Morgunblaðið - 07.04.1994, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGIJR 7. APRÍL 1994
Lyklakíppa í óskilum
eftir Sigrúnu
Magnúsdóttur
Mánudaginn 28. mars kom gest-
ur nokkur í Kaffivagninn, þetta var
Árni Sigfússon nýorðinn borgar-
stjóri. Tilkynnti hann að hann hefði
meðferðis 10 lykla sem ættu að
leysa atvinnumál Reykvíkinga í
bráð og lengd. Það er fagnaðarefni
að Árni skuli hafa fundið lyklakippu
þessa og skuli hafa sagt frá því á
almannafæri. Svo vill til að ég þekki
þessa lykla og þeir eru ekki eign
Áma Sigfússonar. Hann hefur allt
síðasta kjörtímabil verið að burðast
með einkavæðingarlykla sína en
þeir ganga sem kunnugt er varla
að nokkurri skrá.
Bágborið atvinnuástand í höfuð-
borginni er óhjákvæmilegt að skrifa
á reikning meirihluta sjálfstæðis-
manna í borgarstjóm svo og ríkis-
stjórnarinnar en einn íhaldsborgar-
fulltrúinn er þar í forsæti.
Einkavæðingarlyklarnir í
vasanum
Nú hefur Árni séð að ekki er
hyggilegt að sýna einkavæðingar-
lyklana sína í kosningabaráttunni
enda flestir aðrir en hann og hinir
hörðustu fijálshyggjunaglar búnir
að sjá að þeir em ekki einungis
gagnslausir, sumir eru hættulegir.
Þess vegna hefur Árni stungið þeim
í vasann í bili og veifar lyklum sem
hann á ekki og hefur allt kjörtíma-
bilið afneitað og reynt að eyði-
leggja. Sjálfstæðismenn hafa sífellt
vísað tillögum okkar frá með því
að betra væri að einkavæða og
markaðurinn yrði að fá að ráða sér
sjálfur. Hin stórhuga hugmynd um
Áflvaka var eyðilögð og gerð að
apparati til að leppa kaup á hluta-
bréfum í einkavæddum borgarfyrir-
tækjum.
í Kaffivagninum sagði hins vegar
bráðabirgðaborgarstjórinn: „Ekki
ætti að einkavæða þjónustufyrir-
tæki í eigu Reykjavíkur, en leita
leiða til að ná fram aukinni skil-
virkni í rekstri fyrirtækja og stofn-
ana.“
Hver á lyklana?
Við skulum athuga nánar lyklana
á kippunni sem Ámi var með í
Kaffivagninum.
— Fyrsti lykillinn um heilsuborg-
ina er nýlegur. Hann er tekinn úr
stefnuskrá R-listans sem birt var
níu dögum áður en Árni kom í
Kaffivagninn. Að baki þeirri tillögu-
gerð okkar liggja margar tillögur
sem við höfum flutt í borgarstjórn.
Össur Skarphéðinsson fyrrum borg-
arfulltrúi Abl. flutti t.d. fyrstur til-
lögu um útivistarsvæði á Nesjavöll-
um.
— Annar lykillinn var um stuðn-
ing við smáfyrirtæki. Hann er líka
úr stefnuskrá R-listans, byggður á
tillögum sem höfum flutt þráfald-
lega á kjörtímabilinu. Ég minni
m.a. á tillögu Kvennalistans um
Iðngarða.
— Þriðji lykillinn um innkaup
borgarinnar er gamall. Jómfrúræða
mín í borgarstjóm fjallaði um þetta
efni, einnig jómfrúræða mín á Al-
þingi. Síðan hef ég og aðrir borgar-
fulltrúar félagshyggjuflokkanna
flutt margar tillögur um stuðning
við innlenda framleiðslu. Eftir mikla
baráttu náðum við Siguijón P. því
fram í Innkaupastofnun að keyptur
yrði kerfisráður fyrir HR af íslensku
hugbúnaðarfyrirtæki.
— Fjórði lykillinn um þjónustu-
miðstöð í Norður-Atlantshafi er úr
kosningastefnuskrá Framsóknar-
flokksins 1990.
— Fimmti lykillinn um Reykja-
víkurhöfn er einnig úr kosninga-
stefnuskrá Framsóknar 1990. Til-
lögu minni um það efni var að vísu
vel tekið en minna hefur orðið úr
framkvæmdum. Ekki er von að
árangur náist um að gera Reykja-
víkurhöfn aðlaðandi viðskiptamið-
stöð þar sem Eimskipafélaginu hef-
„Allt kjörtímabilið höf-
um við ítrekað reynt að
fá sjálfstæðismenn til
að taka þátt í að móta
heildstæða atvinnu-
stefnu og að kveðja til
liðs þingmenn kjör-
dæmisins og aðila
vinnumarkaðarins. “
ur verið fengin þar einokunarað-
staða. Samkvæmt nýlegri skýrslu
um sjóflutninga er eignarhald
skipafélaga á hafnaraðstöðu talin
„aðgangshindrun að markaði".
— Sjötti lykillinn er um fjárfest-
ingu erlendra fyrirtækja í Reykja-
vík. Árni hefur sorfið hann til svolít-
ið sjálfur. Markús Örn lét Hollend-
inga plata borgina til að setja tug-
milljónir í verkefni, sem er á sviði
Landsvirkjunar. Vonandi ætlar Árni
ekki að feta þá slóð að borga fyrir
ríkið.
— Sjöundi og áttundi lykillinn
um verkefnaútflutning og samstarf
við Háskóla íslands eru frá okkur
komnir. Ég nefni tillöguflutning í
Stjórn Veitustofnana um að efla
þróunar-, rannsókna- og markaðs-
starf svo og fjölmargar tillögur í
borgarstjórn allt kjörtímabilið.
— Níundi lykillinn er dálítið und-
ariegur í höndum sjálfstæðismanna.
Þeir bera ábyrgð á árás ríkisstjórn-
arinnar á fjármál sveitarfélaganna
þar sem þeir hafa gengið fram af
miklu tillitsleysi.
Þessa óvinsælu skattheimtu af-
henti fjármálaráðherra borginni til
bráðabirgða sem sárabót fyrir af-
nám aðstöðugjalds. Hins vegar kýs
Árni að svara því ekki hvernig hann
ætlar að afla tekna í staðinn. Er
honum ekki kunnugt um hvernig
Sigrún Magnúsdóttir
Aðgerða er þörf
á Vesturlandi
eftir Guðjón
Guðmundsson
Mikil umræða hefur orðið um
þá ákvörðun ríkisstjómarinnar að
leggja til aðgerðir til stuðnings
sjávarútvegi á Vestfjörðum. Ég tel
þessar ráðstafanir óhjákvæmileg-
ar og styð þær. Það verður að
gera Vestfirðingum kleift að lifa
af þær hremmingar sem á þeim
hafa dunið að undanförnu; meira
en helmings samdrátt þorskveiða
og fjórðungs lækkun afurðaverðs
á 3 árum.
Við skulum minnast þess að
sjávarbyggðirnar á Vestfjörðum
hafa um áratugaskeið malað þessu
þjóðfélagi gull og munu gera það
áfram ef þær halda velli og þrauka
af þá erifðleika sem vonandi eru
senn að baki.
Snæfellingar
háðir þorskveiðum
Þorskbrestur og verðlækkun
afurða skapar víðar vandamái en
á Vestfjörðum, ekki síst á Vestur-
landi þar sem ástandið er víða
slæmt. í spá Þjóðhagsstofnunar
um afkomu sjávarútvegsfyrir-
tækja á þessu ári er afkoman tal-
in verða lökust á Vesturlandi, 2,4%
tap.
Jafnframt sýnir Þjóðhagsstofn-
un fram á að eigið fé fyrirtækj-
anna er mjög iágt, eða 8,2% miðað
við 12% á Vestfjörðum og yfir 20%
í þeim kjördæmum sem það er
hæst.
Árið 1992 var hlutfall þorsks
af heidlarverðmæti afla 91% á
Rifi, 66% í Ólafsvík og 65% á
Hellissandi. Á Vestfjörðum var
þetta hlutfall hæst á Patreksfirði
76%, en 39—66% í öðrum verstöðv-
um. Það má því ljóst vera að
byggðirnar á norðanverðu Snæ-
fellsnesi eru háðari þorskveiðum
en nokkurt annað svæði á landinu
og að samdráttur þorskveiðanna
kemur hvergi harðar niður. Með
minnkandi kvóta hafa svo stærri
kvótaeigendur víða um land náð
að soga til sín verulegan hluta
þorskaflans með svokaliaðri tonn
á móti tonn aðferð.
Allt hefur þetta leitt til mikilla
erfiðleika sjávarútvegsfyrirtækj-
anna á svæðinu.
Aðgerða þörf
Það má því ljóst vera að sam-
bærilegra aðgerða er þörf á Vest-
urlandi og Vestfjörðum. í fylgi-
skjaii með frumvarpi ríkisstjórnar-
innar er því beint til Byggðastofn-
unar að gera úttekt á byggðarlög-
um sem hafa orðið fyrir sambæri-
iegum samdrætti í aflaheimildum,
búa við áþekka einhæfni atvinnu-
lífs og einangrun og vinna að
stækkun atvinnu- og þjónustu-
svæða með sameiningu sveitarfé-
laga. Allt þetta á við um norðan-
vert Snæfellsnes.
Þingmenn Vesturlands hafa
þegar óskað eftir því við Byggða-
stofnun að slík úttekt verði gerð
fyrir Vesturland, en ástandið er
mjög erfitt víða í kjördæminu.
Aðgerðir ríkistjórnarinnar
Ríkisstjómin beitti sér á síðasta
ári fyrir ýmsum aðgerðum sem
hafa mjög bætt hag sjávarútvegs-
ins. Má þar nefna afnám aðstöðu-
gjalds, skuldbreytingar, tvær
gegnisbreytingar, lækkun vaxta
og stöðugt verðlag, sem ásamt
hagræðingu fyrirtækjanna hefur
komið í veg fyrir algjört hrun í
greininni.
Fyrirtækin eru mjög skuldsett
eftir erfiðleika undanfarinna ára
og þurfa því nauðsynlega á leng-
ingu lána að halda.
Lækkun kostnaðar
Mikil hagræðing og sparnaður
hefur átt sér stað í sjávarútvegi á
undanförnum árum. Talsmenn
sjávarútvegsfyrirtækjanna hafa
Guðjón Guðmundsson
„Það má því ljóst vera
að byggðirnar á norð-
anverðu Snæfellsnesi
eru háðari þorskveið-
um en nokkurt annað
svæði á landinu og að
samdráttur þorskveið-
anna kemur hvergi
harðar niður.“
Byggingu Hæstarétt-
arhússins fagnað
eftir Gunnlaug
Þórðarson
Hér í blaði hefur undirritaður áður
vikið að skammsýni fólks, sem starf-
ar í Safnahúsinu við Hverfisgötu, út
af byggingu Hæstaréttarhússins.
Skammsýni þess er óskiljanleg.
Greinilegt er að það telur í einfeldni
sinni að bygging Hæstaréttarhússins
við Lindargötu 2 ógni einhveijum
ímynduðum hagsmunum þess og til-
veru, en einmitt þess vegna er þetta
fólk ódómbært um verkið. Dæmigert
er hve mjög það lifir í fortíðinni.
Torfbæjarviðhorfíð er langlíft. Það
telur að vegna þess að í byijun aldar-
innar var gert ráð fyrir að nota lóð-
„Þetta fyrirbæri, „rödd
fólksins“, er oftast nær
hópur fólks, sem hefur
ánægju af því að láta
nafn sitt birtast á undir-
skriftaplaggi í fjölmiðl-
um án nokkurrar
ábyrgðar.“
ina við Lindargötu 2 undir viðbygg-
ingu við Safnahúsið, megi ekki í lok
aldarinnar nota lóðina undir aðra
byggingu, þó að viðbygging við
Safnahúsið komi ekki lengur til mála.
hann og félagar hans eru búnir að
leika fjárhag borgarinnar?
— Tíundi lykillinn um menning-
una fer ekki vel í hendi Árna Sigfús-
sonar. Ekki minnist ég tillöguflutn-
ings í þá átt frá hans hendi. Hins
vegar hafði Markús Örn sem hann
hrakti úr borgarstjórastól menning-
arleg viðhorf að ýmsu leyti. Okkur
í minnihlutanum hefur stundum
verið legið á hálsi af sjálfstæðis-
mönnum fyrir að vera of upptekin
af menningarmálum.
Eigandinn fundinn
Allt kjörtímabilið höfum við ít-
rekað reynt að fá sjálfstæðismenn
til að taka þátt í að móta heild-
stæða atvinnustefnu og að kveðja
til liðs þingmenn kjördæmisins og
aðila vinnumarkaðarins. Við höfum
talað fyrir daufum eyrum sjálfstæð-
ismanna. Það er því afar ótrúverð-
ugt þegar þeir koma með svona til-
lögugerð á elleftu stundu. Það hefur
aldrei þótt gott að stela lyklum frá
öðrum til einkanota. Árni Sigfússon
á ekki þessa lyklakippu, hún tilheyr-
ir Reykjavíkurlistanum.
Höfundur er borgarfulltrúi
Framsóknarflokksins í Reykjavík.
þó að undanförnu bent á stóra
kostnaðarliði sem mætti lækka og
nefna þá helst olíuverð og flutn-
ingskostnað. Vissulega er það at-
hyglisvert að þjónustuaðilar út-
gerðarinnar, t.d. olíufélög, trygg-
ingafélög og flutningsaðilar, skuli
sýna góða afkomu ár eftir ár á
sama tíma og undirstöðuatvinnu-
vegirnir beijast í bökkum.
Nýleg skýrsla Drewry Shipping
Consultants sýnir að flutnings-
gjöld vegna gámaútflutnings frá
Islandi eru mun hærri en á nálæg-
um mörkuðum og að upp- og út-
skipunargjöld hafi hækkað hér á
sama tíma og þau hafi staðið í
stað annars staðar. Séu niðurstöð-
ur þessarar skýrslu réttar hlýtur
það að kalla á aðgerðir til lækkun-
ar á þessum kostnaði.
Kvótaviðskipti
Viðskipti með aflakvóta valda
erifðleikum í mörgum sjávarpláss-
um. Svokölluð tonn á móti tonni
aðferð hefur leitt til gríðarlegra
fiskflutninga fram og aftur um
landið. Þetta finnst sumum mikil
hagræðing og sjálfsagt er þetta
ágæt aðferð fyrir þá sem eiga
kvóta til að fá fisk á góðu verði,
en ef litið er á hagsmuni heildar-
innar hlýtur að vera hagstæðara
að vinna fiskinn í þeim fiskvinnslu-
stöðvum sem reknar eru þar sem
hann berst á land.
Ég hef lengi verið þeirrar skoð-
unar að framsal aflaheimilda hafi
farið úr böndunum. Það er auðvit-
aðs sjálfsagt að hægt sé að skipta
á fisktegundum og hagræða á
ýmsan hátt, en mér finnst það
óeðlilegt að handhafar kvótans
geti notað sameign þjóðarinnar
sem verslunarvöru.
Höfundur er alþingismaður fyrir
Sjáifstæðisflokkinn í
Vesturlandskjördæmi.
Gunnlaugur Þórðarson
I
i
i
I
I
I
i
I
i
i
I
I
i
I
I
I