Eimreiðin - 01.04.1937, Page 72

192 ÝMISLEGT UM VERMENSKU Á 19. ÖLD eimreiðin
sem var teinæring-
ur í upphafi, en
var síðar borð-
hækkuð, og eftir
það einkum notuð
til flutninga.
Þversiglingin er
vafalaust breytinga-
litlar leifar hins
elzta íslenzka segla-
búnaðar og er nú
með öllu undir lok
f’versegl. liðinn. — Seglið
var aðeins eitt, og
því geysimikill feldur, þegar um stór skip var að ræða. Háls-
inn var gerður út á beitiásinn, sem var löng og digur rá,
er var ramlega hundin við miðskips-þóftuna og lá þaðan
fram um skipið og út af slíðrinu vindborðsmegin, og þar
einnig ramlega bundin. Seglið var dregið upp með tveim
dragreipum, sem léku á hjólum í mastrinu, svo kölluðu hærra
og lægra hjóli (sjá mynd).
I sexæringunum voru jafnan höfð þrjú austurtrog, eitt stórl
og tvö minni. I smábátum var oft ausið með svo nefndri
kænu (sjá mynd), er var eigi ósvipuð grautarausu, en stærri.
Hús þau er menn bjuggu í í verinu, voru nefnd sjóbúðir,
verbúðir eða aðeins búðir, og voru eigi til annars ætluð eða
notuð. Um 1880, og nokkru þar fyrir, varð mjög mikil breyt-
ing á efnivið og byggingarstíl þessara liúsa. Hinar eldri búðir,
sem tíðkuðust fyrir þann tíma, voru einlyft torfbús og með
öllu óþiljuð.
Sperrur og árefti báru uppi þakið, sem var úr torfi ein-
göngu og grjót lagt á utan. Fjögurra rúðna gluggi, með glugg-
liúsi, var á öðrum gafli, en inngangur í bliðina. í hinum
endanum voru hlóðin, og voru
þau bygð inn í gaíllilaðið í eins-
konar skoti, sem kallaðist gamm-
ur, en strompur var yfir upp úr
gaílinum miðjum (sjá mynd). —
Kæna.