Alþýðublaðið - 24.12.1940, Blaðsíða 15

ALÞÝÐUBLAÐSINS
15
SUMAR
Á FRAMNESI
Endurminningar Magnúsar Qíslasonar.
LÁRUS B. BERG hét norskur hvalveiðamaður, sem
fiutti hingiað til lands vorið 1890. Hann leigði sér
land dð Höfða við Dýrafjiirð og reisti hvalveiðastöð á
tanga, sem gengur j>ar fram i fjörðinn, og nefndi stöö
sína að Framnesi.
Berg veitti venjulega nokkrum islendingum vinnu á
stöð sinni, en Norðmenn voru j>ar alltaf í miklum meiri-
hluta. Helzt voru Dýrfirðingar teknir í vinnuna, en oft
fengu líka vinnu þar menn, sem voru lengra að komnir.
Sumarið 1901 munu íslendingar hafa verið þ||. einna
flestir. Þá voru þar Norðiendingar, Sunniendingar og að
sjálfsögöu Dýrfirðingar. Þetta ár komu þangað fyrstir
allra nokkrir Húnveíningar, og verður frásögn eins þeirria,
Ólafs Steingrímssonar, frá Þórormstungu, fylgt hér til
að byrja með.
Húnvetningarnir lögðu af stað að heimau með ver-
tíðarbyrjlun um veturiun. Tóku þeir sér fari með' strand-
ferðaskipinu „Vestu", sent kom þá við á Blönduósi á
leið vestur og suður um iand. Einn þeirra félaga, Lárus
Elíesirson frá Lækjakoti í Víðidal, hafði verið sumarið
áður á hvalveiðastöðinni á Framnesi og látið fremur vel
yfir atvinnunni. Mun það hafa hert á öðrum, að fara.
þangað og reyna fyrir sér með atvinn'u. Þeir voru 7 eða
8, sem fóru, allir óráðnir. ,
Þegar þeir komu til Dýrafjarðar, var Berg hvalveiða-
maöur ekki kominn enn frá Noregi. En umsjónannaður
stöðvarinnar, sem var norskur, leyfði Húnvetningunum
að halda til á stöðimni þar til leiðangurinn kætni. Lét
hann þeim einnig fæðii í fé endurgjlaldslaust. Lárus gekkst
helzt fyrir þessiu; hainn. var allfætr í norsku, enda kunnugur
Norömönnum þeim, sem þarna voru fyrir, frá sumr-
inu áður.
Er þeir höfðu beðið þarna nokkum tíma, kom hval-
veiðaleiðangurinn frá Noregi, stórt flutningaskip hlaðið
kolum, vistum og ýmsum útbúnaði Hil hvalveiðanna.
Auk þess var með skipinu fjöldi starfsmanna, sem áttu
að vinna bæðd á sjó og landi.
Húnvetningarnir fengu allir vininiu [>egar í stað og voru
þar þetta útgerðartímabil til enda og undu bag sínum
yfirleitt vel.
Meirihluti verkamannanna voru Norðtnenn. Svíar voru
þar líka noikkrir, og það fyrirfundust þar einnig Finnar.
Mynd þessi er tekin rétt fyrir ofan bæinn að Höfða.
Bærinn til vinstri handar var bær fræðimannsins Sig-
hvatar Borgfirðings. Þar næst kemur ,,Friðheim,“ íbúð-
arhús L. Bergs, hvalveiðamanns. Það er nú í eign Gunn-
laugs Þorsteinssonar læknis á Þingeyri ásamt allri
Höfðaeigninni. Höfðaoddi sést ekki, hann liggur lengra
til vinstri. En það sést út úr firði, og falla skuggar
hinna fögru fjalla á sléttan fjörðinn. Toppmyndaða fell-
ið til hægri handar er Mýrafell. Múlinn yzt með firðin-
um, vinstra megin, eru Lokinhamrar. Þar inn af kemur
Arnarnúpur, mjög fagurt f jall. Innan vi ðnúpinn gengur
inn Haukadalsbót; fyrir botni hennar er Haukadalur.
Þá er nær sama megin svipfrítt fjall. Blasir Þingeyri við
niður við sjóinn, í skugga frá fjallinu.
Við kynntuinst NorðmönnUnum furðu fljótt, segir ólaf-
ur Síeingrimsson, enda vorum við o-ft í verki með þeim,
og féll okkur vel við marga þeirra. En fljótt urðum við
þess varir, að ýmsir á meðal þeirra voru heldur um of
hneigðir fyrir áfenga drykki. Og þegar það kom t.il
sögunnar vék prúðmennskan stuiulum úr sæti fyrir lakari
eiginlieikum. , '*
Norðmenn .g-átu sagt sögur um náungann, ekki siður
en ísleindingar. Voru siumar sögurnar, er ]>eir sögðu okkurt
af verstu drykkjlúdröbburunum, ófagrar. Sumir voru, að
því er þeir sögðu, margdæmdir tukthúslimir, sem höfðu
jafnvel mamiamorð á samvizkunni, og sumir voru keyptir
út úr tukthúsinu til' að fara með þá í hvalinn, af því að
þeir voru vanir þeirri vinnu. Þesisu gátum við vel trúáð,
svo það var ekki laust ,viö að okkur stæði dálítill
stuggur af þessum mönnum, þegar þeir voru orðnir
ölóðir.
Fyrsti drykkjutúrinn, sem vert er að minnast á, átti sér
sitað á kóngsbænadaginn svo nefnda, en þá var öllum
giefið frí, þótt dagurmn væri þá úr gildi nurninn hjá
lokkuir sem helgidagur.
Það inotuðu sér margir tækifærið og brugðu sér yfir
að Þingeyri tif að fá sér í staupiinu. Heizt voru það úl-
lendingar, en það sheddust nokkrir íslendingar með,
helzt fyrir forvitnis sakir, enda höfðu þeir fréttir að færa,
er þeir fcoinu aftur. Þá var selt áfengi á Þingeyri eins
og hver önnur verzlunarvara, og munu viðskipti Fram-