
þróun í alþjóðasamkeppni.
Til verksins hefur verið fengið
breskt ráðgjafafyrirtæki, A&P
Appledore. Eftirlit og yfirstjóm verð-
ur í höndum fulltrúa þeirra er að
verkefninu standa.
OG SOLBAÐIÐ
Fellitjöld og göngutjöld, m.a. Tjaldborgartjöldinvinsælu, sér-
hönnuð fyrir íslenskar aðstæður.
Sólbekkir.stólar og borö í sumarbústaðinn.tjaldið og á svalirnar.
Vandaðir svefnpokar, dýnur, vindsængur og bakpokar I
útileguna. Hagstætt verð.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir KRISTJÁN JÓNSSON
Japanskir skólar:
Foreldrauppreisn hafin
gegn j ár naganum
Agaleysi i skólum er algengt umræðuefni á Vesturlöndum og
sýnist mörgum að of langt hafi verið seilst í undanlátssemi við
nemendur eftir að kinnhestar og spanskreyr voru lögð á hilluna.
Líkamsrefsingar hafa lengi verið bannaðar í íslenskum skólum
og eiga sér formælendur fáa. Hins vegar hefur vafist fyrir yfir-
völdum hér sem viða annars staðar á Norðurlöndum að móta og
ákvarða nýjar agareglur í staðinn fyrir refsingagleðina og er
þar að finna eina af ástæðum upplausnar og óróleika í skólunum.
Þjakaðir af þessu taumlausa frelsi vita hvorki kennarar né nem-
endur hvar mörkin eru milli sæmilegrar og ósæmilegrar fram-
komu og agavandamálið verður því oft eins konar feimnismál
kennarans. í Bretlandi eimir enn eftir af gömlu hýðingaárát-
tunni en agareglur virðast þar mjög á reiki og óánægja mikil
meðal foreldra með ástandið. Víða á meginlandi Evrópu, einkum
í kaþólskum löndum, komast nemendur ekki upp með neitt múð-
ur; orð kennarans eru lög. í Bandarikjunum kenna margir sljóm-
leysi og skorti á ákveðnum hegðunarreglum um vaxandi uppi-
vöðslusemi unglinga. Þar em mörg dæmi þess að unglingar hafi
stórslasað og jafnvel drepið kennara sína. Aðstæður í japönskum
skólum em með nokkuð sérstæðum hætti.
Breski blaðamaðurinn Peter
McGill fjallaði nýlega um
agareglur í japönskum skólum og
tilburði til andófs gegn þeim
prússneskættaða járnaga sem
einkennir japanskt skólakerfi.
Skólastjóri einn í japönskum
grunnskóla hefur fýrirskipað að
íþróttaskór allra nemenda skuli
hafa 12 reimagöt, hvorki fleiri né
færri. Fyrir skömmu var gerð
skyndikönnun í kvennaskóla í
Tókíó til að ganga úr skugga um
að námsmeyjar klæddust hvítum
nærfotum eins og skólareglur
mæla fyrir um. Stúlkur, sem
klæddust doppóttum eða annars
konar litfögrum nærbuxum, voru
látnar standa frammi fyrir bekkn-
um og hlusta á ákúrur kennarans
fyrir að hafa orðið berar að „
barstelpu-hugarfari. “
Agareglumar' eiga að mestu
rætur rekja til nítjándu aldar og
hemaðarhyggjunnar sem ein-
kenndi japanskt þjóðlíf fram til
ósigursins í heimsstyijöldinni
síðari 1945. Einkennisbúningar
skóladrengja eru með prússnesku
sniði en þess má geta að her þýska
keisaradæmisins var fyrirmynd
Japana er þeir ákváðu að gerast
nútíma herveldi á síðari hluta
nítjándu aldar.
Nýlega var stofnað til þjóðar-
hreyfingar gegn smásmugulegum
skólareglum sem einu nafni nefn-
ast kosoku á japönsku og er jafn-
an framfylgt af mikilli hörku. í
marsmánuði settu 40 lögmenn á
stofn nefnd til vamar mannrétt-
indum bama og á hún að bjóða
ungum fómarlömbum mannrétt-
indabrota stuðning og lögfræði-
iega aðstoð. í maí var síðan efnt
til fundar í Tókíó. Þar komu sam-
an u. þ. b. 500 nemendur, for-
eldri og lögmenn sem fordæmdu
kosoku-kerfið.
Tárfellandi sakborningar
Ungur rithöfundur segir frá því
að fyrir fáeinum ámm hafi kenn-
arar á skólaferðalagi tekið eftir
því að buxnaskálmar eins nem-
andans virtust ofurlítið þrengri
en leyft var. Nákvæm mæling
sýndi að þama munaði einum
þumlungi. Kennaramir hringdu
samstundis í móður drengsins og
kvörtuðu. Miður sín af skömm
hélt móðirin þegar af stað með
hraðlest í nær 550 km ferðalag
til þess eins að geta afhent syni
sínum aðrar buxur. Mæðginin
báðust tárfellandi afsökunar á
„misferlinu."
í vinsælu leikriti, þar sem gert
er grín að kosoku, dæmir kennari
fimm nemendur til dauða fyrir þá
ósvífni að snæða vínarbrauð í
kennslustofunni. Dagblaðið Asahi
Shimbun vakti athygli á því að
þetta væri ekki alveg út í bláinn.
Eitt sinn lést nefnilega nemandi
á skólaferðalagi af völdum
barsmíða og sparka kennara síns
en nemandinn hafði brotið skóla-
reglur með því að hafa hárþurrku
með sér i ferðalagið.
Strangar reglur varðandi litað
hár, hársídd oggreiðslu hafa vald-
ið mörgum árekstrum. Stúlka í
menntaskóla krafðist þess að fá
að vera með appelsínugult hár og
var bönnuð skólavist í níu mánuði
fyrir vikið. í borginni Kobe reidd-
ust foreldrar ströngum skólaregl-
um þar sem krafist var bursta-
klippingar drengja og efndu til
opinberra mótmæla gegn skóla-
jifírvöldum.
Gerðar eru skýrslur um hegðun
og einkunnir hvers nemanda, svo-
nefndar naishinsho-skýrslur.
Upphaflega var ætlunin að þær
yrðu notaðar til að sporna við
taumlausri einkunnasýki sem ein-
kennir skólakerfið en margir
kennarar hafa notað skýrslumar
til að aga nemendur enn frekar
með hótunum um neikvæða um-
sögn. Skýrslurnar fylgja nemend-
um á leið þeirra um skólakerfið
upp í framhaldsskóla og háskóla
sem nota þær, ásamt inntökupróf-
um, til að velja úr umsóknum.
Nemendum jafnt sem foreldrum
er bannað að sjá skýrslurnar og
hefur Asahi Shimbun barist fyrir
því að banninu verði aflétt. Vitað
er að sumir skólar hafa misnotað
skýrslumar herfilega og jafnvel
falsað einkunnatölur til að refsa
einstökum nemendum en með
þessu athæfi geta þeir valdið við-
komandi nemanda óbætanlegum
skaða.
Vinstrisinnaðir
afturhaldsseggir
Kennarasamband Japans er
óvinnandi vígi vinstrisinna og
fleinn í holdi ríkisstjórnar hægri
manna en það er hlálegt að sam-
bandið ver núverandi skólakerfí
með kjafti og klóm. Nýleg könnun
sýndi að 86 % kennara styðja
kosoku-kerfíð og 95 % þeirra telja
að hirðuleysislegur klæðaburður
sé merki um geðtruflanir. Álíka
margir sögðu að tengsl væru milli
afbrota unglinga og hárgreiðslu
sem ekki nyti viðurkenningar
skólayfirvalda. Meira en tveir
þriðju hlutar kennara vilja banna
unglingum að sækja skemmti-
staði!
Menntamálaráðuneytið er að
öllu jöfnu afturhaldssamt og því
óvæntari eru viðbrögð þess. Ráðu-
neytið hefur látið dreifa bæklingi
þar sem hvatt er til þess að nem-
endur taki þátt í að semja skóla-
reglur og jafnframt að reglur um
klæðaburð verði mildaðar.
Samtímis þessu hefur ráðu-
neytið lagt fram tillögur að leið-
beiningarreglum fyrir skólana þar
sem m. a. segir að kenna verði
„nemendum að skilja mikilvægi
þjóðfánans og þjóðsöngsins og
sýna hvorutveggja meiri virð-
ingu.“ Einnig segir að í öllum
sögukennslubókum skuli getið tíu
sögulegra „fyrirmenna sem hafi
unnið kappsamlega að vexti og
viðgangi Japans." Meðal þeirra
eru forsætisráðherra sá er forðum
bar ábyrgð á innlimun Kóreu í
japanska keisaradæmið og flota-
foringi sem sigraði rússneska flo-
tann í stríði ríkjanna skömmu eft-
ir síðustu aldamót.
heimild: the Observer
Japanskar skólastúlkur fletta blöðum með myndum af popp-
stjörnum. Vonandi hefur engin þeirra brotið ginnheilagar skóla-
reglur með því t. d. að klæðast doppóttum nærbuxum.