Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1988, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1988.
15
Kynnumst okkar
fagra landi
Þaö er margt sem kemur í hugann
á þessum blíðu og fogru haust-
dögum, sem fremur minna á milda
vordaga, og þá ekki hvað síst
minna allar samgöngur nú í önd-
verðum nóvember fremur á vor og
gróanda en hrímkalt haust. Ég,
sem kominn er yfir miðjan aldur,
minnist ekki svo mildra haustdaga
frá mínum yngri árum. En það sem
fyrir mér vakir með þessum skrif-
um er að vekja athygli þeirra sem
sí og æ eyða öllum sínum sumar-
leyfum og frítímum í að veltast um
á bökuðum ströndum suðrænna
sólarlanda.
Veðrið ekki aðalatriði
Það vekur furðu mína hversu við
íslendingar gerum htið að því að
skoða og kynnast okkar ægifagra
landi, en ég er í hópi þeirra sem
starfa við ferðaþjónustu, nánar til-
tekið við Hótel Framtíð á Djúpa-
vogi.
Nú á haustdögum, þegar hægjast
fór um og minna var að starfa, fór
ég til gamans yfir nýtingu hótelsins
í sumar, eða frá 1/6-15/9, og kom
þá í ljós að nýting þess á þessum
tíma hafði verið 96%, þar af 76%
erlendir ferðmenn. Af því er ljóst
að hér gistu ekki margir landar eða
aðeins 20% af þeim sem nýttu sér
þá góðu þjónustu sem við reynum
að veita öllum þeim sem hingað
leggja leið sína.
Eins og öllum er kunnugt var
KjaHarinn
Eggert B. Sigurðsson
bryti
sumarið afar vætusamt, a.m.k. hér
á Austurlandi, nema hvað júní-
mánuður var hér bjartur og þurr
en fremur kaldur. Ég átti tal við
marga af okkar erlendu gestum og
var þá oft að reyna að afsaka hið
leiðinlega veöur sem ríkjandi var.
En mér til mikillar furðu kom í Ijós
í þessum samtölum að allir voru
hæstánægðir og sögðust hafa gert
sér grein fyrir rysjóttu tíðarfari á
íslandi áöur en upp var lagt.
Og þrátt fyrir vætu og kulda róm-
uðu þessir erlendu gestir sérstæða
og fagra náttúru landsins okkar og
fannst hún stórkostleg á að líta.
Hér á Djúpavogi tekur Búlands-
tindur (1064 m) með sérstæðri feg-
urð sinni, sem hvað helst minnir á
egypskan pýramída, á móti ferða-
löngum. Greiður gangvegur er upp
á þetta fagra fjall og er útsýni þar
með eindæmum fagurt því við blas-
ir sérlega fagur fjailahringur,
nokkuð sem ég álít að tæpast eigi
sér hliðstæðu, þótt víöa sé fagurt á
landinu okkar góða. Hér er einnig
rétt að láta þess getið að á Djúpa-
vogi er mikið af sérstæðum og faU-
egum steinum (kristalsteinar) fyrir
„Og þrátt fyrir vætu og kulda rómuðu
þessir erlendu gestir sérstæða og fagra
náttúru landsins okkar og fannst hún
stórkostleg á að líta.“
Frá Djúpavogi. - Búlandstindur í baksýn.
þá sem yndi hafa af slíku. Byggðin
hér í plássinu er afar sérstæð og
vekur upp hjá manni sögur um
álfabyggöir sem maður heillaðist
af sem barn, því húsin standa all-
flest undir háum klettum, falleg og
vel hirt. Enda þótt hótelið okkar
sé hvorki stórt né íburðarmikið
hefir það orð á sér fyrir aö vera
einkar vinalegt og hafa yfir sér
þjóðlegan blæ þar sem leitast er við
að veita sem besta þjónustu.
Góðgistihús
Það hefir vakið sérstaka athygli
okkar hversu mjög hinir erlendu
gestir heilluðust af sjávarrétta-
hlaðborði okkar og þá ekki síður
af hinni rómuðu Djúpavogs skel-
fisksúpu. Auk þessa þykir gestum
okkar mikið koma til þess að fá að
borða hreindýrasteik því kjöt af
þessari íslensku villibráð er ein-
stakt lostæti. Enda þótt hótehð
okkar hér á Djúpavogi sé eins og
fyrr er sagt ekki stórt þá er boðið
upp á falleg og vel búin herbergi
ásamt fyrirmyndaraðstöðu til lík-
amsræktar og sólbaða og vel búið
og snyrtilegt gufubað.
Vegna þessa finnst mér hálf-
dapurlegt aö ekki skuli fleiri ís-
lendingar eyða sumarleyfum sín-
um í að skoða landið okkar. Ekki
er lengur hægt aö bera við að veg-
irnir séu svo illfærir því hingað
austur er hægt að aka á 6-7 tímum,
en auðvitað er skynsamlegra að
fara yfir landið meö hægö og skoða
allt hið fagra og sérstæða sem nátt-
úran hefir upp á að bjóða allt í
kringum landiö. Eftir að hafa verið
búsettur erlendis um árabil fluttist
ég hingað fyrir tveim árum.
Áður en ég fluttist úr landi haföi
ég lítið sem ekkert ferðast um til
þess að skoða ægifegurð íslenskrar
náttúru og þvi miður þykist ég vita
að svo sé um margan landann. En
nú, þegar ég hefi sest að hér á
Djúpavogi, er engu líkara en augu
mín hafi opnast og ég lært að meta
þetta fagra land sem skaparainn
hefir gefið okkur.
Ég vil því eindregið hvetja alla
íslendinga til þess að verja fríum
sínum í ríkara mæli til ferðalaga
um eigið land. Hótel Framtíð á
Djúpavogi býður alla velkomna til
lengri eða skemmri dvalar ásamt
öðrum fyrirmyndargistihúsum um
allar byggðir landsins. Hvarvetna
veit ég að hin rómaöa gestrisni
okkar íslendinga stendur öllum til
boöa og þá ekki hvað síst þeim sem
kynnast vilja leyndardómsfullri
fegurð lands okkar. Þar er svo
sannarlega eitthvað fyrir alla.
Eggert Böðvars Sigurðsson
Skrítna fólkið og við hin
Það hefur í áraraðir verið hefð að
tala um „svoleiöis fólk“. Yfirleitt
heimfærum við alla neikvæða eig-
inleika mannskepnunnar upp á
„svoleiðis fólk“ í samræðum okk-
ar. Þetta hefur gengið svona í aldir
og enn hefur samfélagið „skrítið
fólk“ að háði og spotti eða sem fólk
sem auðvelt er að aumka sig yfir.
Nú er það svo að tímamir eru
mikið breyttir hvað þekkingu varð-
ar á mannskepnunni og hafa mörg
voldug vígi fordóma falhð illa síð-
ustu aldir.
Fordómar
Einn sjúkdómur er enn undir
sama hæl samfélagsins og „skrítna
fólkið", þ.e. geðsjúkdómar, og víst
er það svo að margir hafa þarna
samasemmerki á milh. Þrátt fyrir
miklar framfarir á þessu sviði í
læknisfræði veldur það nokkurri
furðu að þeir læknar, sem fást við
þessi mál og ættu að vera mjög
upplýstir um þau, gera htið opin-
berlega til þess að eyða fordómum
sem snerta geðsjúkdóma.
Þeir sem kynnast geðsjúkdómum
átta sig á því að það fólk, sem veik-
ist, á oft erfitt með að tjá sig um
veikindi sín og hrýs oft hugur við
þeim fordómum sem ríkja og vill
helst fara sem laumulegast með
sitt ástand, einmitt þetta virðist oft
vera einkenni á geðsjúkhngum.
Það er því ekki svo auðvelt fyrir
þá að koma fram í dagsljósið svo
að fordómum yrði smátt og smátt
eytt.
Þess vegna er nauðsyn á sameig-
inlegu átaki lækna, sálfræðinga og
sjúklinga til þess að hrinda um
koh enn einu vígi fordóma. Fólk,
sem á í andlegum erfiðleikum, þarf
að fá aðstoð sérfræðinga til þess að
koma fram í dagsljósið með þessi
mál, til þess að þessi feluleikur
hætti.
Alkóhóhstar hafa komið fram í
KjaHarinn
Magnús Einarsson
nemi
dagsljósið og hafa sterk samtök,
AA, sér til stuðnings enda er greini-
legt aö það hefur borið árangur og
fordómar gegn drykkjusýki hafa
hörfað. Það þarf einnig átak í mál-
efnum geðsjúkra.
„Það er ieið út“
Sú staðreynd að ekkert sést utan
á geðsjúkum manni veldur erfiðum
spurningum, en það er ekki þar
með sagt að við þurfum að grípa
til fordóma þegar einhver fer að
hegða sér sérkennilega og oft að
ástæðulausu að því er virðist. Það
er óþarfi að velta sér upp úr því
að um einhvers konar uppgerð sé
að ræða, það leika sér fáir að því
að bregðast sjálfum sér og öðrum.
Hins vegar er sjálfsagt að hjálpa
viðkomandi að hjálpa sjálfum sér
að skhja sínar eigin tilfinningar og
á því sviði þarf mjög aukna að-
stöðu. Við erum félagsverur og
þurfum á hvert öðru að halda og
það er nauðsynlegt fyrir fólk, sem
á við andlega erfiðleika að etja að
tala saman og styrkja hvað annað.
Það er oft sem félagsleg útskúfun
er afleiðing t.d. þunglyndis, þ.e.
viðkomandi fer í felur með sjálfan
sig og skammast sín fyrir aö vera
veikur og getur ekki sýnt fram á
raunveruleg veikindi og er því oft
í einmanalegum feluleik. Það ætti
ekki að þurfa .að vera hlutskipti
fólks með andlega erfiðleika að fara
einförum. En í okkar samfélagi er
því þannig háttað aö það þykir niö-
urlægjandi að vera andlega veikur,
svo að það eru fáir sem þora aö
koma fram í dagsljósið með veik-
indi sín. Þetta þarf að breytast.
Nýlega var þáttur í sjónvarpinu
um andlega erfiðleika sem hét „Það
er leið út!“. Þessi þáttur markaöi
þáttaskh í umfjöllun á geðsjúk-
dómum og ég vona að sjónvarpið
haldi áfram á sömu braut. Þaö er
mjög mikilvægt að því fólki, sem
er andlega veikt, sé gefið tækifæri
til að opna sig og segja frá lífs-
reynslu sinni, þannig getum við
eytt fordómum í garð geðsjúkra.
Það er einnig mikilvægt að þeir
sem komast upp úr svona erfiðleik-
um segi öðrum frá og gefi hinum
sem enn eru veikir von um bata.
Mér fannst þáttur sjónvarpsins
gera þetta vel.
Andlega veikt fólk upphfir oft að
það hefur þurft að einangra sig. Það
er nauðsynlegt að sigrast á þeim
þáttum í samfélaginu sem eru vald-
ir að þessu, s.s. fordómum, að-
stöðuleysi og samstöðuleysi. Það
þarf að efla samstöðu meðal þeirra
sem eru veikir, efla samtök eins og
Geðvernd og þar þurfa sérfræðing-
ar að ganga á undan og beina sjúkl-
ingum sínum þangað. Það þarf að
efla dagdehdir sjúkrahúsanna og
gera fólki kleift að fara í meðferð
og endurhæfingu með styrkjum.
Og síðan þarf að vera virk hreyf-
ing, lík AA-samtökunum, þar sem
fólk hittist og hjálpast að.
Eflum umræðu
Samfélagið notar fordóma stund-
um sem hvata eða sem víti til varn-
aðar og það er oft nauðsynlegt að
sparka í sjálfan sig og taka sér tak
og þá eru fordómar oft sparkið. Það
þekkja allir máltækið: „Guð hjálp-
ar þeim sem hjálpar sér sjálfur."
Það er því erfitt fyrir geðsjúkling
að gera grein fyrir sjálfum sér og
réttlæta eigin vanmátt. Margur
virðist enn í dag halda að geðsjúkl-
ingur hjálpi sér ekki sjálfur. Sá sem
var andlega veikur fyrir nokkrum
árum var oft álitinn yfirgefinn af
guði. í nútíma samfélagi samsvarar
það því aö vera yfirgefinn af sjálf-
um sér og ósjálfbjarga og öðurm
baggi. Margir sem lenda í andleg-
um erfiðleikum velja þess vegna
sjálfsmorð. Verðum við ekki að
breyta þessu, viö höfum öll okkar
takmörk og saman myndum við
fjölskrúðugt samfélag.
Ég er sannfærður um að það
mætti efla hlýju með aukinni þekk-
ingu fólks og minnka fordóma. Ég
er sannfærður um að það myndi
hjálpa. Þegar á aht er litið hjálpa
hlýja og skhningur svo miklu betur
en fordómar og hræðsla. Eflum
umræðu um þessi mál, það leiðir
til aukins skilnings.
Magnús Einarsson
„Það þarf að efla samstöðu þeirra sem eru veikir, efla samtök eins og Geðvernd, og þar þurfa sérfræðingar
að ganga á undan“, segir hér m.a.
„Viö erum félagsverur og þurfum á
hvert öðru að halda og það er nauðsyn-
legt fyrir fólk, sem á við andlega erfið-
leika að etja, að tala saman og styrkja
hvað annað.“