Sveitarstjórnarmál - 01.04.1949, Blaðsíða 13

SVEITARST J ÓRNARMÁL
9
um reglum og amtskatturinn, en er í þessu
tilfelli hærri á öðrum eignum en lóðum eða
landi.
Hinn persónulegi skattur til hreppanna
er að mestu ákvarðaður með tilliti til tekna,
en þó höfð hliðsjón af, hvernig þeirra er afl-
að, af fasteignum eða vinnu o. s. frv.
Ákvörðun um skattinn (útsvarið) af hin-
um skattskyldu tekjum tekur hreppsnefnd-
in, en síðan skattanefndir, sem að jafnaði
eru 3 í hverju amti. Ef tekjum rnanns er
þannig háttað, að honum ber aðeins að
greiða til hreppsins, en ekki ríkisins jafn-
hliða, er ákvörðun hreppsnefndarinnar bind-
andi, en heimilt er þó að áfrýja til amts-
ráðanna.
Við ákvörðun útsvaranna er miðað við
framtöl, sem hver einstakur leggur fram eins
og hér á landi. Varðandi bændur er útsvars-
upphæðin fundin með svokallaðri óbeinni
álagningu, þar sem gjaldandanum er ákveðin
tiltekin fjárhæð, sem gangi til eigin þarfa og
við hana síðan eftir atvikum bætt eða dregin
frá eignaaukning eða rýmun, sem á rót sína
að rekja til tekna gjaldandans.
Þessi aðferð hefur sætt nokkurri gagmýni
af hendi kaupstaðarbúa, sem telja, að með
þessu móti verði bændur betur úti en þeir
um skatta til ríkisins.
Annars er skattaupphæðin fundin eftir
stighækkandi skala, álíka og hér tíðkast, og
mun hvíla með meiri þunga á meðaltekjum
en skattur til ríkis.
Ef maður hefur starfa í öðru sveitarfélagi
en því, sem hann er búsettur í, ber honum
að greiða atvinnuútsvar þar, sem ákveðið er
eftir allflóknum reglum. Þessi álagningar-
aðferð, sem einkum hefur orðið kaup-
stöðum í hag, hefur mjög verið gagnrýnd af
hreppunum, sem telja sinn hlut hafa orðið
verri en skyldi.
Skattana ber að greiða til gjaldkera hrepps
ins. Á seinni árum hefur það þótt gefa góða
raun að láta greiða þá á póststöðum í sveitar-
félaginu inn á sérstakan viðskiptareikning
þar, og hefur sá háttur mjög aukizt. Ef skatt-
ar eru ekki greiddir á gjalddaga, eru þeir
faldir hreppstjóra (Sognefoged), til inn-
heimtu með lögtaki eða hreppurinn ræður
í sína þjónustu sérstakan lögtaksfulltrúa í
þessu skyni. Hreppstjórinn er skipaður af
amtmanni sem löggæzlumaður í hreppnum.
Vcrkefni
hreppanna.
Aðalviðfangsefni hreppanna
eru framfærslumálin. Enda
þótt kostnaðurinn af þeim
skiptist milli ýmissa aðila, verður það þó á
hreppsnefndinni eða félagsmálanefndinni,
sem aðalstörfin hvíla. Hún er í beinu sam-
bandi við þann, sem aðstoðar þarfnast, og
það er hennar að ákveða, í hvaða formi fyrir-
greiðsla til hans kemur að beztum notum.
Að vísu eru nú í lögum ákvæði um vissar
reglur í þessu sambandi, en þrátt fyrir það
er þó svo háttað um fjölda tilfella, að hjálp
til hins þurfanda verður að fara eftir mati á
öllum kringumstæðum.
í bæjunum hefur á seinni árum verið reist-
ur fjöldi bygginga vegna þeirra, sem lifa á
lífeyri. Er hér um að ræða smáar en góðar
íbúðir, sem leigðar eru sanngjömu verði.
Fyrir slíkar íbúðir hefur verið minni þörf í
hreppunum. Þar dvelur gamla fólkið yfir-
leitt á heimilunum, unz því er þörf sér-
stakrar umönnunar, og er því þá komið fyrir
á elliheimilum. Fjölmargir hreppar hafa nú
komið upp elliheimilum. Kostnaður af þeim
greiðist að öllu úr hreppssjóði.
Þá hafa á síðustu árum mjög aukizt störf
hreppanna í sambandi við þá skyldu þeirra,
að tryggja íbúum sínum húsnæði. En skort-
ur á því hefur verið mjög tilfinnanlegur.
Lög hafa verið sett, sem miðað hafa að því
að hagnýta það húsrými, sem til er, og hef-
ur framkvæmd þeirra verið falin hrepps-
nefndum, hverri í sínu umdæmi.