Tímarit lögfræðinga - 01.10.1984, Side 24

Málið er nokkru flóknara þegar um er að ræða fiskistofna sem ganga
milli úthafsins og efnahagslögsögunnar. 1 68. gr. 2. mgr. er öllum hlut-
aðeigandi ríkjum lögð sú skylda á herðar að gera viðeigandi verndar-
ráðstafanir á úthafinu, þ.e. á hinu aðliggjandi svæði. Ekki er minnst
á slíkar sameiginlegar ráðstafnir vegna þessara stofna innan efnahágs-
lögsögunnar. Þess vegna hvílir engin skylda á strandríkinu að hafa
samráð við þau ríki sem stofninn veiða á úthafinu um þær ráðstafanir
sem það tekur varðandi hann í efnahagslögsögu sinni og geta augljós-
lega haft áhrif á stofninn þégar hann gengur á úthafið. Þessi skortur
á samræmdum aðgerðum getur því valdið vandkvæðum á sama hátt
sem brestur á samkomulagi um verndaraðgerðir á úthafinu getur haft
skaðleg áhrif á stofninn þegar hann gengur inn í efnahagslögsöguna.
Þegar um slíka flökkustofna er að ræða er ljóst að ákvörðun strand-
ríkisins um umframafla (surplus) úr stofni í efnahágslögsögunni, sbr.
62. gr, hlýtur að verða að byggjast á því hvert heildaraflamagnið er
talið mega vera á öllu göngusvæði stofnsins innan og utan efnahags-
lögsögunnar.1) (TAC) Um slíkar sameiginlegar ákvarðanir skortir
ákvæði í sáttmálanum og er það miður. Verður sér þá að hafa hliðsjón
af 119. gr. sáttmálans um verndun fiskistofnanna á úthafinu. Þar er
gert ráð fyrir að leyfilegt aflamagn verði ákvarðað á úthafinu, jafnt
sem í efnahagslögsögunni, og er það nýmæli í hafrétti. Hér verða því
hlutaðeigandi ríki sem sameiginléga hagsmuni hafa af veiðunum að
ákvarða aflamagnið með fullu tilliti til (a) veiða úr stofninum innan
efnahagslögsögunnar og (b) veiða af hálfu annarra ríkja úr stofninum
á úthafinu.
VI. VEEDAR OG VERNDUN LAXFISKASTOFNA.
Merk nýmæli er að finna í Hafréttarsáttmálanum að því er varðar
veiðar og verndun ársækinna (anadromous) fiskitegunda en mikil-
vægust þeirra eru laxfiskar. Hér er um þær tegundir flökkufiska að
ræða sem klekjast út og alast upp í ám en gariga síðan til sjávar þar
sem þeir halda sig uns þeir ganga aftur til fyrri heimkynna sinna til
hrygningar.
Víða um heim hafa staðið deilur vegna laxveiða í hafinu milli strand-
ríkja, þar sem laxastofnarnir alast upp, og annarra ríkja sem lax-
veiðar stunda á úthafinu. Meðal Norðurlanda eru það m.a. hagsmunir
1) G. Sætersdal. Problems of managing and sharing the fishery resources under the new
ocean regime, COFI/77/INFII.
78