Eimreiðin - 01.04.1937, Síða 50

EIMREIÐIN
Sjálfstæði íslands og’ sambandslögin.
El'tir Gísla Sveinsson, sýslumann.
Á Alþingi, sem nú hefur selið (1937) hafa allir flokkar
orðið ásáttir um samþykt þingsályktunartillögu um sjálfstœðis-
málið (eða með öðrum orðum um sambandið milli íslands
og Danmerkur) svo hljóðandi:
Alþiiuji ályktar að fela rikisstjórninni að undirbúa nú þegar,
i samráði við utanrikismálanefnd, þá tilhögnn á meðferð utan-
rikismála, innan lands og ntan, sem hezt lcann að henta, er
Islendingar negta uppsagnarákvœðis sambandslaganna og taka
alla meðferð málefna sinna i eigin hendur. Tillögur um mál
þessi séu siðan lagðar fgrir Alþingi.
Þetta er og í samræmi við yíirlýsingu allra þingflokka 1928,
er fyrirspurn var gerð um afstöðu þeirra til væntanlegrar
(endurskoðunar og) uppsagnar sambandslaganna frá 1918.
Þar sem svo ber að líta á, að undirbúningur þessara mála
sé þannig hafinn, er þess hin mesta þörf, að landsmenn allii'
hati hinn rétta skilning á sögu þeirra og eðli, þ. e. í einu
orði: Sjálfstæðismálsins, sem hefur verið og er annað heiti
á sambandsmáli voru við Dani. — í þessari grein minni
mun ég i fgrsta tagi rekja í stórum dráttum þessa lærdóms-
riku sögu, sem einkanlega er hinni uppvaxandi kynslóð eigi
svo í minni sem skyldi, og í annan stað mun ég, þar á eftir.
lýsa nokkuð ákvæðum hinna gildandi samhandslaga milli
íslands og Danrnerkur, sem almenningi er of lítið kunnugt um-
Það er alkunna, enda óvefengt, að ísland var í »fornöld«.
er við köllum svo, — þ. e. eftir að hér hafði verið numið
land og lengi síðan, — algerlega sjálfstætt lýðveldi. En á
13. öld gengu íslendingar á hönd Noregskonungi, sein sé
Hákoni hinum gamla Hákonarsyni, 1262—1264. Varð þá til
milli konungs og landsmanna liinn frægi »Gamli sáttmáli<(.
og voru síðan fleiri sáttmálar gerðir og endurnýjaðir við
Noregskonunga. Er þetta gerðist, var Noregur konungsríki sér,