Alþýðublaðið - 24.12.1940, Blaðsíða 10

JÖLABLAÐ
10
Nú, er hún heyrði að ég mundi ætla út í lönd, fannst
henni að það vera ég, sem hún hefði æfinlega elskað,
en jafnframt var pað eins og að sleppa Ííftaug, að hafna
bómorði Freysteins og fylgja mér, landleysingjanum. Þetta
fannst Hallveigu — og hún játaðist Freysteini. Hún
sagði mér það allt, kvöldið sem ég kom að kveðja hana
og grét og faðmaði mig að sér og sagðist mundu sakna
mín alla æfina. Það var eins og að henni kæmi ekki til
hugar, að það væri nein synd við Freystein, mannsefnið
hennar, að breyta pannig. Hafði hann ekki fengið lofprð
fyrir henni til allrar æfinnar? Var henni ekki frjálst að
kveðja æskuvininn, bróður hans, í síðasta sinni og segja
homim allan hug? Var ekki fátækt hans nógu stór tii
pess, að pað væri syndlaust að gefa honum eina einustu
yndislega minningu að skilnaði og segja hanum eins og
var, að hanu mundi verða draum-maður hennar alla æf-
rna, pó að hún gengi með bróður hans og fæddi honum
syni og dætur? — Æ, máske hefir hún ekkert af pessu
hugsað — bara grátið og kysst mig og íaðmað og hvísl-
að að mér huggunar- og ástarorðum, af pví að hún var
ung og ástrík — svo ástrík, að hún hafði elskað okkur
háða frá ómynnisbemsku — og ætlaði nú að giftast
öðrum og kveðja hinn til fulls, en eiga hann pó í hj.arta
sínu alla æfi. — Nú hefir Freysteinn bróðir minn átt
hana í mörg ár, en ég efast u_i að hann eigi nokkra
jafn sæla og hreina ástarminnin; u áem ég, er missti bæði
kionu og jörð. Og ak'.ei hefi ég iðra pess, að ég reið til
Síóiuvalia og kvaddi Haílveigu hei e hans síðast ailra
í átthögunum. Eins og ég varð i af pessum eina
saklausa ástarfundi okkar — eins voíta :g, að hún ha.fi
við tianm eignast pá minningu, sem euóst henni alla
æfina. Niskar sálir eignast aldrei neitt fagurt — né
gefa. En Hallveig var góð og gjöful og gaf mér að auð-
legð hjarta síns faðmlög og skilnaðartár og hugsaði
ekkert um hvort að hún mætti pað, par sem hún var
nú öðrum lofuð. Fyrir pað eig-naðist hún draummann
fyrir alia æfi-na, eins og hún sjálf orðaði pað — og eina
einuistu ástarminningu — en svo fagra, að hún kunni ekki
að óska sér hennar fegri né alfullkomnari. Og pannig
var með mig.
„Ég kveð pað síðast, sem kærst mér er“.
Svo-na byrjar vísa, sem ég kunni pegar ég var dreng-
uir, en nú.man ég ekkert, niema pess-a einu ljóðlínu. Það
er líka nóg. Þó að ekkert orð' komi yfir varimar, syngur
hjarta mitt hana stjörnubjartar nætur, eins og pessa,
pegar ég stend aleinn á verði og friðurinn umhverfis
mig kallar á iö-ngu liðnar síundir.
T^1 G HAFÐI b-eðið ósigur í kapphlaupinu við bróður
min-n um óðal og eiginkonu. Ég var allt of stór-
látuir til pess, að mér kæmi til hugar að ílengjast
í átthö-gunum eftir pann ósigur. Ég iýsti burtför
minni. Þ-á var, sem álagahamurinn fjélli af Freysteini
bróður og hann vildi gera mér allt til geðs. Þó var hon-
um en-npá órótt út af jörðinni — allt pangað til að égsagði
honum að ég vildi selja honum minn hluta. Ég bað
iiann að koma andvirðin'u fyrir smátt -og smátt í örtigg-
uim stööum. Það gat verið nógu pægilegt að hafa eitt-
hvað að grípa til ef heilsan bilaði. Ég vildi einskis manns
t •
handbendi verða og sízt af öllu gat ég hugsað til pess
að purfa að hverfa heim að Goðadal, sem gustukamað-
u-r. Ég ætlaði að fara með tvær hendur tórpar út í
heimin-n og vinna mér brauð. Ekkert gat komið mér í
stað ættarl-eifðar minn-ar — og pá var bezt að fara sem
iengst og láta sífelt flakk og ferðaiag deyfa sökmiðinn.
Örlögin höfðu dæmt mér hiutskifti farandmannsins, hvort
sem var, og pað var bezt að vera ekki að bleklqa sjálf-
an sig á pví, að nokkur staðf-esta gæti komið í stað pess,
sem var misst.
Þannig hugsaði ég pá.
NO LÍÐUR á æfina og stundum gripur-heimpráin rnig
á ólíkiegustu stundum og stöðu-m. Ég hefi lifað við-
burðaríku iífi, en páð er eins -og að -ekksert nái alveg
til hjiartans af pvi, s-em við ber — eins lOg' lítiö hafi skeð,
síðan ég kvaddi Hallv-eigu í stofunni á Stóruvölium
nokkru áður en ég hvarf úr átthögunum.
Ég fréíti stundum að heiman, á-n pess að gera nokkuð
til pess sjáifur, t. d. pegar ég kem til landa minna vestan
hafs. Freyst-e'nn bróðir minn h-efir líka skrifað mér við og
við, pegar hann hefir vitað hvar ég er — til pess að
segja mér hvar hann le^gur inn andvirði jarðarhlutans.
H-ann hefir nýs-keð skrifað mér, að hann væri nú búinn
aö borga pað siðagta inn í Landsbankann í Reykjavik.
Ég gæii nú, hveoær sem er hætt siglmgum, farið hehn
fcill Isiands og ' keypt 'mér par stórbýli, engu síðra en
Goðadal. En öll löngun mín til pess, að -eig-a jörðina
og láta hana gef-a mér gróða sinn, slokknaöi um leið
og ég var útlægur af minni eigin jörð. Svo rxilít er ætt-
arblóðið í æðum mínum, að enginn blettur jaröar,- sem
ég hefi séð (og peir eru margir) hefir getað komið mér
í stað óðalseignar minnar á Islanidi. Ég hefi verið að
seija Goðadal öll pessi ár — og við hverja b-orgun,
sem bróðir minn tilkynnti mér að hann hefði innt af
hendi, var sem hluti af sjálfum mér h-efði v-erið skoir-
inn burtu. Nú er possi aðgerð á enda og ekkert iengur
til að sníöa' burtu.
Ég e: e'.ns og vatnið í -elfunni, sem líöur til sjávar og
veit ekki hve laogt er í djúpið — berzt petta áfram, án
löngunar og án áhyggju.
Hvernig segir nú hann Bjarni Thorarensen:
i ■ . x ' ý • . . ;
. . - „Grætu-r at ekkja
öikvæntan ver,
börn trega aldrei
barnlausan hal“.
Það er róleg hugsun, en laus við alla lífsgteði. — Hin
eina gleði, sem ég finn til nú orðið — auk mi.nninga-
gieðinnar — er gleðin yfir pví að v-era frjáls og engum
háður — örugg gleði og án allrar áhyggju. En tóm-
lé&ki fer í spor hennar — tómieiki pess manns, er liefir
engan annan að lifa fyrir — og veit engan annam
lifa fyrir si-g.
Og bróðir minn — hann, sem hlaut hnossið: óöálseign-
ina og k-onuna, sem við báöir elskuðum, fyrir eiginkonu.
Er hanin sæll?
Frh. á 27. síðu.