Morgunblaðið - 08.02.1974, Side 35

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. FEBRIJAR 1974
35
ROSE~
ANNA
FRAMHALDSSAGA ERIR
MAJ SJÖWALL OG
PER WAHLÖÖ
JÓHANNA KRISTJÓNSDÓTTIR
ÞÝDDI
26
miklar fjarlægðir það, svona
upp á að yfirheyra þá.
Auk þess vitum við enn ekki, hv.ar
fjórir af þessum 27 eru niður-
komnir. Einn þeirra er Dani og
þrír Svíar. Við höfum ekki getað
sannað, að neinn þessara farþega
hafi siglt með þessum hátum
áður, enda þótt Melander hafi
farið í gegnum farþegalistana sið-
ustu tuttugu og fimm árin. Min
kenning hljóðar upp á það, að
enginn farþeganna hefði getað
framið verknaðinn. Aðeins fjórir
þeirra voru i eins mannsklefa og
hinir hljóta meira og minna að
hafa verið undir eftirliti klefa-
nauta sinna. Enginn þeirra hefur
þekkt bátinn til hlitar og vinnu-
aðferðir um borð nógu vel til að
slíkt gæti staðist. Eftir eru þá átta
skipverjar, stýrimaðurinn,
kyndararnir tveir, kokkur og þrir
til viðbótar. Við höfum útilokað
vélstjórann vegna aldurs. Eg held
ekki, að neinn hinna hafi heldur
getað gert þetta. Samkvæmt
minni kenningu getur sem sagt
enginn hafa drepið Roseönnu
McGraw. Og sú kenning virðist
falla um sjálfa sig! Eins og allar
mínar kenningar. Það er gallinn
við að hugsa.
Þeir þögðu nú um hríð. Svo
sagði Kolberg.
•-*- Og þú ert viss um dólginn
Eriksson? Heyrðu annars hef-
urðu hlustað á það, sem ég hef
sagt?
— Já, já, sagði Martin annars
hugar. — Víst hef ég hlustað á
þig.
Og það var rétt. Hann hafði
hlustað. En svo hafði rödd Kol-
bergs smám saman farið að fjar-
lægjast. Tvær ólíkar hugmyndir
höfðu skotið upp kollinum í liuga
hans. Önnur var í tengslum við
eitthvað, sem hann hafði heyrt
einhvern segja og hann hafði ekki
hirt um að leggja á minnið. Og hin
var, að því er hann bezt fékk séð,
framkvæmanleg. .. .
— Hún hlýtur að hafa hitt ein-
hvern um borð, sagði hann við
sjálfan sig.
— Nema það hafi verið sjálfs-
morð, sagði Kolberg hæðnislega.
— Einhvern hitti hún, sem
hafði ekki í hyggju að drepa hana,
að minnsta kosti ekki til að byrja
með og hafði þar af leiðandi enga
ástæðu til að reyna að dylj-
ast.....
— Já, það höldum við, en hvað
stoðar að velta vöngum yfir þvf.
Martin rétti sig skyndilega upp
og horfði ljómandi augum á Kol-
berg.
— Lennart, sagði hann. — Hvað
heldurðu, að hafi verið margar
myndavélar f gangi? Að minnsta
kosti tuttugu og fimm, kannski
fleiri.
Þar sem farið var í land, getum
við bókað að allir fóru að taka
myndir. Alls konar myndir. Tekn-
ar alls staðar. Og sumir hafa verið
með kvikmyndavélar. . .. Lennart
....gróflega áætlað má reikna
með, að úr þessari ferð séu að
minnsta kosti til sex hundruð
myndir .... skilurðu mig .. . Sex
hundruð myndir. Kannski þús-
und.
— Já, sagði Kolberg seinlega.
— Ég skil, hvað þú ert að fara.
17. kafli.
— Þetta verður vitaskuld
þrælavinna, sagði MartinBeck.
— Varla verra en það fokk, sem
við fáumst við núna, sagði Kol-
berg.
— Kannski er þetta bara mein-
loka. Kannski skjátlast mér alger-
lega.
Þennan leik höfðu þeir leikið
iðulega. Martin var f vafa og hann
þurfti uppörvun. Hann vissi fyrir
fram, hvaða svar hann fengi og að
Kolberg vissi, að hann vissi það.
Samt sem áður fylgdi þeir leik-
reglum.
— Það gæti komið eitthvað út
úr því, sagði Kolberg þrjózkulega.
Síðan bætti hann við:
— Þetta þyrfti ekki að verða
eins erfitt og við ætlum við fyrstu
Jæja pabbi, nú máttu koma og draga okkur upp aftur.
VELVAKAIMOI
Velvakandi svarar í sima 10-100
kl. 1 0 30 — 1 1.30, frá mánudegi
til föstudags.
% Nixon og
dómar um hann:
Sigurður Arngrímsson skrifar.
„Það er ekkert nema gott um
það að segja, að blöð og aðrir
fjölmiðlar flytji fréttir af öllum
markverðum atburðum og frétt-
næmu efni en það gengur út yfir
allt velsæmi blaða og frétta-
manna, þegar þeir fella dóma um
menn og málefni, áður en dómur
er failinn og sekt hins sakfelda
sönnuð.
Nægir að benda á Dreyfusar-
málið fræga þessu til sönnunar,
því það var almenningur með
hjálp áróðurs sem felldi dóminn
yfir honum og ákæruvaldið
dæmdi eftir umsögn fjöldans.
0 Er sagan ekki
að endurtaka sig?
Finnst ykkur ekki ótrúlegt, að
maður eins og Nixon, sem hefur
náð toppnum i frjálsu landi í
frjálsum kosningum, fari að grípa
til örþrifaráða, sérstaklega þar
sem búið var að spá honum glæsi-
legum sigri í skoðanakonnunum
um allan heim! Enda vann hann
stórglæsilegan sigur.
Svo er það, að Nixon hafi vitað
um áformað innbrot og jafnvel
lagt á ráðin. Þetta er hlægilegt og
enginn samanburður til. Einna
helzt væri að benda á, að skip-
stjóri á stóru farþegaskipi færi að
ráðleggja matsveininum með
hvernig salti hann ætti að salta
matinn. Samt er starf forseta
Bandaríkjanna mun stærra og
meira en skipstjóra á
farþegaskipi.
Hitt er svo annað mál, að Nixon
ber ábyrgð á ráðningu þessara
manna, sem æðsti maður ríkisins.
Þessari ábyrgð hefur hann aldrei
skotið sér undan. Aftur á móti
hefur hann sagt í fjölmiðlum, að
hann harmaði atburðinn og tæki
fulla ábyrgð á þeim mönnum, sem
undir hann voru settir.
Mér finnst þetta drengilegt af
honum og göfugt. Það er nú einu
sinni svo, að i Bandaríkjunum
geta valdsmenn ekki skotið sér
bak við múra og sent andstæðing-
ana til Síberíu, eða á geðveikra-
hæli.
Ef við skoðum svo þessa menn,
sem borið hafa vitni gegn forseta
Bandaríkjanna, finnst mér tilval-
ið máltækið „Sjaldan launar kálf-
ur ofeldið". Þetta eru vitni, sem
íslenzkt réttarfar mundi henda út
sem ógildum vegna tvisögli.
Er ekki kominn tími til að við,
sem enn búum í frjálsu landi,
tileinkum okkur hér eftir í þessu
máli og öðrum, að fella ekki dóm
fyrr en sekt hins ákærða hefur
verið sönnuð, þvi sé hinn ákærði
saklaus á meðan rannsókn fer
fram og sekt hans ekki sönnuð.
Með þvi að gera það, sýnum við
drengilegt hlutleysi, sem er fag-
urt fordæmi án hleypidóma og
sleggjudóma um menn og mál-
efni.
Virðingarfyllst
Sigurður Arngrímsson."
0 Hvítramannaland
og Reyknesingar
Skúli Ólafsson, Klapparstíg 10,
skrifaT:
í Hungurvöku er sagt frá komu
35 skipa til íslands 1118. Þetta
aðstreymi til íslands er eflaust
þáttur í könnunarferð Eiríks
Gnúpasonar til Vesturheims
(Vínlands). Matarskortur varð á
íslandi vegna þessa aðstreymis og
hér létust um 2000 manns af
hungri og sóttum 1119—29.
Fátt er vitað um þessa aðkomu-
menn, en geta má þess, að Hallur
Teitsson, sem var „hægri hönd“
Þorláks Runólfssonar biskups á
þessum hallærisárum, talaði mál
Utrecht-búa sem innfæddur þar.
Þessi nánu kynni Halls af Utrecht
eru mjög athyglisverð. Hallur tók
ekki víglsu sem Skálholtsbiskup.
Móðurfaðir Guðmundar gríss var
Bjarni enski, sem hér hefur
ilendst 1118.
Gunnfarður prestur (eflaust
enskur að ætt) var skjólstæðing-
ur Reyknesinga og börn hans
einnig. Til þess að verða Þorgilsi
Oddasyni og öllum tengdamönn-
um hans á hendi bundinn, hefur
Gunnfarður orðið að auka hróður
Reyknesinga. Þar sem frásögnin
af dvöl Ara Mássonar í Hvitra-
mannalandi barst fráOrkneyjum
er ekki ósennilegt að Gunnfarður
hafi fyrstur manna flutt Reyknes-
ingum þessa frétt og að Eirikur
Gnúpason og heilög kirkja hafi
talið Hvítramannaland mikilvæg-
ast af löndum vestan hafs. Ferð
Eiríks 1113—1117 til Rhode-
Islands (Róða=Kross ey). Þar er
hinn kunni virkisturn (kirkja)
sbr. St. Bavo í Ghent (á 12. öld.)
varð upphaf að ferðum Eiríks
Gnúpasonar til Vesturheims.
Ljúfini, útlendur prestur (trú-
lega frá Wales sbr. LLewelyn), er
skjólstæðingur Einars Þorgilsson-
ar um 1180. Þessi Wales-búi hefur
líklega ætlað að komast um ísland
til byggðar Wales-búa vestan hafs
(þ.e. Man-Dan þorps við
Missouri). Normanar þrengdu
mjög að Wales um þær mundir.
Nafngreindur prins frá Wales
hafði trúlega tekið þátt i Vín-
landsferð EiríksGnúpasonar 1120
og ásamt mörgum öðrum komist
yfir vötnin miklu og þaðan vestur
að Missouri-fljóti. Niagara-fossar
eru stærsti farartálmi á þeirri
leið; en þeir voru ekki óyfirstigan-
legir frekar en Satíriseiði i Skot-
landi, sem Magnús berbeinn
móðurfaðir Jóns Loftssonar lét
draga skútu yfir, og nýlega hafa
Rússar staðsett tengiliðinn milli
Dvinu og Dnjeper um Vibetsk og
Smólensk (sbr. Smálönd í Svíþ.)
Norðmenn drógu skip uppi
Elfina, og í Sturluþætti ersagt frá
afreki Vestfiringa, þegar þeir
fluttu stórskip yfir þær heiðar, er
varla þóttu lausum mönnum
færar. Magnús Ölafsson berbeinn
andaðist 1103 þ.e. fyrir ferð
Eiriks. Prinsinn frá Wales sigldi
niður Missouri og Missisippi og
komst til Wales.
1189 kom Ásmundur kastan-
rassi af Grænlandi úr Krisseyjum
(Rhode Island?) og þeir þrettán
saman á þvi skipi, er seymt var
trésaumi einum nær það og bund-
ið sini. Hann kom í Breiðafjörð á
Islandi. Hann hafði og verið í
Finnsbúðum.
1190 Þá fór Ásmundur kastan- .
rassi utan, og hvarf skipið.
1192 Skip kom í Breiðafjörð |
seymt trésaumi einum nær. Það ■
var bundið seymi og höfðu verið í ■
Krossey og Finnsbúðum í sjö vetr- I
um og voru um veturinn með I
Gelli Þorsteinssyni, og önduðust ■
þar. (sbr. 12. öldin, H. Pálsson). I
Reyknesingar hafa ekki látið |
hjá líða að minnast á Hvítra- .
mannaland, ef nokkur hefur I
viljað á hlýða. Islendingar áttu I
ekki haffærandi skip, en urðu að •
treysta á aðra í þeim efnum lengst *
af. Norðmenn höfðu litinn áhuga |
á löndum, sem ekki höfðu neina I
kosti fram yfir Noreg. Kostir J
Grænlands voru miklir i þeirra V
augum. Svarðreipi, tönn, fálkar I
og hvítabirnir, en Vinlands engir. .
Svo kom þó, að Noregskonungur ■
lagði eyrun við Nýjalandsfundi |
1285.
Tveir bræður Aðalbrandur og I
Þorvaldur Helgasynir af Reyknes- |
ingaætt töldu sig hafa fundið land !
vestur af Islandi (þetta gæti verið I
Hvitramannaland).
Áhuga Eiríks Hákonarsonar •
Noregskonungs á þessum |
„landafundi" má beiniínis rekja ■
til þess, að hann hafði orðið að ’
láta Skotum eftir Suðureyjar við I
Skotland, þegar Eiríkur fékk I
Margrétar dóttur Skotakonungs ■
1281, en hún átti að erfa Skot- J
land, en Margrét lést á undan |
föður sínum 1283. Margrét dóttir I
Eiriks og Margrétar Alexanders- .
dóttur átti að erfa afa sinn, en I
Eiríkur hefur talið sér það til |
niðurlægingar, að hafa látið hluta ■
af ríki sínu án þess að hafa fengið *
neitt raunhæft í staðinn. Hann I
hefur þess vegna talið, að Nýja- I
land gæti aukið hróður sinn á ný, .
og bætt sér upp Suðureyjar.
1289 Eirikur konungur sendi I
Hrólf til íslands að leita ■
Nýjalands.
1290 Fór Hrólfur um Island og I
krafði menn til Nýjalandsferðar.
1291 Heiðnir menn brutu •
Akrsborg, síðasta vígi kristinna í *
landinu helga.
1292 Krossuðust menn á íslandi I
til Jórsalaferðar, en Nýjalands- ■
ferð varð ekki.

Bæklingur
fyrir erlenda
ferðamenn
FLUGFÉLAG íslands og Loftleið-
ir h/f hafa nú í sameiningu gefið
út bækling til notkunar fyrir er-
lenda ferðamenn, 1 honum eru
ýmsar upplýsingar um þær ferðir,
sem hinar ýmsu ferðaskrifstofur
hafa upp á að bjóða innanlands,
svo sem öræfa- og fjallaferðir, út-
sýnisferðir og ferðir á helztu
ferðamannastaði landsins. Fjöldi
fallegra litmynda prýðir bækling-
inn.
— Afmæli
Framhald af bls. 28
I skoðun og á mikla skapféstu til
að bera. Margir munu minnast
hennar á þessum tímamótum, er
hún stendur furðu ern, áttræð að
aldri, við hlið bónda síns, hug-
mikil sem fyrr er þau hófu sína
lifsgöngu. Bæði hafa þau hlotið
þann heiður þjóðfélagsins að vera
sæmd riddarakrossi Fálkaorð-
unnar.
Við frændsystkin höfum búið á
sitt hvoru landshorni og sjaldan
hitzt, en með okkurhafaverið góð
kynni, eins og systrunum,
mæðrum okkar. Eigi er því að
leyna, að margt hefi ég kannazt
við í fari hennar og framgöngu
svo sem hve haglega hún kemur
fyrir sig orði í fáum setningum, er
margir hafa langa ræðu um. Og
hve hún er orkumikil og hispurs-
laus og hefur þá eiginleika er eigi
gleymast. Er Sigríður Fanney
með allra skemmtilegustu konum
er hún vill það við hafa og gefur
sér tóm til frá önn dagsins. Æviár
hennar hafa á margan máta verið
gæfuár, þar sem hún hefur notið
hæfileika sinna í rikum mæli, við
hlið bónda sins. Eru það eigi hin
beztu örlög vor i heimi hér?
Pétur Ingjaldsson.
MORGUNBLAÐSHIÍSINU
margfoldar
markað yðor