Dagblaðið Vísir - DV - 07.09.1988, Blaðsíða 31

MIÐVIKUDAGUR 7. SEPTEMBER 1988.
31
Lífestm
I vor fór talsvert að bera á því að hús með skeljasandi
og eldri byggingar, sem aldrei hafa verið málaðar áður,
„fengju lit“. Sumir vilja halda því fram að hverfi eins og
Hliðarnar eigi eftir að mála -t.d. hús þar sem talsvert
er farið að bera á viðgerðum. DV-mynd KAE
Ef húsin í bænum væru öll í sama lit þá... DV-mynd KAE

Hvítur eða Ijós grunnur er notaður á þetta fjölbýlishús.
Gluggar og hurðir eru skreytt hressilega með gulu og
bláu. DV-mynd BG
Skyldu Hlíðarnar eiga
eftiraðfá „lit“?
Svo virðist sem blikur séu á lofti
hvað snertir liti og litaval á hús.
Meira að segja halda sumir því
fram að heilu hverfm, sem alla
jafna eru talin drungaleg, eigi eftir
að breytast til batnaðar. Tökum
sem dæmi Hlíðarnar eða Teiga-
hverfið þar sem gráleitur blær
hvílir yfir. Einn viðmælenda DV
telur a.m.k. að það eigi eftir að
mála Hlíðarnar á næstu árum.
Þó svo að hvíti liturinn sé á und-
anhaldi er staðreyndin sú að for-
sköluð hús eða hús með skeljasandi
eru nú gjarna máluð. Þá er grunn-
urinn hafður hvítur (eða ljós) en
gluggakarmar, þakskegg ogþak
haft í öðrum Ut. Með þessu móti fá
frekar líflaus hús mjög fallegan
svip. Þaö er eins og fólk sé að opna
augun fyrir þessmn möguleika
núna. í vor fór fyrst að bera veru-
lega á þessu. Ungt fólk verður
gjarna fyrst til að bijóta upp hefðir
og fær svo eldra fólkið með sér.
Þeir hanna með liti í huga
Arkitekt er oft sá aðili sem segir
til um hvernig nýbyggingar skuli
litskreyttar, sérstaklega ef um fjöl-
býhshús er að ræða. Benjamín
Magnússon er einn þeirra sem hafa
leitast við að hafa liti sem líflegasta
hvað þetta snertir. DV spurði hann
hvað helst bæri að hafa í huga þeg-
ar litir eru ákvarðaðir á hús.
„Það er svo einfalt að hér ríkir
dumbungur mestan hluta ársins.
Þess vegna reyni ég að finna lita-
samsetningu sem vegur á móti
skammdegi og ótíð. Síðan má velta
fyrir sér hvað gert er. Yfirleitt er
heppilegt að hafa ljósan ht sem
grunnht og spinna svo með tónum
sem eru líklegir til að skapa birtu
og líf í tilveruna. Þannig fær bygg-
inginsinnht.
Islensk veörátfa gefur það reynd-
ar th kynna að við eigum þarna
ákveðinn leik. Við megum mála
hús okkar þannig að þau séu falleg
í öhum veðrum. Með þessu er stefnt
að ákveðnu markmiði - einhverju
sem er við hæfi íslendinga.“
Nú skal gefa stofnunum líf
Benjamín heldur áfram:
„Ákveðnar tegundir af byggingum
hafa orðiö útundan félagslega. Tök-
um t.d. Breiðholtið og elhheimih
eins og Grund - byggingu sem er
raunverulega í sama lit og föt
gamla fólksins. Viðhorf til aldraðra
verður þá óafvitandi í samræmi við
þetta.
í dag er verið að leitast við aö
breyta þessu viðhorfl. Nú er reynt
að draga fram léttan svip og skapa
því sem eldra er sinn sess. Dæmi
um þetta eru hláu húsin í Laugar-
dal, Hrafnista og fjölmargar aðrar
byggingar."
Afstaða er að breytast
En hvernig þá með aðrar bygg-
ingar og hverfi sem hafa þennan
drungalega svip?
„ Að mínu áhti á að mála skelja-
sandshús hvít og bæta við fleiri ht-
um. Viðgerðir á þess konar bygg-
ingum eru víða farnar að sjást.
Þess vegna er vel við hæfi að mála
þær - þannig má byija á ljósum
htum og hafa gluggakarma dekkri.
Aðalatriðið er að vinna út frá ljós-
um aðalht. Þó skyldi fara varlega
af stað með mikil htbrigði á stórum
flötum.
Þetta getur verið spurning um að
heppnast og heppnast ekki - alltaf
verður að taka tilht th umhverfis-
ins og næstu bygginga. Hins vegar
má segja það að ef aht væri eins
þá væri óspennandi yfir að líta.
Hvað snerhr htaval á fjölbýlis-
húsum þá getur verið um tilfinn-
ingamálaðræða.“
Þarf hvort eð er að gera
Málning er viðhaldsefni sem er
gjarna háð tískustraumum. íslend-
ingar leggja töluvert mikið upp úr
því að hafa híbýh sín sem snotr-
ust. En við eigum ekki eins góða
möguleika á að fegra meö skrúð-
görðum og í öðrum löndum. Því
verður málning stór liður í að fegra
umhverfið.
Og tískan er alltafjafnskammt
undan hjá okkur. Málning er við-
haldsefni sem þannig getur gjarna
fylgt tískustraumum - ahtaf má
breyta til og slá tvær flugur í einu
höggi.
í dag sjást pastellitir víða á nýjum
sem eldri byggingum - gulleit hús,
blá, ferskjulit og græn. Rauður,
blár og jafnvel bleikur litur er svo
mikið notaður á viðarverk húsa.
Hvíti hturinn virðist á undanhaldi
a.m.k.ásteypthús.
Hvernig litir vinna saman
En hvernig skyldu litir vera látn-
ir vinna saman? Steinverk hússins
hefur yfirleitt sama ht - ljósan
grunntón, t.d. gulan. Viðarverk
myndi þá fá hvítan lit og þakskegg-
iö einnig svo heildarsvipur mynd-
ist þar á mihi. Þakið er oft látið
fylgja grunrúitnum en í tilfehi sem
þessu myndi grátt og hvitt sjálfsagt
komabestút.
Þar sem pússning er mismun-
andi, s.s. þar sem svokahaðar fuln-
ingar eru í steypunni, eru tónar
látnir vera örhtið breythegir. Sama
máh gegnir þar sem hstar hafa
verið settir innan á mót, t.d. á
hraunuöum flötum.
Samkvæmt tískunni í dag „má“
nú mála hurðir í allt að því geggjuð-
um litum: rauðar, gular, bláar og
jafnvel bleikar, aht eftir því hvern-
ig viðarverkið htur út - það er látið
vinna saman. Viðarverk skal sem
sagt vera í sama ht, steinverk gefur
grunntóninn og þak látið fylgja
honum eða haft í öðrum passandi
ht.
Að prófa sig áfram með liti
Þegar komið er inn í málningar-
verslanir fá viðskiptavinir oftast í
hendur svokölluð litakort. Oftast
er það látið nægja aö velja lit eða
hti eftir þeim. En kortin eru htil -
agnarsmá miðaö við þá fleti sem
mála skal. Eins og gefur að skhja
verður oft einhver tónamunur á
þegar búið er að mála. Ekki vegna
þess að búðin seldi rangan ht held-
ur vegna þess að augað platar okk-
ur örlítið. Þá er oftast um seinan
aðfaraaðskiptaum.
Gott ráð við þessu er að fá t.d.
einn lítra eða lítils háttar magn hjá
versluninni og prófa sig þannig
áfram með 1-2 fermetra fleti á hús-
inu. Þannig má reyna að hafa sem
best samstarf við seljendur sem
blanda liti og tóna eftir óskum við-
skiptavina.
Varðandi htaval á hús má einnig
fara leiðir eins og að teikna inn á
myndir. Til þess má nota t.d. ljós-
rit af arkitektateikningum og lita
með tússlitum hugmyndir að lita-
samsetningum. Þetta er ódýr og
fljótleg aðferð a.m.k. th þess að
gera sér grófar hugmyndir um
heildarútlit. Ljósmyndir mætti
þannig notast við á svipaðan hátt.
Ef málað er í fyrsta sinn
Mikhvægt er að gera sér grein
fyrir veörun steypu þegar málað
er í fyrsta sinn. Áferð steinsteyptra
veggja er mjög mismunandi eftir
því t.d. hvort notuð hafa verið
fleka- eða steypumót.
Ef yfirborðið er slétt verður að
grunna með festiefni. Það er frekar
ódýrt og best er að sprauta því á. í
þessum tilfellum verður að aðgæta
sérlega vel að ekkert slettist á tré-
verk og plastefni ef einhver eru.
Plastmálning og svoköhuð shan-
málning eru hepphegastar utan-
húss. Aðrar tegundir eru yfirleitt
ohuþynntar. Á ómáluð hús þarf að
fara tvær umferðir.
Aðalatriði við aha málningar-
vinnu er undirvinnan. Því betur
sem unnið er undir verkið því betri
ending og vöm fyrir húsið. Hér er
um mikilvægan þátt að ræða hvað
snertir viöhald og útht hússins. Því
skyldi ætíð leita ráða hjá fagmönn-
um í þessu sambandi.
Járn og stál
Á markaðnum er nú hægt að fá
vægast sagt margs konar málning-
arefni. Segja má að hægt sé að fá
málningu á nánast allar tegundir
byggingarefnis sem byggt hefur
verið úr hér á landi. Á síðustu
ámm hafa hús t.d. mikið verið
klædd með ýmiss konar málm-
klæðningum sem seldar hafa verið
í ýmsum litum. Þessar klæðningar
er einnig hægt að mála því málning
fyrir þessi efni er til á markaðnum.
Fúavörn á tréverk er einnig hægt
að fá af ýmsum tegundum og litum.
Þetta hafa margir húseigendur not-
fært sér því litadýrð er geysimikil
á gluggakörmum i bænum - bleikt,
gult, blátt, rautt, hvítt og fjólublátt
jafnvel.
-ÓTT.
NÁMSKEIÐ
Sækið námskeið hjá traustum aðila
Eftirfarandi námskeið verða haldin nú
á næstunni: ; Námskeió Dagsetning
Tölvunámskeið: - Kerfisgreining fyrir forritara og
kerfisfræðinga .26.-30. sept.
Almenn námskeið: - Þjónustunámskeið (samskipti við viðskiptavini) - Verslunarreikningur (prósentu- ..20.-21. sept.
reikningur og verðútreikningar) 3.-6. okt.
- Skjalavarsla — virk skjöl ...10.-12. okt.
- Árangur í sölu- og afgreiðslustörfum ...10.-13. okt.
Tölvubókhald: - Ópus—fjárhagsbókhald ..10.—11. sept.
- Ópus-viðskiptamannabókhald ..17.-18. sept.
- Ópus-birgða- ogsölukerfi ..24.-25. sept.
Stjórnun fyrirtækja og deilda:
- Verslunarréttur (réttarreglur
viðskiptalífsins) 13.-15. og 20.-22. sept.
- Starfsmannahald/þjónusta ..27.-29. sept.
- Rekstur fyrirtækja 3,4. okt.
- Samskipti og hvatning í starfi 5.-6. okt.
- Markaðsmál ...10.-12. okt.
- Fjármál fyrirtækja ...17.-20. okt.
BHM, BSRB, VR og fleiri stéttarfélög
styrkja sína félaga til þátttöku. Frekari
upplýsingar fást í síma 688400.
- Innritun fer fram á skrifstofu skólans
VERSLUNARSKÓLI ÍSLANDS ífjjS
Pastellitir eru vinsælir í dag. Málning er viðhaldsefni háð tískustraum-
um. DV-mynd BG