24 stundir - 26.08.2008, Blaðsíða 15

24stundir ÞRIÐJUDAGUR 26. ÁGÚST 2008 15
Engin
útborgun!
Frábær símatilboð hjá Vodafone. Þú borgar ekkert út,
afborganir dreifast á 12 mánuði á kreditkort. Auk þess
færðu 2.000 kr. inneign í hverjum mánuði í heilt ár.
Lifðu núna
Sony Ericsson W890i
• Afborgun 4.000 kr. á mánuði í 1 ár
• 2.000 kr. inneign á mánuði í 1 ár
• 500 MB niðurhal á mánuði í 1 ár*
0 kr. út
Nokia 6120
• Afborgun 2.000 kr. á mánuði í 1 ár
• 2.000 kr. inneign á mánuði í 1 ár
0 kr. út
*Gildir um gagnaflutninga innanlands.
Tilboðið gildir til 20. september 2008.
Þú færð 2.000 kr. inneign á mánuði!
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
Rússaher hefur ætt sem storm-
sveipur um Georgíu, langt og víða
út fyrir S-Ossetíu, með loftárásum
jafnvel umhverfis Tblisi. Margir
undrast, aðrir yppta öxlum af því
að þeir átta sig ekki á, hve langt var
gengið, að Rússar stefndu í raun að
því að fella þjóðkjörinn forseta
Georgíu og öðlast vald yfir Svarta-
hafshéröðum hennar auk Ossetíu
eða á því, að háski stafar að sjálfum
heimsfriðnum. Um hernaðarfram-
vinduna hef ég fæst orð, en vísa til
afar fróðlegra fréttaskýringa Júl-
íusar Sigurþórssonar á julli.blog.is.
Hvað varðar tilgang og markmið
hins árangursríka árásaraðila, skul-
um við hafa hugfast, að þau geta
verið margþætt og margvísleg á
einum og sama tíma. Hjá herveldi
með klóka KGB-menn í forystu
(Pútín og Ívanov) er það mjög lík-
legt. Þaulskipulagður er t.d. hinn
vel heppnaði kynningarþáttur
þeirra og áróðursstaða á alþjóða-
vettvangi. Einnig skiptir miklu
meðal markmiða stórveldisins að
það prófar hér í verki áhrif og ár-
angur endurskipulagningar Rússa-
hers síðustu árin, bættra þjálfunar-
aðferða og mikilla heræfinga. En
þær nægðu ekki einar, hin nýja og
að ætla mátti aukna geta hersins
þurfti að prófast í verki í raunátök-
um, eins og gerzt hefur fyrr í Evr-
ópu. Þarna var tækifæri sem sann-
arlega var gripið með glimrandi
árangri.
Mótvægi frá fréttamönnum
Eins var reynt á heimssamfélag-
ið, könnuð viðbrögð, gengið eins
langt og Moskvumönnum var
unnt án þess að virðast komnir út í
stórfellt alþjóðahneyksli. Þar skipti
máli bæði aðstaða og staðbundin
einangrun Georgíumanna (sem gaf
Rússum færi á að blása út
„grimmd“ Georgíuhers, fullyrða
jafnvel um „þjóðarmorð“); einnig
áróðurskynningarmennskan og
hve langt hún dygði þeim. Helzta
mótvægið kom frá þeim frétta-
mönnum, sem bezt stóðu sig í
kröppum aðstæðum snöggrar at-
burðarásar og áróðursmoldviðris,
og gott innslag Bush forseta og
Condoleezzu Rice.
Megintilgangur aðgerðarinnar
var að færa út veldi og áhrif Rússa.
Þeir voru byrjaðir á því með
löngum fyrirvara með útdeilingu
rússneskra vegabréfa til 80 prósent
íbúa S-Ossetíu, sem var gróf, óvin-
veitt aðgerð gagnvart öðru full-
valda ríki, en þetta var eitt atriðið í
klókindalegum undirbúningi, sem
og að ýta samtímis undir „aðskiln-
aðarhreyfingu“ og bandalagsvilja
við Rússa, líkt og nazistar gerðu
fyrir sjálfa sig í Súdetahéröðum
Tékkóslóvakíu. Tilgangurinn er
bæði stjórnarfars- og efnahagsleg
útþensla, að komast í þá aðstöðu
að hafa vald yfir eða áhrif á orkuút-
flutning Georgíumanna og efla
þannig allt að því einokunarvald
Rússa yfir sumum helztu orku-
þörfum Evrópumanna. Einnig að
skapa Rússum sterkari taflstöðu
gagnvart öðrum skelfdum ná-
grannaríkjum. En auðlindir eru
vald og voru hvati margra stríða.
Bitbein og fórnarlömb
Sóknarfærin nýttu Rússar sér af
snilld, þ. á m. misreiknaðan stuðn-
ing Evrópubandalagsins (EBé) við
héraðið bláfátæka Kosovo, sem
rænt var frá Serbum (helztu lang-
tímabandamönnum Rússa í pans-
lavísku hreyfingunni í meira en
öld), svæði sem með móðgandi
hætti við Rússa var gert að sjálf-
stæðu örríki sem er þó að miklu
leyti á framfærslu EBé; auka-slysa-
kostnaður fyrir Evrópu felst svo í
því fordæmi sem þarna var sett og
Rússar geta nýtt sér með „sannfær-
andi hætti“, heima við og jafnvel
erlendis, til að stuðla að „sjálf-
stæði“ einstakra héraða og að því
að rífa þau frá nágrannaríkjunum.
Abkasía er fallin nánast átaka-
laust. Fleiri Kákasushéröð geta
orðið bitbein og fórnarlömb í
beinu framhaldi, já, óbein afleiðing
þessarar heimskulegu EBé-stefnu
og það sem verra er: árangursrík
reynslan af tilrauninni getur að
endingu ógnað sjálfri Úkraínu og
yfirráðum hennar yfir SA-lands-
hlutum sínum, þ.m.t. Krímskaga,
sem Sovétmenn færðu í heiðurs-
skyni undan rússneska sovétlýð-
veldinu undir það úkraínska (þá
var auðvelt að ráðskast með svo
mikla hluti, enda öllu veldinu
stjórnað í reynd af alræðinu í
Kreml). En að Úkraínumenn þver-
skölluðust við að leyfa Rússum að
nota Sevastopol-höfn til herflutn-
inga til Georgíu mýkir sízt geð Pút-
íns.
Ekki trygg landamæri
Hér sést þá stórtæk, íbúandi
þýðing og afleiðingar þessara at-
burða, þessa ytri aðdraganda og
undirbúnings, „ævintýramennsku“
og útþenslu Rússa, hvernig svo sem
þetta mun síðan taka á sig mynd í
Georgíu sjálfri á komandi vikum
og árum. Þar ber ekki aðeins að líta
á þann „árangur“, á ytra borði, sem
friðarumleitanir Frakka hafa borið,
heldur á hitt fyrst og fremst, hvort
Rússar efni heit sín eða hvernig
þeir svindli sér fram hjá þeim. Svo
virðist einmitt í reynd, því að jafn-
vel „brottför“ hers þeirra felur í sér
hervirki þeirra og fylgifiska þeirra á
enn fleiri stöðum, níðzt var á Gori-
búum langt sunnan S-Ossetíu og
fjölda annarra, heimili rænd og
brennd og konum nauðgað og
þjóðernishreinsunum jafnvel beitt,
auk eyðileggingar herstöðva og
flugvalla langt utan sjálfstjórnar-
svæðanna tveggja, og í Potihöfn var
sex georgískum herskipum sökkt.
Landamærin á þessum slóðum
reynast sannarlega ekki trygg.
Hvaða „smáatriði“ sem okkur
kunna að virðast, geta og hafa haft
þar áhrif og verið nýtt til hins ýtr-
asta, svo sem tímasetningin (með
tilliti til ÓL í Peking). Rauði herinn
er þar ekki á byrjunarreit: hann hóf
sína svívirðilegu innrás í Afganist-
an á jóladag 1979!
Höfundur er guðfræðingur.
Hver var tilgang-
ur innrásar?
UMRÆÐAN aJón Valur Jensson
Megintil-
gangur að-
gerðarinnar
var að færa
út veldi og
áhrif Rússa.
Rússland „Rússar nýttu
sóknarfærin af snilld.“