Sveitarstjórnarmál - 01.04.1949, Blaðsíða 28

24
SVEITARST J ÓRNARMÁL
SKIPULAG KAUPSTAÐA
OG KAUPTÚNA.
Frv. það um þetta efni, sem nú liggur fyrir
Alþingi, hefur að geyma ýmis nýmæli frá
núgildandi löggjöf og þykir því rétt að vekja
athygli á frv. með því að birta hér greinar-
gerð þá, er því fylgir, en hún hljóðar svo:
„Með bréfi, dags. 3. des. 1945, skipaði þá-
verandi félagsmálaráðherra, Finnur Jónsson,
nefnd til þess að endurskoða löggjöfina um
skipulag kauptúna og sjávarþorpa. í nefnd-
inni áttu sæti Jónas Guðmundsson, skrif-
stofustjóri í félagsmálaráðuneytinu, Hörður
Bjamason, skipulagsstjóri, og Tómas Jóns-
son, borgarritari í Reykjavík. Nefndin hóf
störf sín nokkru eftir að hún var skipuð og
hefur unnið að því síðan að semja meðfylgj-
andi frumvarp til nýrra skipulagslaga.
í frumvarpi þessu eru ýmis nýmæli, er
ekki voru í hinum eldri lögum, og þykir rétt
að víkja fyrst að þeim, því að brevtinga
þeirra, sem helztar verða á eldri gildandi
ákvæðum, er getið í athugasemdum við ein-
stakar greinar frumvarpsins, og þykir því
ekki þurfa að minnast frekar á þær hér. Það
skal fyrst talið, að í frumvarpið eru tekin
mörg ný ákvæði varðandi verksvið hins nýja
embættismanns, skipulagsstjóra ríkisins, sem
nú fer að mestu með framkvæmd skipulags-
málanna fyrir ríkisins hönd.
Höfuðbreytingin á skipulagslöggjöfinni,
sem í frumvarpi þessu felst, er þessi:
Samkvæmt núgildandi lagaákvæðum um
skipulag er það skipulagsnefnd ríkisins, sem
ætlað er að sjá um framkvæmd skipulags-
málanna undir yfirstjóm ráðuneytisins, en
samkvæmt frumvarpinu er það verk falið
skipulagsstjóra ríkisins og skrifstofu hans, en
skipulagsnefridin verður ráðuneytinu til að-
stoðar við að dæma skipulagsuppdrætti, sem
ráðuneytinu eru sendir af skipulagsstjóra til
staðfestingar.
Um þessa breytingu má segja, að hún sé
raunar nú þegar komin í framkvæmd að
verulegu leyti, síðan embætti skipulagsstjóra
var stofnað og skrifstofa hans tók til starfa.
Önnur helztu nýmæli frumvarpsins em
þessi:
Samkvæmt 11. gr. er gert ráð fyrir, að bæj-
arstjómum sé heimilt að láta vinna sjálfar
að skipulagsuppdráttum í umdæmi sínu og
sérstakar skipulagsnefndir séu settar þar á fót.
Ákvæðin, er snerta Reykjavík, em tilkomin
á þann hátt, að þeir menn, sem þar em
taldir, hafa nú um skeið starfað saman að því
að undirbúa nýjan skipulagsuppdrátt af
Reykjavík, og bendir það samstarf til, að rétt
sé að lögfesta þetta fyrirkomulag.
Fimmti kafli frumvarpsins, um forkaups-
rétt sveitarfélaga á fasteignum vegna skipu-
lagsbreytinga, hefur að geyma ný ákvæði.
Nefndin telur þá leið, sem þar er stungið
upp á, líklega til þess að koma að gagni í
því skyni að auðvelda framkvæmd skipulags
á þeim svæðum, sem eru gömul og mikilla
breytinga er þörf. Tilhögunin er einföld og
létt í framkvæmd, og svara ákvæði þessi
mjög svo til núgildandi ákvæða um forkaups-
rétt sveitarfélaga á jörðum.
Merkasta nýmælið í frumvarpinu er vafa-
laust ákvæði VII. kafla um skipulagssjóði.
Að tilhlutun félagsmálaráðherra var samið
frumvarp árið 1940 um skipulagssjóði og lagt
fyrir Alþingi það ár. Frumvarpi þessu var
vísað til ríkisstjómarinnar eins og fleiri frum-
vörpum varðandi skipulagsmál, þegar ákveð-
ið var að endurskoða löggjöf þessa í heild.
Hefur þetta frumvarp (þskj. 177 frá 1940)
verið haft til hliðsjónar við samning þessa
kafla fmmvarpsins. Það, sem helzt þótti á
skorta í frumvarpinu frá 1940, var það, að
skipulagssjóðum var ekki séð fyrir nægileg-
um tekjum eða sköpuð nein slík skilyrði, að
þeir gætu staðið undir þeim miklu skuld-
bindingum, sem á þeim hljóta að hvíla, þeg-