Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1988, Blaðsíða 6

6
FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1988.
Sandkom
Homkerlingar
Þaöhefur
vakiö talsverða
athyglihversu
lítiöhefurfariö
fyrirSjálfsta>ö-
isflokknum í
.stjómarand-
stööuáþingi.
Mennattuvon
áaörisahreyf-
inginsúmyndi
heldurbetur
emjaáólafi
Ragnari og öðrum málugum and-
stæöingum.
Sú hefur aldeilis ekki oröiö raunin.
Þvert á móti hetúr það vakiö athygli
hve mjög sjálfstæöisþingmenn halda
sig úti í hornum. Þar eru þeir sagöir
hjiifra sig utan um formanninn, Þor-
stein Pálsson, sem leynist innst í
þvögunni, og láta sem minnst fyrir
sér fara. Vegna þessa eru gárung-
arnir hættir aö tala um Sjálfstæðis-
fiokkinn en kalla hann sin á milli
Homaflokkinn.
Bjargvætturinn
Ekkihatöi
EinarOddur
Kristjánsson
tráFlateyriset-
iölengiífor-
sætiíefnahap-
nefndinni
tfæguþægar
mennfóruað
hataþaðíflimt-
ingum.Kölluðu
þeirhann
bjargvættinn ogflissuðu svo að öflu
saman.
En nú er kominn nýr bjargvættur
til sögunnar. Upp á ritstjóm DV
slæddist fyrir slysni afrit af giróseöli.
Á þ ví má lesa að ágætur fisksali í
Reykjavik hefur veriö að kaupa fisk
afFiskmarkaði Suðumesjahf. Greið-
ir hann tyrir fiskinn raeð gíróseðlin-
um. Og þar sem vitað er að flest þau
fyrirtæki, sem koma nálægt fiskiðn-
aði, em meira og minna á hausnum
hefúr fisksalinn viljað stappa stálinu
í sína menn. Þ ví skriiar bann neðan-
máls á giróseðilinn:
„Eindagierfimmtudaginn 10. nóv.
Dráttarvextir reiknast fóstudag 11
nóv. Vinstri stjómin bjargar þessu."
Larsen sívinsæll
KimLarsen,
söngvarinn
danski.hefúr
hafterindísem
erfiöi með
komusinni
hingaðtil
lands. Dansk-
an.þettaann-
arsfyririitnaog
smáðatungu-
mál.ernúíhá-
vegum höfð. Og hvarvetna sem
snortnir aödáendur hafa komist að
Larsen halh þeir hópast um hann.
Að vísu munu þeir aödáendur, sem
hafa sigi trammi, einkum vera kven-
ky ns. Söngvarinn hefur vart mátt
láta sjá sig utansviðs á Hótel íslandi
svo ekki myndist þröng kvenna í
kringumhann. Bíðaþærmeðfram-
rétt handabökin á meðan söngvarinn
kyssir sig í gegnum þvöguna. Svo
rammt hefur kveðiö að þessu á stund-
um að Larsen hefúrkvartaö undan
umsátrinu. Og vafalaust öfúnda
margir kynbræður hans hann af
röddinni
sem hlýtur aö laða að eins mykjuskán
á sólskinsdegi. Þvi varla getur það
verið útlitið sem trekkir.
Illaséðir naglar
Núeigaallir
aðverabúnir
aösetjavctrar-
dekkinundir
bílinn. Athygli
hafavakiðsér-
stakarauglýs-
ingarfragatna-
málastjóra]}ar
sem menneru
beðnirumað
rússaekkiá
nagladekkjum um viökvæmt malbik-
ið. Varla vanþörf á þ ví að á hjólbarða-
verkstæðum hafa fengist upplýsingar
um að fólki sé sérlega umhugaö um
að keyra á nöglum í ár. Má nærri
geta hveijar afleiðingar þetta kann
að hafa fy rir eggslétt strætin í borg
Daviðs ef ekki kemur snjókom úr
lofti. Kannski verður þrautarlend-
ingin sú aö banna naglana meö öllu.
Umsjón: Jqhanna S. Sigþórsdótör
Fréttir
Rikisábyrgðasjóður:
Tapaði 1.400 milljónum
króna síðustu átta árin
í greinargerð með frumvarpi að
fjárlögum kemur fram að ábyrgðir
ríkisábyrgðasjóðs voru um síðustu
áramót um 24,4 milljarðar króna eða
um 29,3 milljarðar á verðlagi dagsins
í dag.
Þá kemur og fram að sjóðurinn
tapaði ekki nema um 10 milljónum
af þessum ábyrgðum í fyrra. Þetta
tap er einkum af lánum annarra lán-
takenda en Framkvæmdasjóðs, Veö-
deildar Landsbankans og Lands-
virkjunar.
Þetta er mun minna tap en sjóður-
inn hefur orðið fyrir á undanfornum
árum. Á árunum 1980 til 1987 tapaði
sjóðurinn þannig tæplega 1.400 millj-
ónum á verðlagi dagsins í dag eða
um 175 milljónum að meðaltali á ári.
í greinargerð frumvarpsins er sú
skýring gefin á frekar litlu tapi í
fyrra að árferði hafi verið óvenjugott
og hversu ríkissjóður gleypti mikið
af skuldum hitaveitnanna.
í greinargerðinni er ekki gerð til-
raun til að meta hverjar óbeinar
ábyrgðir ríkissjóðs eru í gegnum rík-
isbanka og opinbera fjárfestingar-
lánasjóði. Það var hins vegar gert í
frumvarpi að íjárlögum í fyrra. Ef
þessar ábyrgðir hafa ekki breyst
umtalsvert má reikna með að þær
séu nú nálægt 70 milljörðum.
Heildarábyrgðir ríkissjóös eru
samkvæmt þessu rétt tæplega 100
mpljarðar á verðlagi dagsins í dag.
í greinargerð íjárlagafrumvarpsins
segir að þessar óbeinu ríkisábyrgðir
séu margar óhjákvæmilega áhættu-
samar þó erfitt sé að meta þá áhættu.
Ef gert er ráð fyrir að ríkissjóður
geti tapað jafnstórum hluta af
ábyrgðum sínum hjá ríkisbönkunum
og opinberum sjóöum og reyndin
hefur verið undanfarin ár hjá al-
mennum lántakendum ríkis-
ábyrgöasjóðs má reikna með að ár-
legt tap geti orðið allt að 3 milljarðar
á verðlagi dagsins í dag.
-gse
Vigdís og Róbert Jack með nokkrum heimilismanna á heimili þeirra hjóna í Kópavogi þar sem Vigdís hefur komiö
af stað eina einkarekna dvalarheimilinu fyrir aldraða sem fyrirfinnst á höfuðborgarsvæðinu og þó víðar væri leitað.
DV-mynd GVA
Stofnar einkarekið heimili fyrir aldraða í Kópavogi:
Þetta er eins og hvert annað heimili
- segir Vigdís Jack, kona séra Róberts Jack
Vigdís Jack, kona séra Róberts
Jack, hefur stofnað heimih fyrir
aldrað fólk viö Borgarholtsbraut í
Kópavogi. Þetta er eina heimihð á
landinu sem einkaaöih hefur byggt
frá grunni og hið eina sinnar tegund-
ar á höfuðborgarsvæðinu.
„Við búum héma hjónin, dóttir
okkar sem er í Háskólanum og fimm
aldraðar manneskjur. Þetta er eins
og ósköp venjulegt 8 manna heimili.
Viö borðum öll í eldhúsinu og fólk
gengur hér um allar stofur eins og
fólk gerir á venjulegum heimilum.
Reyndar er auka sjónvarpstæki
frammi á gangi en okkur finnst
huggulegast að sitja öll saman inni í
stofu og horfa á sjónvarpið þar,“
sagöi Vigdís í samtali við DV.
Þau hjónin keyptu húsið í Kópa-
vogi fyrir tveimur ámm og þar til
„Það er tekið fram í samkomulagi
ríkisstjómarinnar að breyta grunni
lánskjaravísitölunnar og aö sjálf-
sögðu verður það gert. Það er ekkert
sem bannar það þótt Seölabankinn
lýsi sinni skoöun og tveir af þremur
bankastjómm Seðlabankans skrifi
undir það áht. Lánskjaranefndin sem
starfaði í sumar taldi þetta færa leið
tilaö draga úr áhrifum lánskjaravísi-
fyrir rúmu ári síðan höfðu börn
þeirra afnot af því. Þá fluttu Vigdís
og Róbert í bæinn. Róbert er hættur
sem prestur á Tjöm í Vestur-Húna-
vatnssýslu þótt hann þjóni enn fyrir
noröan.
„Ég rak heimili fyrir aldraða fyrir
norðan og var þá með allt frá einum
upp í íjóra vistmenn í heimih sem
komu fyrir milhgöngu sjúkrahússins
á Hvammstanga. Eftir aö ég flutti
suður langaði mig aö halda þessu
áfram og fór því svo við ákváðum
að byggja við húsið í Kópavoginum.
Við opnuöum 1. september síðastlið-
inn og em allir vistmennimir úr
Kópavogi. Þeir komu hingað fyrir
milligöngu félagsmálaskrifstofunnar
hér. Það er best að félagsmálastofnun
sjái um þetta. Þá er allt undir einum
hatti og vistfólkið kemst í Sunnuhlíð
tölunnar," sagði Steingrímur Her-
mannsson forsætisráðherra að-
spurður um dræmar undirtektir
Seðlabankans viö tillögum ríkis-
stjórnarinnar um aukinn hlut launa
í granni lánskjaravísitölu.
í áhti bankans er margt fundið því
til foráttu að gera þessar breytingar.
Meðal annars kemst bankinn aö
þeirri niðurstöðu að hver lánardrott-
þegar þaö er ekki rólfært lengur. Hér
em allir rólfærir."
Vigdís segir að tryggingabætur
hvers og eins renni í heimihshaldið
og fái þeir sem ekki hafa lífeyris-
sjóðsgreiöslur eða önnur laun 5 þús-
und krónur í vasapening á mánuði.
Öll læknisþjónusta er fengin frá
heilsugæslustöðinni í Kópavogi.
Einu sinni í viku kemur hjúkranar-
fræðingur til að taka til lyf og eins
kemur manneskja til að baða vist-
fólkið vikulega,
Vigdís lætur sér ekki nægja að
standa í rekstri stórs heimilis heldur
stendur hún í bókaútgáfu og er nýbú-
in að koma út bók bónda síns sem
er annað bindi æviminninga hans og
nefnist Róbert Jack 2.
-hlh
inn og hver skuldunautur þurfi aö
samþykkja það ef miöa á við nýja
lánskjaravísitölu á eldri lánum.
„Eríiðleikinn er að sjálfsögðu þar.
Það er spuming hvort tvær vísitölur
þuríi að vera í gangi; önnur á eldri
skuldbindingum og hin á nýjum. Þaö
kann að valda dáhtlu misræmi á
milli manna,“ sagði Steingrímur.
-gse
Misjöfn
hækkun á
í greinargerð með fjárlagafrum-
varpi Ólafs Ragnars Grímssonar má
lesa hversu mikið gjaldskrár ýmissa
ríkisfyrirtækja þurfi að hækka á
næsta ári ef þau eiga að ná endum
saman miðað við áætlanir Fjárlaga-
og hagsýslustofnunar. Þannig þurfa
afnotagjöld Sjónvarpsins að hækka
um 11 prósent, Útvarpsins um 5 pró-
sent og aðgöngumiöar aö leiksýning-
um Þjóöleikhússins um 13 prósent.
Áburður frá Áburðarverksmiðj-
unni þarf að hækka um 26 prósent.
Tekjur Sementsverksmiðjunar þurfa
að hækka um 33 prósent þó ekki sé
gert ráð fyrir meira umfangi í rekstri
eða framleiöslu. Útsöluverð sements
mun því líklega hækka sem þessu
nemur. Póstur og sími á von á lítilli
hækkun samkvæmt frumvarpinu.
Aðeins er talað um 1,5 prósent hækk-
un en stofnuninni ætlað að draga
stórlega úr framkvæmdum til að ná
endum saman.
Að lokum upplýsir greinargerð
fj árlagafrumvarpsins að áfengi og
tóbak muni hækka umfram verð-
lagsbreytingar sem áætlaðar era um
12 prósent. Þetta em ekki ný tíðindi
því í öllum framvörpum að fjárlög-
um aö undanförnu hefur verið gert
ráö fyrir að þessar vörur hækki
meira en almennt verðlag.
-gse
launaskatts
í vanskilum
Um síöustu áramót átti ríkissjóöur
útistandandi skattskuldir fyrir um
7.7 milljaröa króna. Hér var um aö
ræða gjaldfallna skatta sem ekki
höfðu verið innheimtir. Þessi fjár-
hæö jafngildir um 16 prósent af öllum
skatttekjum ríkissjóös.
Af beinum sköttum, sem lagðir
voru á í fyrra, hafði ekki tekist að
innheimta um 2,6 milljarða. Þaö jafn-
gildir um 40 prósent af allri skatt-
lagningu beinna skatta í fyrra. Þess-
ar skuldir einstaklinga og félaga
höfðu um síðustu áramót safnaö á
sig um 1 milljarði í dráttarvexti. Þeg-
ar þeim hafði verið bætt við höfuö-
stól skuldarinnar skulduðu einstakl-
ingar um 1,8 milljarð í tekju- og eign-
arskatt og fyrirtæki um 1,5 milijarð.
Vanskil vegna óbeinna skatta voru
ívið minni en beinna skatta eða um
6.8 prósent af skattstofninum. Um 1
milljarður af 19 milljarða álögðum
söluskatti var í vanskilum og haföi
sú skuld safnaö á sig um 777 milljón-
um í dráttarvexti. Vanskil fyrirtækja
á sköttum af launagreiðslum voru
um 1,2 milljarðar eða rétt tæpur
þriðjungurinn af öllum launaskatt-
inum.
Steingrímur Hermannsson um lánskjaravísitöluna:
Ekkert sem bannar breytingu
-gse