Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1968, Blaðsíða 80

84
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
377—79. Sennilega hefir séra Hjalti gert myndina, er hann var
kirkjuprestur í Skálholti 1690—92. Hún hélck síðan í Skálholtsdóm-
kirkju, en er hún var lögð niður, hefir myndin líklega komizt í hendur
ættingja Þórðar biskups, Skúla rektors Þórðarsonar Thorlaciusar í
Kaupmannahöfn — nema fyrr hafi orðið. Löngu síðar, 1859, hefir
ekkja Thorlaciusar hárskera í Kaupmannahöfn selt Worsaae myndina,
eftir því sem hann hefir skrifað aftan á umgjörðina: Kjebt 1859 af
Enken efter Barbeer Thorlacius i Kjobenhavn. Restaureret 1860.
J. J. A. Worsaae. Hefir Worsaae sennilega keypt myndina til Den
historiske Portrætsamling, sem var í Friðriksborgarhöll, eða til Ros-
enborgarsafns (?), sem hann veitti forstöðu, en er Friðriksborgar-
safn var stofnað, 1878, hefir myndin verið látin þangað. — Sam-
kvæmt tilmælum þjó'ðminjavarðar, bréfi til stjómar þess safns, dags.
1. júní 1927, ákvað hún á fundi sínum 4. n. m. að láta Þjóðminjasafnið
fá þessa mynd, og sömuleiðis næstu mynd (þ. e. myndina af Finni
biskupi), nr. 4678, sem hann hafði einnig farið fram á. — í des. sama
ár fór hann (aftur) til Hafnar og tók við myndunum í þeirri ferð og
flutti þær til safnsins“.
Við þessa greinargerð Matthíasar er raunar sáralitlu að bæta.
Myndarinnar er fyrst getið í afhendingarbók Skálholtsdómkirkju 9.
júní 1698, þegar ekkja Þórðar biskups skilar staðnum, en síðast í
prófastsvísitazíu 12. sept. 1799, og er getið um þetta hér að framan
og einnig hitt, að í prófastsvísitazíu 19. júní 1805 eru þessar myndir
ekki nefndar, enda muni þær hafa farið í súginn um 1802, þegar
dómkirkjan var rifin og kirkjumunirnir seldir á uppboði. Þá hefur
myndin komizt í eigu ættingja Þórðar biskups, eins og Matthías
Þórðarson getur líka í viðtali við Morgunblaðið 18. jan. 1928.
Engin leið er að gera sér grein fyrir því, hversu lík þessi mynd
er Þórði biskupi. Hann virðist einkennilega unglegur, og svipurinn
er heldur dauflegur. Trúlegt væri þó, að myndin hafi frá hendi
séra Hjalta verið lík biskupinum, en eitthvað kann hún að hafa skipt
um svip, þegar gert var við málverkið.6
6 Matthías Þórðarson hefur skrifað um mynd þessa í ritgerð sinni um Hjalta Þor-
steinsson í Islenzkum listamönnum, Rit Listvinafélags Islands, Reykjavík 1920,
I, bls. 5. — Sbr. enn fr. Kristján Eldjárn, Hundrað ár í Þjóðminjasafni, Reykjavík
1962, nr. 63.