Árbók VFÍ - 01.01.1992, Síða 99

Tæknianriáll 1990 97
Umhverfismerkingar. Til að örva vitund almennings á nauðsyn umhverfisvemdar hafa kont-
ið fram sérstök merki sem auðkenna eiga vörur sem eru vænar umhverfinu. Með þessum
merkjum er gerð tilraun til að nýta markaðsöflin í þágu umhverfisverndar. Það er trú manna að
almenningur taki vöru sem stimpluð er sem umhverfisvæn umfram aðra sambærilega sem ekki
hefur slíkan stimpil.
Sambærileg merki eru þegar til í Þýskalandi, Kanada og Japan og umræða um umhverfis-
merki fyrir Evrópubandalagið er þegar hafin.
Norræna ráðherranefndin ákvað að samræma slíkar merkingar á Norðurlöndum og er sú
vinna þegar hafin. íslendingar hafa ekki til þessa tekið virkan þátt í þessum undirbúningi en nú
hefur þeim verið boðið að taka þátt í starfinu.
Hrein framleiðsla. Almenn umræða unt umhverfismál hefur aukist mikið að undanförnu auk
þess sem kröfur stjórnvalda um meðhöndlun úrgangs og mengunarvarnir hafa aukist mikið. Til
að koma til móts við þessar auknu kröfur hafa verið þróaðar aðferðir sent miða að því að draga
úr úrgangi fyrirtækja.
I þessu felst að fyrirtæki skoða allt framleiðsluferli sitt, hvaða hráefni og aukaefni eru
notuð, hvernig framleiðslan fer fram og afurðina nteð tilliti til umhverfisverndar.
6.3 Ýmis iðnfyrirtæki
6.3.1 Sementsverksmiðja ríkisins
Mikill samdráttur var í steypuframleiðslu á árinu 1990. Sementsnotkun hérlendis varð sú lægsta
síðan 1970. Þessar aðstæður endurspeglast í lágri gjall- og sementsframleiðslu. Rekstrardagar
ofnsins hafa ekki orðið færri síðan árið 1970. Sama er að segja um sementsframleiðsluna að
undanteknu árinu 1984 þegar hún varð örlítið minni. Ofninn var stöðvaður tvisvar á árinu, í
mars og desember. Rekstrardagar urðu því aðeins 299, átta færri en árið 1989.
Heildarframleiðsla sements 1990 var 114.100 tonn. Árið 1989 var framleiðslan einnig lítil,
eða aðeins 116.000 tonn. Árið 1988 var framleiðslan 134.100 tonn.
Á árinu 1989 voru gerðar umfangsmiklar breytingar á framleiðslukerfi verksmiðjunnar. Nýr
mölunarbúnaður var tekinn í notkun, ný efnagreiningartækni og sjálfvirkni í vélbúnaði við
mölun hráefna og sements. Á árinu 1990 náðu starfsmenn fullum tökurn á þessari nýju tækni
og er hún þegar farin að skila árangri í auknum vörugæðunt og færri starfsmönnum. Fastráðnir
starfsmenn í árslok 1990 voru alls 136 (132 stöðugildi), en voru í árslok 1989 138 (133 stöðu-
gildi).
Hráefnaöflun er nú að mestu í höndum verktaka. Fyrirtækið Björgun í Reykjavík dælir öll-
um skeljasandi af botni Faxaflóa í sandgeymslu Sementsverksmiðjunnar og fyrirtæki Jónasar
Guðmundssonar á Bjarteyjarsandi í Hvalfirði sér um rekstur líparítnámunnar að Litla Sandi í
Hvalfirði. Sementsverksmiðjan llytur aftur á móti efnið úr vinnslustöðinni í Hvalfirði til verk-
smiðjunnar.
6.3.2 Kísiliðjan hf. við Mývatn
Samtals voru framleidd 26.107 tonn af fullunnum kísilgúr á árinu 1990, sem er 4,8% aukning
frá fyrra ári. Mest hefur verksmiðjan framleitt 29.400 tonn árið 1986. Framleiðslan síðastliðin
fimm ár hefur verið að meðaltali 25.100 tonn á ári.
7
L