Árbók VFÍ - 01.01.1992, Page 81

Tækniannáll 1990 79
afurðum hækkaði mikið. Á móti lækkaði verð á áli og kísiljárni verulega og olíuverð hækkaði
á síðari hluta ársins. Að öllu samanlögðu urðu viðskiptakjör í heild nokkru lakari en á árinu
1989. Þjóðartekjur drógust því saman um 0,5%. Atvinnuástand hélst tiltölulega gott allt árið.
Hér er stuðst við skýrslu Þjóðhagsstofnunnar, „Þjóðarbúskapurinn".
2.1 Framleiðsla og útflutningur
Heildarfiskafli landsmanna árið 1990 var um 1.517 þúsund tonn eða 0,5% nreiri afli í tonnum
talið en á árinu 1989. Frantleiðsla sjávarafurða dróst samt saman um 1,5% frá árinu 1989. Út-
flulningsverðmæti sjávarafurða árið 1990 var 67,6 mia.kr. (milljarðar króna)
Framleiðsla í öðrum útflutningsgreinum dróst einnig saman, þannig að í heild minnkaði
útflutningsframleiðslan að magni um tæp 2% á síðasta ári. Vegur þar þyngst rninni framleiðsla
á áli og kísiljárni. Verðmæli útflutningsframleiðslunnar 1990 var í heild 89,6 mia.kr.
Ál var flutt út fyrir 9,6 mia. kr. Raunverð á áli lækkaði unt rúm 13%fráfyrra ári og frant-
leiðsla dróst saman um tæp 2%. Mjög var dregið úr framleiðslu á kísiljárni vegna gífurlegs
verðfalls sem varð vegna mjög aukinsframboðsákísiljámiaðallegafráAustur-Evrópu og Kína.
Miðað við meðalgengi var verðlækkunin á kísiljárni tæp 30% og framleiðslusamdrátturinn
nam rúmum 12% rnilli ára. Kísiljárn varflutt út fyrir 2,3 mia.kr. árið 1990.
2.2 Flagur atvinnuveganna
Þjóðhagsstofnun gaf út Ársreikningaskýrslu sem fjallar um afkomu 1.114 fyrirtækja árin 1988
og 1989. Sanrkvæmt henni hefur hagnaður af reglulegri starfsemi sem hlutfall af tekjum aukist
um rúmlega 1% nrilli áranna. Ekki er hægt að reikna afkomu fyrirtækjanna árið 1990 fyrr en
ársskýrslur fyrir árið liggja fyrir.
2.3 Peningamál
Mikil lánsfjáreftirspum ríkissjóðs og ríkisstofnana á innlendunr fjármagnsmarkaði einkenndi
þróun peningamála á liðnu ári. Peningastefnan hefur mótast af því að draga úr þensluáhrifum
af lánstjáreftirspurninni, einkum með beitingu ákvæða um lausafjárhlutfall innlánastofnana til
að draga úr útlánagetu þeirra og tryggja ríkissjóði lánsfé.
Lántaka opinberra aðila á innlendum markaði nam 19 mia.kr. og erlendis 8 mia.kr. í fyrra
voru gefin út spariskírteini ríkissjóðs að fjárhæð 7 mia.kr., innlausn skírteina nam hins vegar
1,8 nria.kr. Við lok ársins nam fjárhæð útgefinna spariskírteina rúmum 38 mia.kr. 1 lok ársins
námu ríkisvixlar rúmum 8 mia.kr., en þeir eru að lang stærstum hluta í eigu innlánsstofnana.
Útgáfa húsbréfa var ntikil á árinu og nanr staða þeirra í árslok 5,7 ntia.kr. Lán og endurlán
innlánsstofnanna jukust um 15,3% í fyrra.
2.4 Vextir
Raunvextir af verðtryggðum útlánum hækkuðu miðað við lánskjaravísutölu um 0,2 prósentu-
stig frá fytTa ári, eða úr 7,8% í 8%, en ef miðað er við hækkun framfærsluvísitölu fæst að raun-
vextir verðtryggðra útlána hafi hækkað um 1,8 prósentustig. Eitt höfuðeinkenni vaxtaþróunar-
innar í fyrra var hröð lækkun nafnvaxta á fyrri hluta ársins í kjölfar hjöðnunar verðbólgu. Þegar
upp er staðið kernur í ljós að nafnvextir óverðtryggðra lána lækkuðu hægar en verðbólgan og
báru því óverðtryggð skuldabréf 9,1% raunvexti samanborið við 4,7% raunvexti umfram fram-
færsluvísitölu á árinu áður.
2.5 Fllutabréfamarkaður
I kjölfar skattahlunninda vegna kaupa á hlutabréfum hefur hlutabréfamarkaðurinn vaxið