Tímarit lögfræðinga - 01.10.1984, Page 32

Jónatan Þórmundsson prófessor:
FRÁDRÁTTUR GÆZLUVARÐHALDSViSTAR
Samkvæmt 76. gr. hgl. skal ákveða í
refsidómi, ef tilteknum skilyrðum er full-
nægt, að gæzluvarðhaldsvist skuli að ein-
hverju leyti eða öllu koma í stað refsingar.
Lagareglur um skilyrði og framkvæmd
gaozluvarðhalds er að finna í IX. kafla 1.
74/1974. Um réttarfarsreglur þessar verð-
ur ekki fjallað hér, þótt þær séu forsenda
þess, að gæzluvarðhaldsvist geti komið
refsingu til frádráttar. Einungis verður
kannað, hvaða áhrif gæzluvarðhaldsvist
eða önnur sambærileg frjálsræðissvipting
hefur, þegar til þess kemur að ákvarða
refsingu.
Mismunandi lagarök hafa verið færð fyrir þeirri ráðstöfun að láta
gæzlutíma vegna rannsóknar máls hafa áhrif við ákvörðun refsingar.
Það fer svo eftir þeim hugmyndum, sem til grundvallar liggja, hvers
eðlis þessi áhrif eru. Sé litið á undanfarandi gæzluvarðhald sem máls-
bætur við ákvörðun refsingar, verður hún ákveðin mildari fyrir vikið,
en þó ekki þannig að skylt sé að taka allan gæzlutímann eða ákveðinn
hluta hans til greina sem frádrátt við þá ákvörðun, sbr. 59. gr. hgl.
1869. Var raunar áskilið í 59. gr., að sakamaður hefði setið langan tíma
í varðhaldi. Samkvæmt þessu var í eldri lögum litið á frádráttinn sem
beinan þátt í refsiákvörðun eða sem nokkurs konar náðun, veitta fyrir
mildi dómstóla.1) Grundvallarbreyting varð á viðhorfum í þessu efni
með tilkomu alm. hgl. nr. 19/1940. Samkvæmt 76. gr. þeirra er refsing
I. INNGANGUR.
1) Sjá Steplian Hurwitz, Kriminalret, Alm. del (1971), bls. 562.
86