Sveitarstjórnarmál - 01.04.1949, Blaðsíða 14

10
SVEITARST JÓRNARMÁL
Annað aðalviðfangsefni hreppsnefndanna
eru skólamálin. Núgildandi lög um þau eru
frá 1937. Samkvæmt þeim er gert ráð fyrir
mikilli stækkun þeirra skólabygginga, sem
þá voru fyrir hendi, og fjölda nýbygg-
inga. Heimstyrjaldarárin hafa mjög dregið
úr eðlilegum framkvæmdum á þessu sviði.
Telja verður, að þá er ákvæðin um skóla-
byggingar em komin í framkvæmd, muni
einkar vel fyrir þeim málum séð alllangan
tíma. En ekki er því að neita, að þrátt fyrir
veruleg framlög frá ríkinu í þessu skyni,
binda þau hreppsfélögunum miklar fjárhags-
legar byrðar um nokkra framtíð.
Með tilliti til fræðslumálanna eru hrepp-
amir háðir sérstöku eftirliti 5 manna nefnd-
ar. Hana skipa amtmaðurinn, prófastur og
3 rnenn, kjörnir af amtsráðinu úr þess hópi.
Vegna skólamálanna í hverjum hreppi
koma greiðslur frá ríkinu, hinum sameigin-
lega jöfnunarsjóði og úr sérstökum skóla-
sjóði, sem er sameign amtsins og þeirra kaup-
staða, er innan þess kunna að vera, og leggja
báðir þessir aðilar fé til. — í hverjum hreppi
er skólanefnd, skipuð 5 mönnum, kosin af
hreppsnefnd.
Kostnaður af vegum eru verulegur í hverj-
um hreppi. Innan fjölda hreppa eru nú
góðir asfalt eða tjörubomir vegir, en þeir
eru að jafnaði mjórri en amtsvegimir. Ríkið
greiðir nokkuð til vegamála í hreppunum af
þeim tekjum, sem það aflar með sköttum
af vélknúnum tækjum. — Með vegavinnu
hefur einkum verið hamlað gegn atvinnu-
leysi innan hreppanna.
Auk þessara venjulegu meginviðfangs-
efna hreppstjórnanna hvíla á þeim ýmsar
minni háttar framkvæmdir, og á stríðsárun-
um og síðan hefur fallið í þeirra skaut að
sjá urn úthlutun alls konar leyfa.
Af yfirliti þessu má vera ljóst, að margs
konar skattar og skyldur eru sveitarfélögun-
um lagðar á herðar, enda hafa háværar radd-
ir verið uppi um það, að þetta yrði meira
sameinað og gert einfaldara en nú er.
En Danir telja, að sú skipan, sem nú
gildir varðandi stjóm hreppanna, sé í beztu
samræmi við þarfir og vilja fólksins.
Á það hefur verið bent, að rétt væri að
fækka ömtunum og láta ríkið skipa fasta
embættismenn í stað hreppsnefndanna. Slík-
ar tillögur hafa ekki til þessa hlotið neinn
byr. Það hefur verið álitið mjög mikils virði,
að með núverandi h'rirkomulagi verður stór
fjöldi manna í hverju sveitarfélagi, sem með
störfum í þágu heildarinnar ávinnur sér
þann stjórnmálalega þroska og þá ábyrgðar-
tilfinningu, sem hvert þjóðfélag þarfnast svo
mjög og líkleg eru því til farsældar.
1 Danmörku eru 4 sveitar-
S"' félagasambönd:
1. Danska kaupstaðarsam-
bandið (Den danske Köbstadforening). En
í því em allir kaupstaðir utan Kaupmanna-
hafnar og úthverfa.
2. Amtasambandið (Amtsraadsforeningen
i Danmark). Öll ömtin eru félagar í því.
3. Samband hreppsfélaga í Danmöiku
(De samvirkende Sogneraadsforeninger i
Danmark). Sambandið er byggt upp á þann
hátt, að hreppsnefndirnar í hverju amti hafa
félag sín á milli, en formaður félagsins er
fulltrúi þess amts í sambandinu.
4. Samband sveitarfélaga með kauptún-
um innan sinna vébanda (Fællesorganisa-
tionen af Landkommuner med bymæssig
Bebyggelse). í sambandi þessu eru 89 sveit-
arfélög, og hyggst það vinna að þeim mál-
um, sem sérstaka þýðingu hafa fyrir stærstu
sveitarfélögin og kauptún innan þeirra. Fé-
lagar í þessu sambandi hafa og fulltrúa í
sambandi hreppsfélaganna.
Ritarar þessara síðast nefndu sambanda
eru starfsmenn í innanríkisráðuneytinu og
gætu réttar þeirra þar.