Fréttablaðið - 28.02.2012, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 28. febrúar 2012
Virðing
RéttlætiVR | KRINGLUNNI 7 | 103 REYKJAVÍK | S. 510 1700 | F. 510 1717 | WWW.VR.IS
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
Þann 1. febrúar hækkuðu laun samkvæmt kjarasamningum VR.
Almenn launahækkun er 3,5% en þeir sem fá greitt samkvæmt taxta hækka um 11.000 kr.
Þessi hækkun tekur til launa frá og með febrúar og kemur því til útborgunar 1. mars.
Munið
launahækkunina!
Nú fögnum við á nýju ári aftur Mottumars svokölluðum sem
hefur að markmiði að ýta undir
árvekni karla gegn krabbameini
og einkennum þess. Þetta er frá-
bært framtak og hefur lukkast í
alla staði mjög vel undanfarin ár
og hafa karlmenn látið sér vaxa
skegg og þannig sýnt stuðning
sinn í verki og aukinheldur safnað
áheitum til stuðnings Krabba-
meinsfélaginu í rannsóknir,
fræðslu og forvarnir.
Ég fagna heilshugar þessu átaki
en á sama tíma finnst mér gæta
ákveðins misskilnings á hlutverki
þessarar vakningar. Við læknar
og heilbrigðisstarfsfólk erum að
hvetja karlmenn almennt til að
átta sig á krabbameini, ekki ein-
göngu blöðruhálskirtilsmeini eða
eistnakrabba. Hvorugt þessara
meina, eins og fram hefur komið í
umræðunni, gefur okkur tilefni til
að skima með skipulegum hætti
eftir þeim.
Landlæknir sá sig knúinn til
þess að birta yfirlýsingu vegna
fyrirhugaðrar hópleitar karl-
manna 50 ára og eldri og gagn-
rýna slíkt fyrirkomulag með
vísan í erlendar leiðbeiningar og
álit sérfræðinga hérlendis.
Víða í löndum í kringum okkur
er boðið upp á skoðanir fyrir karl-
menn og sérstaklega með tilliti til
þess að gera þá bæði þreifingu á
kirtli um endaþarm og einnig að
mæla PSA sem er sértækt mæli-
gildi fyrir blöðruhálskirtilinn.
Gildið hefur þann ókost að vera
ekki eingöngu hækkað hjá þeim
sem eru með mein heldur getur
bólga eða sýking í kirtlinum valdið
slíku, reykingar, offita og svo
einnig kynþáttur hafa hér áhrif.
Þetta er vel þekkt og ekkert
nýtt sem kemur fram í yfirlýs-
ingu landlæknis, en rétt að ítreka
að karlmenn eru hvattir til þess
að hitta lækni sinn með eða án
einkenna og ræða kosti og galla
skimunar og þá það sem niðurstöð-
urnar kunna að leiða til. Það eru
mögulega frekari rann sóknir og
jafnvel lyfjameðferð og aðgerðir
greinist krabbamein hjá einstak-
lingnum. Valið að fara í skoðun er
einstaklingsbundið en viðkomandi
verður að vera vel upplýstur.
Undirritaður hefur um ára-
bil verið einlægur áhugamaður
um forvarnir gegn hvers kyns
sjúkdómum og hefur reglubundið
heilsufarseftirlit verið mér ofar-
lega í huga. Til okkar í Heilsu-
vernd hafa leitað fjöldamargir
einstaklingar sem láta sig heilsu
sína varða og vilja gjarnan fá
skoðun og áhættumat. Það er sér-
staklega minnistætt þegar við
buðum fyrstir allra í mars 2011
upp á sérstaka skoðun fyrir karl-
menn með almennar forvarnir
í huga við sannarlega frábærar
undirtektir. En við höfum sinnt
slíkum skoðunum reglubundið
síðan.
Mér er fyrirmunað að skilja
hvers vegna ekki er lögð meiri
áhersla á þá sjúkdóma sem hægt
er með sannanlegum hætti að
skima fyrir eins og til dæmis
ristilkrabbamein, en Landlæknir
hefur gefið út leiðbeiningar um
slíka skimun fyrir 10 árum og
uppfært síðast árið 2009. Alþjóð-
legar leiðbeiningar hafa lítið
breyst frá þeim tíma en þær segja
til um að greina skuli dulið blóð
í hægðum hjá einkennalausum
einstaklingum beggja kynja 50
ára og eldri á hverju ári. Það er
meira að segja svo að mánuðurinn
mars er tileinkaður forvörnum
og árvekni gegn krabbameinum í
ristli og endaþarmi í Bandaríkjun-
um, Þýskalandi, Kanada og Ástr-
alíu svo eitthvað sé nefnt.
Það er ljóst að ristilkrabba-
mein er næst algengasta dánar-
orsök af völdum krabbameina á
Íslandi og þriðja algengasta mein
beggja kynja. Það látast að meðal-
tali fleiri af völdum slíkra meina
en af blöðruhálskirtilsmeini og
þeir greinast yngri. Þá er einnig
áhugavert að skoða dánartíðni af
völdum ristilkrabbameins í sam-
anburði við þau mein sem skimað
er fyrir í dag sem eru legháls,
legbolur og brjóstakrabbamein,
en fleiri falla fyrir ristil- og enda-
þarmsmeini. Það er því ljóst að við
erum að vissu leyti á villi götum ef
við einblínum einvörðungu á karl-
læg krabbamein í mars.
Nú verðum við að taka höndum
saman og ná jafn glæstum árangri
í forvörnum gegn ristilkrabba-
meini og við höfum náð nú þegar
með mein kvenna, en dánar-
tíðni hefur farið ört lækkandi
þar á undanförnum árum, þökk
sé skimun, betri greiningu og
meðferð en áður.
Samstarfsverkefni við
meltingar lækna á Landspítala var
hrint í framkvæmd í fyrravor í
leit að ristilkrabbameini þar sem
fylgt er í hvívetna leið beiningum
landlæknis, en greiningarpróf
með eftirfylgni hefur verið fáan-
legt í öllum apótekum Lyfju á
landsvísu síðastliðna mánuði við
ágætar undirtektir.
Leit að ristilkrabbameini skiptir
máli, þar eru fagaðilar allir sam-
mála. Láttu skoða þig!
Misskilin
motta!?
HEILSA
Teitur
Guðmundsson
læknir
Mér er fyrirmunað að skilja hvers vegna
ekki er lögð meiri áhersla á þá sjúkdóma
sem hægt er með sannanlegum hætti
að skima fyrir eins og til dæmis ristilkrabbamein,
en Landlæknir hefur gefið út leiðbeiningar um slíka
skimun fyrir 10 árum og uppfært síðast árið 2009.
AF NETINU
Geir Jón tók forystu
Geir Jón Þórisson tók klára forystu í baráttunni um sæti annars varafor-
manns Sjálfstæðisflokksins. Sakaði ónefndan þingmann Vinstri grænna um
að hafa stjórnað óeirðum við Alþingishúsið 20. janúar 2009. Hann átti við
Álfheiði Ingadóttur. Björn Bjarnason, þáverandi ráðherra, hafði áður sakað
hana um að hafa stjórnað aðgerðum um farsíma innan úr húsinu. Þeim
mörgu, sem tóku þátt í búsáhaldabyltingunni 2009, er ekki skemmt. En Geir
Jón getur ekki sannað fullyrðingu sína, né geta aðrir hafnað henni. Hún er
því skothelt innlegg í áróðri til að koma inn hjá flokkshestum, að Geir Jón sé
réttur frambjóðandi.
http://jonas.is/
Jónas Kristjánsson