Morgunblaðið - 07.04.1994, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. APRÍL 1994
Skóladagheímili
Reykjavíkurborgar
eftir Sigríði
Sigurðardóttur
Það er manneskjunni eðlilegt að
snúast til vamar þegar breytingar
eru í vændum. Þess vegna er það
eðlilegt að foreldrar þeirra barna
sem hafa verið á skóladagheimilum
snúast til „vamar“ þegar breyting-
ar eiga sér stað á rekstri þeirra.
En af hveiju er verið að breyta í
þessum rekstri? Aður en ég svara
þeirri spurningu vil ég útskýra
fyrir þeim sem ekki vita hvað
skóladagheimili er.
Skóladagheimili er fyrir börn
6-10 ára og er opið eins og leik-
skólar, frá 7.30 til 17.30. Þegar
starfsemi skóladagheimila fór af
stað í kringum 1970 var fyrst og
fremst verið að hugsa um félags-
legan stuðning við einstæða for-
eldra. Ekki var gert ráð fyrir því
í upphafi að öll gmnnskólaböm
gætu verið á skóladagheimili.
Rekstur skóladagheimila á veg-
um Dagvistar barna hefur haft
þann eina tilgang að veita einstæð-
um foreldrum þjónustu. Það liggur
því í augum uppi að ekki komast
allir að sem óska eftir lengri skóla-
degi en ríkið býður uppá. Þess
vegna eru skóladagheimili dæmi
um úrelta skömmtunarstefnu sem
mismunar fólki, í þessu tilfelli
yngstu grunnskólabörnum borgar-
innar.
Nú er það svo að flest böm sem
innritast á skóladagheimili fá vist-
un allan daginn. Akveðinn fjöldi
barna er á skrá á hveiju skóladag-
heimili, oftast 20-24 (samkvæmt
ársskýrslu Dagvistar barna 1992).
Þessi fyöldi sem er á skrá er sjaldn-
ast samtímis á skóladagheimilinu.
Tökum dæmi af einu bami. Það
getur komið kl. ,7.30 og fer svo á
tilteknum tíma í skólann, kemur
til baka' og er þar þangað til for-
eldri kemur að sækja það. Á með-
an bamið er í skólanum er starfs-
fólk að störfum á skóladagheimil-
inu með þeim börnum sem eftir
eru. Það er því í hádeginu og á
frídögum í skólum sem það getur
mögulega átt sér stað að öll börn-
in sem eru á skrá séu samtímis á
skóladagheimilinu.
Mannaráðningar taka hins veg-
ar mið af þeim fjölda bama sem
er á skrá, ekki þeim fjölda sem
dvelur hluta dags á skóladagheim-
ilinu. Húsnæðisþörfin er líka metin
út frá þeim fjölda sem er á skrá.
Þetta hefur orðið til þess að fóstr-
ur og starfsfólk skóladagheimila
hafa haft mun færri börn á hvern
starfsmann heldur en tíðkast á
leikskólum og þekki ég dæmi um
allt niður í þijú börn.
Starfsemi skóladagheimila, svo-
kallað innra starf, er ekki eins á
öllum skóladagheimilum. Það
ræðst af hæfni starfsfólks og þeim
áherslum sem ríkja hveiju sinni. Á
heildina litið hafa fóstmr sem
starfa á skóladagheimilum þróað
þar mjög gott uppeldisstarf sem
hægt er að nýta í þágu heilsdags-
skólans ef þær vilja taka þátt í því
að þróa hann.
Eðlilega er það þægileg tilhugs-
un fyrir foreldra bama sem fá vist
á skóladagheimili að vita það að
bamið þeirra getur verið undir
handleiðslu fullorðins aðila allan
daginn. Á sama tíma og starfsemi
skóladagheimila er með þessum
hætti fá sveitarstjómamenn fréttir
af þeim bömum sem ekki komast
í skömmtunarsíuna.
Lyklabörn eða pokabörn
Eðlilegast er það hveijum manni
að lifa í takt við nútíðina en það
er sannast sagt ekki auðvelt í
reynd. í dag vinna mun fleiri kon-
ur úti en áður tíðkaðist. Ekki ætla
ég að fara að gera neina grein
fyrir ástæðum sem þar kunna að
liggja að baki en eitt er víst að ein
fyrirvinna dugar ekki eins vel í dag
og hún gerði í þessa gömlu „góðu
daga“. Auk þess era einstæðir for-
eldrar mun fleiri í dag en áður.
AÐALFUNDUR
íslenskra sjávarafurða hf.
verður haldinn fimmtudaginn
14. apríl 1994 í Súlnasal Hótel Sögu,
Reykjavík, og hefst fundurinn kl. 9:00.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf skv.
8. grein samþykkta félagsins.
2. Önnur mál, löglega upp borin.
Fundargögn verða afhent á fundarstað.
íslenskar sjávarafurðir hf.
7 APRÍL
fQNN Tanngæsludagur
CfSLU í Borgarkringlunni
0-«®&

Alþjóðlegi Tanngæsludagurinn
erídag,7.aprfl.
Við höldum hann hátíðlegan í Borgarkringlunni.
Verðlaunaafhending íteiknimyndasamkeppninni „Tennurnar mínar"
verður í Borgarkringlunni kl. 16.00 í dag.
Veitt verða verðlaun í fjórum flokkum:
yngri en 6 ára - 6 til 8 ára - 9 til 10 ára -11 til 12 ára.
Glæsileg verðlaun í öllum flokkum.
Kynnir verður stórskyttan Siggi Sveins.
Sýning á teikningum:
Opnuð hefur verið sýning á teikningum úr teiknimyndasamkeppninni
á göngum Borgarkringlunnar.
Yfir 100 myndir sýndar, þar af allar verðlaunamyndirnar.
Sýningin er opin til kl. 16.00 á laugardag 9. apríl.
Eftirtalin fyrirtæki sýna vöru sína á Tanngæsludeginum
í Borgarkringlunni:
DENTALÍA - GLÓBUS - KJ. KJARTANSSON
- O. JOHNSON & KAABER
Tanngæsludagurinn f Borgarkringlunni

Sigríður Sigurðardóttir
„Það er því ekki að
undra þótt sjálfstæðis-
menn leiti lausna til
þess að styðja við fjöl-
skylduna almennt...“
Það era því margir foreldrar sem
hafa ekki í nein hús að venda með
sín börn og hafa þess vegna neyðst
til að afhenda þeim lykil að heim-
ili sínu þar sem enginn fullorðinn
er til að vera þeim til halds og
trausts. Sagt er að sum böm komi
að húsdyram heima hjá sér þar sem
nestispokinn hangir á hurðarhún-
inum en dymar era læstar og eng-
inn lykill. Ekki veit ég hversu sann-
ar slíkar sögur era og vona ég að
þær séu tilbúningur en til er úttekt
á fjölda lyklabama sem birtist í
lokaritgerð nema við KHÍ og nefn-
ist „Alein heima“. Þar kemur fram
að fyöldi bama 6 og 8 ára í Reykja-
vík em svokölluð lyklabörn. Þessa
ritgerð er hægt að nálgast á bóka-
safni KHÍ. Hvemig er líðan þess-
ara barna? Hvernig er líðan for-
eldra þeirra? Ég bið foreldra þeirra
barna sem komast á skóladag-
heimili að íhuga þessar spumingar.
Það er því ekki að undra að sjálf-
stæðismenn leiti lausna til þess að
styðja við fjölskyldur almennt og
þessi lausn er heilsdagsskólinn. Ég
hef áður gert grein fyrir því hér í
Morgunblaðinu að heilsdagsskól-
inn er ekki fullmótaður, þar er
margt sem betur má fara og það
er markmið sjálfstæðismanna að
vinna að þvj að sníða alla agnúa
af þessari starfsemi til þess að
veita bömum nútímans viðunandi
uppeldisaðstæður. Það er verið að
svara kalli nútímans þar sem að-
stæður fjölskyldunnar em aðrar í
dag en þær vom.
Breytingar
Árið 1992 tók Dagvist barna
þá ákvörðun að vista á skóladag-
heimilum börn í hálfan dag til þess
að fleiri gætu notið þar handleiðslu
og til þess að barnafjöldi væri í
meira samræmi við það sem gerist
á leikskólum. Þegar fóstmr gerðu
kjarasamning við Reykjavíkurborg
um svokallað ábatakerfi þá var
bömum fjölgað um 50 á skóladag-
heimilum en þar var eingöngu um
hálfsdagsvistun að ræða.
Um vorið 1993 var svo tekin
ákvörðun um að skóladagheimilin
í Langholtsskóla, Austurbæjar-
skóla og Breiðagerðisskóla yrði
færð yfir til skólaskrifstofu og var
það gert að hausti 1993. Þessar
breytingar voru kynntar forstöðu-
mönnum snemma vors 1993 og var
ég persónulega í sambandi við
marga þeirra allt sumarið. Aftur
var haldinn fundur, á haustdögum
1993, og þá með öllu starfsfólki
skóladagheimila til þess að ræða
framtíð þeirra. Þar vom margir
forstöðmenn, fóstmr og annað
starfsfólk. Áfram var unnið að
undirbúningi og fagdeild Dagvistar
barna lagði fram úttekt á stöðu
skóiadagheimila á stjórnarfundi
24. janúar sl. Þar kom fram að
skóladagheimilin em illa nýtt. í
tillögu sjálfstæðismanna á sama
fundi um flutning skóladagheimila
til skólaskrifstofu var tilgreint hús-
næði sem skóladagheimili em nú
rekin í og tekið fram að í framtíð-
inni yrði rekinn þar leikskóli. Því
miður hefur sumt fólk skilið þetta
þannig að þessum skóladagheimil-
um verði lokað nánast á morgun,
en svo er ekki. Með þessu var stjórn
Dagvistar barna að tryggja það
að halda eftir þeim húsum sem
grunnskólinn getur ekki notað þeg-
ar heilsdagsskólinn hefur verið
þróaður betur með það í huga að
spara stofnkostnað fyrir leikskóla.
Þetta sýnir fyrst og fremst hversu
vel hefur verið staðið að málum
hjá Dagvist barna.
í samþykkt fyrir stjórn Dagvist-
ar barna 2. grein segir: „Stjómin
skal í umboði borgarstjórnar taka
ákvarðanir um atriði er varða
rekstur Dagvistar bama og gæslu-
valla á vegum borgarsjóðs svo sem
um skipulag starfseminnar, þjón-
ustutíma og mönnun. Hún skal
einnig gera tillögu til borgarstjórn-
ar um byggingu nýrra leikskóla
og skóladagheimila borgarsjóðs og
styrkveitingar til dagvistarþjón-
ustu á vegum annarra aðila.“ Þeg-
ar lög um leikskóla voru samþykkt
1991 var ekki minnst einu orði á
skóladagheimili í þeim vegna þess
að þau böm sem þar dvelja eru
ekki á leikskólaaldri. Eldri lög um
dagvistarheimili vom felld úr gildi
nema þær greinar þar sem stendur
eitthvað um skóladagheimili. Dag-
vist barna sinnir því í dag með
málefnum leikskóla- og grann-
skólabarna. Stjórn Dagvistar
bama hefur hins vegar samþykkt
að skólamálaráði verði falið að
sinna grunnskólabömum. Skóla-
málaráð hefur umsjón með því sem
snýr að grunnskólabömum. Börn
á skóladagheimilum em gmnn-
skólaböm. Það hefur alla tíð verið
baráttumál hjá þeim fóstram sem
vinna á skóladagheimilum að auka
samstarf á milli þeirra og grann-
skólanna. Ástæðan er sú að skól-
amir hafa oft skipulagt sig með
eigin þarfir í huga og skóladag-
heimilin síðan þurft að dansa eftir
þeim stundatöflum sem frá skólun-
um koma. Aukið samstarf er af
hinu góða og það er auðveldara
að framkvæma það ef stjómsýslan
er á hendi einnar nefndar borgar-
innar í stað margra. Það er skyn-
samlegast að yfirstjóm með þeirri
þjónustu sem grunnskólaböm fá
sé á einni hendi.
I þessu felst sú breyting sem
framundan er varðandi rekstur
skóladagheimila. Yfirstjórnun
þeirra fer til skólaskrifstofu og
skólamálaráðs. í raun ætti einnig
að færa allt tómstundastarf heils-
dagsskólans á vegum ÍTR til skóla-
skrifstofu. Þannig er best að ná
samofinni heild í námstilboðum til
grunnskólabarna. Heilsdagsskól-
inn gerir ekki ráð fyrir því að
skammta þurfti þjónustu heldur
geti allir fengið hana sem þurfa.
Þegar skóladagheimilin færast yfir
til skólaskrifstofu þá verða þau
hluti af heilsdagsskólanum og þar
af leiðandi opinn bæði fyrir börn
giftra og ógiftra.
Þessi stefna sem hefur verið
ríkjandi hjá Reykjavíkurborg að
skammta þjónustu við bamafólk
eftir hjúskaparstöðu foreldra er
fjölskyldunni fjandsamleg og á þar
af leiðandi að afnema sem fyrst
og ár fjölskyldunnar er ekkert
verra ár en önnur til þess að fram-
kvæma það. Starfsfólk skóladag-
heimila og þeir foreldrar sem hafa
haft áhyggjur af rekstri skóladag-
heimila ættu að nýta orku sína í
það að vera þátttakendur í því að
búa öllum börnum og íjölskyldum
þeirra betri heim. Hver er annars
framtíðarsýn þeirra foreldra sem
vilja reka skóladagheimili miðað
við þarfir þjóðfélagsins 1970? Og
síðast en ekki síst, hvernig verður
grunnskólinn þegar sveitarfélögin
taka alfarið við rekstri hans 1995?
Höfundur er vnraborgnrfulltrúi
og í stjórn Dagvistar barna og
skólamálaráðs.