Tímarit lögfræðinga - 01.10.1984, Page 47

nemi þreföldum þeim gróða sem fékkst með brotinu) yrði beitt í sam-
ræmi við gróðann sem fékkst með fjárdrættinum svo sem hann yrði
metinn við dómsuppsögn. Sakborningurinn hafði dregið sér svissneska
franka, en verðgildi frankans hafði áttfaldast miðað við ísraelskan
gjaldmiðil frá því að brotið var framið og til dómsuppsögudags. Álit
dómsins var að sá munur sem er á markmiði refsinga og skaðabóta
réttlætti að miða refsingu við þann tíma sem brotið var framið á. Það
er athyglisvert að hér var um mat á erlendum gjaldmiðli að tefla, en
það var einmitt í slíkum tilvikum sem einkamálarétturinn vék fyrst
frá reglunni um að miða bætur við verknaðardag. Ennfremur var til-
gangur „þreföldunarreglunnar“ sá að koma í veg fyrir óréttmæta auðg-
un brotamannsins og ákvæðið var orðað með hugtökum úr einkamála-
rétti. Skoðun þess sem þetta ritar er sú að meginréglan um „lögmæti“
(en samkvæmt henni verður hámarksrefsing að vera kunn fyrirfram)
réttlæti ekki að miðað sé við verknaðardag og verðbólguaðstæður.
Verðbólgan hefur haft áhrif á refsistefnu dómstólanna. Þar sem
hámarksrefsing er ekki verðtryggð og er ekki endurskoðuð í takt við
verðbólguna, rýrnar verðgildi sektarfjárhæðarinnar. Þetta hefur stund-
um orðið til þess að dómstólarnir hafa ákveðið fangelsisrefsingu þégar
hámarkssektarfj árhæð er of lág til að vera samrýmanleg refsimark-
miðum löggjafans á þeim tíma þegar refsingin var ákveðin. Hitt er
algengara að hámarkssekt sé beitt í tilvikum þar sem það hefði ekki
verið gert hefðu sektarfjárhæðir haldist í hendur við verðbólguna. Hin
hraða verðrýrnun peninga veldur þeim sérstæðu aðstæðum að stund-
um er réttlætanlegt að beita hámarkssekt, jafnvel þótt brotið sé ekki
mjög gróft.
Hámark fésekta var endurskoðað árið 1980 og miðast nú við há-
marksrefsivist, þ.e.a.s. þegar hámarksrefsing er allt að sex mánaða
fangelsi er hámarkssekt allt að 500 sékelum, og þegar hámarksrefsi-
vist er yfir þriggja ára fangelsi er hámarkssektin 75.000 sékelar. Þótt
ekki sé nein sjálfkrafa vísitölubinding auðveldar ákvæðið reglulega
endurskoðun fésekta. Hvað varðar skattsvik eru ákvæði í reglugerð-
inni um tekjuskatt, gr. 220 A, um að hámarkssekt skuli nema tvö-
földum undandregnum tekjum margfölduðum með verðlagsvísitölu.
Á sviði stjórnarfarsréttar leitaðist hæstiréttur við að móta vissa við-
miðun varðandi raunbætur í málum vegna eignarnáms á landi.
1 athyglisverðri dómsniðurstöðu varðandi útboð verks á alþjóðavett-
vangi komst dómstóllinn að þeirri niðurstöðu að hinir ísraelsku aðilar
nytu ekki jafnréttis. Tilboðið gerði ráð fyrir greiðslum til útlendinga
í þeirra eigin gjaldmiðli, en greiðslur til ísraelsmanna skyldu miðast
101