Morgunblaðið - 25.07.1990, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. JÚLÍ 1990
t/Hve stór eru örygjis/TÓlfín
hjd ytrkur p "
*
Ast er...
. . . að færa honum gullfiska-
búr.
TM Reg. U.S. Pat Off.—all rights rasarvad
© 1990 Los Angeles Times Syndicate
Er sporhundurinn týndur?
HÖGNI HREKKVÍSI
„LOfCS/NS HLOS^AR HANN Á AMG*. ■ .
Gulbrúnt mistur
yfir Reykjavík
Til Velvakanda.
Hvað er þetta gulbrúna mistur
sem stundum takmarkar skyggni
yfir Reykjavík? Þetta gulbrúna
mistur veldur óþægindum í augum
og öndunarfærum og skemmdum á
gróðri. Þetta mistur sést vel ef
horft er í áttina að Reykjavík. Þess-
ari mengun var fyrst lýst í Los
Angeles, USA fyrir 25 árum. Nú
sést þetta gula mistur nokkuð oft
yfir Reykjavík. Þetta er vegna
framleiðslu á HC og NOx og sést
þegar sólin skín í gegnum þessar
lofttegundir. Þetta er „Photo-
chemical smog“. Afleiðing mengun-
ar af völdum útblásturs frá bifreið-
um. Hvað er til ráða?
Reynsla Bandaríkjamanna hefur
sýnt að Catalytic Converters (hvarf-
ar) er ekki lausnin. Tækið'er allt
of dýrt vegna notkunar á dýrum
málmum í smíði þess m.a. „platin-
um“ og „rhodium“. Stuttur ending-
artími sem jafnvel getur orðið enn
styttri á norðlægum slóðum. Hugs-
anlega styttist endingartími hvarfa
enn frekar þar sem um er að ræða
saltnotkun á vegum.
Getum við komið í veg fyrir gul-
brúna mistrið og þá sjúkdóma sem
eru bein eða óbein afleiðing þess?
Getur verið að mun ódýrari og hag-
kvæmari lausn sé til í herferðinni
gegn'mengun frá útblæstri bifreiða?
Höfundi greinar er kunnugt um
að í Bretlandi og USA, og nýlega
hér á Islandi, er á markaðnum tæki
sem gefið er upp að skaðleg efni í
útblæstri minnki um allt að 50%.
Catalytic Converters (hvarfar) eru
sagðir minnka mengun jafn mikið,
en þetta tæki er mun ódýrara og
endist yfir 240.000 km. Ennfremur
sparast eldsneyti um allt að 7%.
Hvarfar auka hins vegar nær alltaf
eldsneytiseyðslu. Hægt er að nota
nýja tækið ásamt hvarfa og næst
þá nær algjör sigur á menguninni.
Davíð
í»essir hringdu . . .
Páfagaukur í óskilum
Blár karlpáfagaukur fannst fyrir
utan Seðlabankann 19. júlí. Fuglinn
getur flautað lítið lag. Eigandi get-
ur hringt t síma 699537.
Hvar fæst Deli Express?
Kona hringdi:
„Fyrir nokkru var hægt að kaupa
örbylgjupopp sem heitir Deli Ex-
press en nú fæ ég þetta tiltekna
popp hvergi. Á heimili mínu er það
fastur liður að borða popp og mikil
óánægja yfír að þetta popp fáist
ekki lengur. Er ekki einhver sem
gæti sagt mér hvar hægt væri að
fá þetta popp?“
Kettlingar
Tveir kettlingar fást gefins. Upp-
lýsingar í síma 685693.
■
Þakklæti fyr-
ir mjög
góða þjónustu
Til Velvakanda.
Mig langar til að koma á fram-
færi þakklætj til Úlfars Þórðarson-
ar læknis.
Ég var búinn að fara til margra
lækna sem athuguðu í mér augun
en enginn þeirra gat gert neitt
fyrir mig.
Þá hringdi sonur minn í Úlfar
sem bauð mér að koma eins og
skot. Úlfar lét mig hafa lyf og
skánaði mér eins og skot í augun-
um.
Innilegar þakkir fyrir góða
þjónustu.
Karl Sveinsson.
Víkveiji skrifar
Ibandaríska vikurtitinu Time
mátti lesa eftirfarandi klausu í
síðustu viku:
„Hinn fámenni en harðskeytti
hópur traustra lesenda sem fylgist
með venjum Time varðandi upp-
hafsstafi, gi-einarmerki og aðrar
ritreglur hefur vaflaust áhuga á að
vita, að frá og með þessari viku
verða nokkrar breytingar. Fram til
þessa höfum við ritað með bókstöf-
um tölurnar núll til og með tólf;
hér eftir munum við nota tölustafi
fyrir 10, 11 og 12. Við vorum vön
að hafa stóran staf í orðinu Govern-
ment [ríkisstjórn] þegar vísað var
til bandarískra stjórnvalda: hér eft-
ir munum við aðeins nota stóran
staf þegar orðið er notað með orð-
inu Federal [airíkis-]. Orðið
kidnapping [mannrán] verður skrif-
að með tveimur p. Þessar breyting-
ar ei-u ekki eins léttvægar og þær
kunna að virðast. Þær endurspegla
stöðugan áhuga okkar á lifandi
tungumáli og ósk okkar um að
halda Time í takt við almenna
bandaríska málnotkun."
Víkveiji tekur undir með rit-
stjórn Time að ákvarðanir
sem þessar og breytingar á rit-
hætti í grónum blöðum og tímarit-
um eru alls ekki léttvægar. Fyrir
þá sem vinna við tunguna í dagleg-
um störfum skiptir ákaflega miklu,
að reglur sem þessar séu skýrar
og afdráttarlausar. Því miður er
ekki hefð fyrir þeim á íslenskum
blöðum. Virðist Víkveija sem þró-
unin hér hafi verið í þá átt undan-
farið, að menn telji bæði notkun
greinarmerkja og á stórum staf, svo
að dæmi séu tekin, háð eigin tilfinn-
ingu en ekki neinum reglum. Undr-
ar hann oft, þegar hann les að-
sendan texta, hvar höfundar telja
eðlilegt að nota stóran staf. Virðast
sumir álíta það eitthvert virðingar-
merki, ef orð er ritað með stórum
staf, þótt hann eigi þar alls ekki
heima samkvæmt almennum mæli-
kvarða.
Það eykur virðingarleysi við
notkun tungunnar að láta það ráð-
ast af tilfinningu, hvernig nota
skuli greinarmerki. Á sínum tíma
leitaðist Víkveiji við að tileinka sér
hinar flóknu en rökréttu reglur, sem
um þetta giltu. Nú hefur hann skot-
ist undan þeim aga í samræmi við
tíðarandann og kynni sín af viðhorf-
um þeirra, sem voru á eftir honum
í skóla.
X x X
Víkveiji leyfir sér að vekja máls
á einu atriði er þetta varðar.
Ef ætlunin er að skammstafa heiti
íslenska gjaldmiðilsins, hvaða stafi
á þá að nota? Á að rita ísl. kr., IKR,
ÍKR, ISK eða ÍSK! Samkvæmt al-
þjóðlegu kerfi sem Seðlabankinn
notar um styttingu á heitum gjald-
miðla er skammstöfunin ISK. Þetta
kerfi er ekki enn notað í gengistöfl-
um dagblaðanna; samkvæmt kerf-
inu heitir bandarískur dollar USD
o.s.frv. Niðurstaða blaðamanna
Morgunblaðsins sem um þetta hafa
rætt er sú, að skynsamlegt sé að
nota skammstöfunina ÍSK, það er
íslenska hina alþjóðlegu. Nú á eftir
að koma í ljós, hvort hún ávinnur
sér sess hér í blaðinu.
í bréfi frá Time um áskriftartil-
boð er notuð skammstöfunin IKR.
Hvaðan skyldi hún koma? Er þar
um samræmdan T/me-rithátt að
ræða?