Morgunblaðið - 20.02.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐ VIKUDAGUR 20. FEBRUAR 1974
Hjörtur Hjartarson formaður Verzlunarráðsins:
Skilyrði að kauphækk-
anir fari út í verðlagið
MORGUNBLAÐIÐ ræddi í gær
við Hjört Hjartarson formann
Verzlunarráðs tslands og spurði
hann um stöðu verzlunarinnar í
þessari vinnudeilu og einnig
hvaða augum verzlunin liti á
verkfall verzlunarfólks. Hjörtur
sagði, að það hefði komið fram
hjá forystumönnum verzlunar-
manna, að seinagangur hefði
orðið á samningagerðinni og vildi
hann f því sambandi taka fram,
að samningar við verzlunarmenn
hefðu gengið miklu betur en við
aðra launþega, sem sæist af því,
að allar sérkröfur væru af-
greiddar.
Hjörtur sagði, að um prósentu-
hækkun á kaupi hefði verið haft
samflot við aðra innan samtak-
anna og yrði svo áfram. ,,Við
treystum okkur ekki til að semja
hærra en aðrir vinnuveitendur og
bendi ég þar sérstaklega á þá
staðreynd, að frá sfðustu kjara-
samningum 1971 hefur verzlunin
ekki fengið neina leiðréttingu á
álagningu í heildsölu — aðeins
örlitla lagfæringu sumarið 1972 í
smásölu — og því hefur verzlunin
ekki bolmagn til þess að veita
miklar kauphækkanir, nema því
aðeins að þær fái að renna inn I
verðlagsgrundvöllinn. Hins vegar
verð ég að benda á, að sú litla
leiðrétting, sem smásöluverzlunin
fékk 1972, var aftur tekin við
gengisbreytingu skömmu síðar.“
Hjörtur sagði ennfremur: „Það
er algjört skilyrði fyrir því að
verzlunin geti veitt kauphækk-
anir, að þær fái að fara út i verð-
lagið og því hefur ríkisstjórnin
raunar lofað okkur. En því loforði
fylgja þó þau skilyrði, að kaup-
hækkun verzlunarfólks verði
ekki hærri en hjá öðrum laun-
þegum.
Verzlunarmannafélögin með
VR í broddi fylkingar hafa lagt
fram ákveðnar tillögur i skatta-
málum og krafizt þess, að rfkis-
sjóður taki á sig byrðar í því efni.
Þeir telja nú, að stefna ASÍ í
heild sé mjög íþyngjandi fyrir
atvinnureksturinn i landinu og
rikið haldi þannig sínu og þetta sé
fráhvarf frá upphaflegu stefnu-
máli. í þessum efnum er ég
algjörlega sammála forystu-
mönnum VR.“
„Hvað viltu segja um þetta
verkfall?"
„Í þessu verkfalli kemur greini-
lega í ljós, hve verzlun er þjóð-
félaginu mikilvæg. Strax eða
mjög fljótlega stöðvast allur
annar atvinnurekstur í þjóð-
félaginu. Mjög fljótlega verður
skortur á neyzluvarningi, þar sem
kaupmenn, sem geta haft opið,
bjuggust ekki við verkfalli og eru
því vörubirgðir verzlana mjög
takmarkaðar."
„Hverju spáir þú um fram-
vinduna?"
„Ég spái því, að þessu ljúki
innan fjögurra daga eða þess
frests, sem verkalýðsfélögin gáfu.
3
Hjörtur Hjartarson formaður
Verzlunarráðs Íslands.
Þó gæti komið upp sú staða, að
samningar við verzlunarfólk
tækjust ekki. Vinnuveitendasam-
bandið mun taka sameiginlega
afstöðu til þess og það gæti þýtt,
að neitað yrði að ganga frá samn-
ingum við aðra.“
Guðmundur H. Garðarsson for-
maður Verzlunarmannafélags
Reykjavíkur.
hvers vegna VR hefði eitt gert
verkfall nú: Iiann sagði:
„Ef fólk, sem ekki er félagsfólk
í VR, hirðir um að kynna sér taxta
félagsins, mun það strax reka aug-
un i það, að samkvæmt þeim er
ætlazt til, að mikill hluti verzlun-
ar- og skrifstofufólks lifi á
mánaðarlaunum, sem eru ábilinu
26.700 krónur til 33.700 krónur.
Því er oft haldið fram, að um
lágmarkskaup sé að ræða og yfir-
borganir tíðkist innan þessarar
stéttar. Þessar staðhæfingar eru
mikill misskilningur og fær þetta
fólk ekki meiri laun en þessir
flokkar gefa til kynna.
Það er skylda þeirra, sem
standa í forystu," sagði Guðmund-
ur H. Garðarsson," — ekki hvað
Nokkrir samninga-
menn verzlunar-
manna í hléi frá
samningafundum í
kaffistofu Loftleiða-
hótelsins. — Ljósm.:
Ól.K.M.
takist og betri heildarárangur
náist.“
„Sumir segja, að
verkfallsákvörðun ykkar Sé
pólitisk."
„Morgunblaðið er ekki eini
aðilinn," sagði Guðmundur H.
Garðarsson, „sem spyr þessarar
spurningar. Finnst mér það furðu
gegna, að menn skuli álita, að þótt
ýmsir ráðherrar og ráðamenn
landsins séu fyrirferðarmiklir og
ráðríkir í launa- og kjarabaráttu
fölksins í landinu, þá skuli ekki
vera hægt að gera ráð fyrir, að til
séu forystumenn í verkalýðs-
hreyfingunni, sem vilja fyrst og
fremst láta gott af sér leiða fyrir
það fólk, sem hefur falið þeim að
fara með trúnaði viðkvæmustu
málum þess, sem eru launa- og
kjaramálin.
Innan vébanda VR og í forystu
eru menn úr öllum stjórnmála-
flokkum og mikill fjöldi fólks ó-
flokksbundinn. Það lætur þvf
ekki stjórnmálalegar skoðanir
einstakara forystumenna ráða um
sín mál. Ég get ekki varizt þvl að
vekja athygli á, að í 17 ára sögu
VR, sem nú er stærsta stéttar-
félag landsins með um 6 þúsund
félagsmenn, fer ekki mikið fyrir
mörgum eða tíðum verkföllum.
Verður hið sama ekki sagt um
flest önnur stéttarfélög og er enn
haft í minni, að vorið 1970,
skömmu fyrir borgarstjórnar-
kosningar, lá svo mikið á að fram-
kvæma boðaða vinnustöðvun, að
varla var vika liðin frá því að
samningar runnu út þar til verk-
fall var hafið. Slík hliðstæða
þekkist ekki i félagsstarfi VR og
þarf engan að undra, að þetta
félag hefji verkfall eftir 4ra mán-
aða samningsþóf.“
Guðmundur H. Garðars- 11 P
“ ðkylda torystunnar
að verja láglaunafólk áföllum
MORGUNBLAÐIÐ ræddi í gær
við Guðmund H. Garðarsson for-
mann Verzlunarmannafélags
Reykjavfkur, stærsta launþegafé-
lags landsins, en eins og kunnugt
er fór félagið í verkfall ásamt
öðrum aði Idarfélögum Landssam-
bands fslenzkra verzlunarmanna
með örfáum undantekningum.
Innar VR eru 6 þúsund félags-
menn og er því verkfallið mjög
víðtækt, en innan Landssam-
bandsins eru um 8 þús. manns.
Mbl. spurði Guðmund að þvf,
sízt f forystu fyrir láglaunafólki
að verja það fyrir áföllum, svo að
ekki sé talað um að reyna að lyfta
því upp í tekjustiga, sem gerir því
kleift að lifa manneskjulegu lffi.
Því fer vfðs fjarri, að það hafi
tekizt á undanförnum árum með-
al verzlunar- og skrifstofufólks.
Sú óðaverðbólga, sem hefur geis-
að og geisar enn, hefur gjörsam-
lega tekið úr steininn.
A siðastliðnu hausti ákvað VR
og önnur félög innan Landssam-
bands fslenzkra verzlunarmanna
aðtakaþátt í samstöðumeð verka -
lýðshreyfingunni um að ná fram
bættum kjörum félaga sinna og
þá alveg sérstaklega meðal svo-
kallaðs láglaunafólks. Var þá tal-
ið, að algjör lágmarkskrafa væri,
að launafólk fengi að minnsta
kosti 35 þúsund krónur í
mánaðarlaun. Sem þátttakandi í
samstöðu með ASÍ hefur verzlun-
ar- og skrifstofufólk staðið í rúm-
lega 4ra mánaða samningsþófi við
vinnuveitendur auk margra mán-
aða viðræðna við fulltrúa ríkis-
stjórnarinnar um fullnægingu
þessarar kröfu — að beinir skattar
væru lækkaðirog skattpíningu
aflétt. Hvorugt hefur enn tekizt.
Skattkerfisbreyting rikisstjórnar-
innar með nauðungarsamningun-
um, er meirihluti 30 manna
nefndar ASÍ undirgekkst með þvi
að fallast á 5% söluskatt með við-
eigandi skerðingu á vísitölu, mun
ekki færa öllum almenningi þær
kjarabætur, sem málsvarar ríkis-
stjórnarinnar halda fram og þeir
verkalýðsleiðtogar vænta, sem
studdu þessa skattkerfisbreyt-
ingu. Ég er þeirrar skoðunar, að
beinar skattalækkanir séu allt of
litlar. Þær hefðu hið minnsta átt
að vera 600 þúsund krónur fyrir
hjón og skattstigar hefðu þurft að
vera á 100 þúsund króna bilum
með lægri skattprósendu. Þá
finnst mér það ósvinna, að
heildarskattar séu hærri en nem-
ur þriðjungi af launum.“
„Hvaða tilboð hafa verzlunar-
menn fengið?“
„Hvað verzlunarmenn áhrærir
má segja, að fyrir liggi tilboð, er
felur í sér 3,7 til 5,1% hækkun á
þeim lágu töxtum, er ég greindi
frá áðan. Þá hafði og nokkuð þok-
að í samkomulagsátt í viðræðum
um sérkröfur.“
„Hvers vegna veittu verzlunar-
menn ekki 4ra daga frest?“
„Þegar fjallað er um það, hvers
vegna verzlunarmenn vildu ekki
veita 4ra daga frestinn, ber að
hafa það, sem ég áður hef sagt
hér, í huga og þá staðreynd, að
gerðir hafa verið heildarkjara-
samningar við fjölmennar stéttir
og launahópa, svo sem eins og
opinbera starfsmenn, starfsfólk á
veitingahúsum, starfsfólk hjá ál-
félaginu i Straumsvík o.s.frv.
Allir þessir samningar fela i sér
verulegar kjarabætur og eru
komnir til framkvæmda fyrir
mörgum vikum. Það var því ein-
róma skoðun stjórnar og
trúnaðarmannaráðs VR, að þar
sem ekkert boð lá fyrir frá vinnu-
veitendum kvöldið áður en til
verkfalls skyldi koma, er nálgað-
ist viðunandi samningsgrundvöll,
væri það röng stefna að fresta
þegar boðaðri vinnustöðvun, slíkt
myndi stórskaða verkalýðshreyf-
inguna i samningsstöðunni. Með
þessu erum við að skapa þrýsting
á langdregnar samnigaviðræður,
sem verða að taka enda hið fyrsta,
ef ekki á illa að fara fyrir þúsund-
um manna — þó svo að verzlunar
fólk þurfi eitt, en það er 7 til 8
þúsund manns, að axla þá byrði,
sem felst í því að standa við áður
samþykkta vinnustöðvun, gerða í
algjörri samstöðu félaga innan
ASl. Við erum sannfærðir um, að
þessi vinnustöðvun okkar mun
flýta fyrir því, að samningar