Andvari - 01.01.1895, Side 124

94
þessar vísdómslegu ráðstafanir; við næstu ráðherra-
skipti í Danmörku, eptir að stjórnarskráin var kom-
in i gildi, varð þessi ráðgjafi Islands einnig að leggja
niður ráðgjafavald sitt í íslenzkum málum; vissi þó'
enginn til, að hann hefði neitt af sér brotið sem ráð-
herra Islands. Það voru ráðherraskiptin í Dan-
raörku og ekkert annað, sem voru þess valdandi,
að ráðgjaíi Islands varð að fara frá, og var rneð-
þessari ráðstöfun að mestu leyti kippt burtu allri
trygging fyrir því að sá maður sé ári lengur ráð-
ejafi Islands, sem sé þeirri stöðu sinni vaxinn. Það
getur opt komið fyrir, að hann verði að leggjaniður
völdin, þegar hann er dálítið farinn að kynnast
málum vorum. Það er allt undir Dönum komið, hve
lengi hann situr að völdum, íslendingar eða alþingiz
hafa þar ekkert atkvæði. Hversu nýtan og góðan.
mann sem Islandi kann að auðnast að fá fyrir ráð-
gjafa, verður liann að víkja, þegar Dönum þóknast,
hve mikinn baga sem málefni íslands kunna aö
líða við skiptin; kemur í þessu sem öðru berlega í
ljós, hversu hagsmunir Islendinga verða f öllu að
lúta fyrir hagsmunum Dana.
Islendingum duldist ekki, hvert sök horfði með
þessum fyrstu ráðstöfunum til framkvæmdar stjórn-
arskránni. Hið fyrsta löggefandi alþingi 1875 lýsti
yfir megnustu óánægju sinni yfir þessu ráðlagi dönsku
stjórnarinnar, í báðum ávörpum sfnum til konungs.
Auk þess mótmælti það þessari aðferð með 2 fyrir-
spurnum, er beindust að þessum tveim atriðum í
fyrirkoraulaginu á hinni nýskipuðu stjórn íslands.
Yar önnur þessara fyrirspurna þess efnis, hvort ráð-
herraskipti í Danmörku ætti að hafa áhrif á það,
hver væri ráðherra Islands, og hin, livort það væri
samkvæmt stjórnarskrá Isiands, að ráðgjafi IslandSj