Morgunblaðið - 20.02.1974, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. FEBRÚAR 1974

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
hf. Arvakur, Reykjavfk.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10 100.
Aðalstræti 6, sími 22 4 80.
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Askriftargjald 360,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 22,00 kr. eintakið.
Líklega er það eins-
dæmi, að verkalýðsfé-
lög samþykki yfir sig
skattahækkun. En það
gerðist um síðustu helgi á
Hótel Loftleiðum eftir að
þrír ráðherrar höfðu í sól-
arhring legið yfir skoðaná-
samninganefndar ASÍ fall-
izt á. Verður ekki annað
sagt, en að mikil umskipti
hafa orðið hjá ýmsum for-
ingjum verkalýðshreyfing-
arinnar frá því, sem áður
var. Að vonum ríkti ekki
eining í 30 manna nefnd
hefur samþykkt. Það hefur
verið staðfest með rithönd
Lúðvfks Jósepssonar sjálfs,
sem lofaði því, að þessi
skattahækkun skyldi koma
fram í kaupgjaldsvísitölu.
En hvenær? Einhvern
tíma á næsta ári! Og hvað
skyldu launþegar þá hafa
tapað miklu fé.
Launþegasamtökin féll-
ust á, að söluskattshækk-
unin kæmi ekki fram í vísi-
tölu. Þau samþykktu einn-
ig að taka áfengi og tóbak
út úr vísitölu. Öllum þeim,
sem hafa árum saman haft
áhyggjur af vísitöluvitleys-
unni hlýtur að vera hinn
nýi skilningur ASÍ-foryst
unnar á þessu máli fagnað-
arefni. En þegar haft er í
huga, að þessir sömu
verkalýðsleiðtogar sökuðu
ASI SAMÞYKKIR
SKATTAHÆKKUN
bræðrum sínum í verka-
lýðsfélögunum. Að því
loknu féllst meirihluti 30
manna nefndar ASl á til-
lögur ríkisstjórnarinnar,
sem fela í sér lækkun
beinna tekjuskatta um
2600 milljónir en hækkun
söluskatts um a.m.k. 3700
milljónir. Jafnvel þótt gert
sé ráð fyrir, að 500 milljón-
ir af þessum mismun gangi
til tekjutilfærslu svokall-
aðrar, er Ijóst, að um nettó-
skattahækkun er að ræða
og hana hefur meirihluti
ASl um þessa skattahækk-
un. Aðeins 19 fulltrúar af
30 fengust til að samþykkja
hana, 3 greiddu atkvæði á
móti en 6 sátu hjá. Formað-
ur Verkamannafélagsins
Hlífar, sem af tilviljun var
fjarstaddur atvkæða-
greiðsluna, hefur lýst því
yfir, að hann hefði greitt
atkvæði gegn tillögunni.
Ekki er hægt að draga í
efa, að um raunverulega
skattahækkun er að ræða á
launþega með þeim breyt-
ingum, sem meirihluti ASÍ
ríkisstjórn Jóhanns Haf-
stein um vísitölurán haust-
ið 1970, þegar áfengi og
tóbak var tekið út úr vísi-
tölunni, hlýtur sú sþurning
að vakna, hvort hér er um
varanleg skoðanaskipti að
ræða eða einungis tíma-
bundin. Það á eftir að
koma í Ijós.
Auk þess að samþykkja
yfir launþega skattahækk-
un vekur það einnig at-
hygli, að ASÍ hefur lagt
blessun sína yfir tillögur
ríkisstjórnarinnar í hús-
næðismálum, sem í raun
þýða lækkun húsnæðis-
málastjórnarlána. Talið er,
að lán Húsnæðismála-
stjórnar verði hækkuð f
eina milljón króna með
framlagi úr lífeyrissjóðum
og hækkun launaskatts. Ef
hins vegar þessi lán ættu
að halda sama hlutfalli af
byggingarkostnaði og áður
var, þyrftu þau nú að
hækka í 1260 þúsund krón-
ur. Þegar Björn Jónsson
tók við embætti félags-
málaráðherra höfðu menn
vissulega vænzt þess, að
hann mundi láta hendur
standa fram úr ermum og
tryggja nauðsynlega hækk-
un húsnæðislána, en sú von
hefur ekki rætzt. Hins veg-
ar er alveg með ólíkindum,
að verkalýðssamtökin sam-
þykki aðgerðir í húsnæðis-
málum, sem þýða raun-
verulega lækkun lánanna.
En það er kannski ekki
skrýtnara en margt annað,
sem gerzt hefur í þessum
samningaviðræðum.
Ráðherrar töfðu viðræður
Framkoma ríkisstjórn-
arinnar í samningavið-
ræðunum um helgina var
með endemum. Enda þótt
mikið væri ógert í viðræð-
um aðila og verkfall yfir-
vofandi, ruddust þrír ráð-
herrar inn á samninga-
fundi og kröfðust þess, að
afgreiddar yrðu tillögur
stjórnarinnar í skattamál-
um og húsnæðismálum.
Þetta þýddi a.m.k. sólar-
hringstöf í samningavið-
ræðum vinnuveitenda og
ASl meðan ráðherrarnir
voru að fá sín mál afgreidd.
Það eru alveg furðuleg
vinnubrögð, að ráðherr-
arnir skuli koma fram með
þessi mál á síðustu stundu.
I þrjá mánuði hafa þeir
ekkert gert til þess að
sinna skattamálunum og
húsnæðismálunum, en þeg-
ar allt er komið í eindaga
taka þeir dýrmætan tíma
frá samningamönnum til
þess að knýja fram tillögur
sfnar. Þegar svo vinnuveit-
endur fóru að skoða hvað
tillögur ríkisstjórnarinnar
um hækkun söluskatts og
launaskatts mundu þýða
fyrir atvinnuvegina, kom í
ljós, að þarna var um 500
milljón króna bagga að
ræða, sem hafa mundi hin-
ar alvarlegustu afleiðing-
ar, sérstaklega fyrir iðnað-
inn. Hækkun söluskatts f
18% þýðir nefnilega, að
iðnaðurinn stendur mun
verr að vígi við vélakaup
en samkeppnisaðilar er-
lendis. En út í þetta hafði
að sjálfsögðu ekki verið
hugsað.
HROSSALETUR
til Hannesar
Péturssonar
Frændi og vinur. —
Skelfing var ég gálaus að fara
að svara þér, þegar þú sendir
mér tóninn i útvarpinu á dög-
unum. Ég mátti vita, að þú fær-
ir á stúfana í annað sinn, og
siðan yrði ég kannski að leika
við þig sleitulausan borðtennis,
meðan báðum entist örindi.
Þú kallar svo, að ég einblini á
hégómaskapinn að baki silfur-
hestinum, sem hafi fengið svo
mjög á heilann. Auðvitað situr
hégómaskapurinn við sinn
keip; hitt skiptir þó miklu
meira máli, að veiting slíkra
verðlauna er í mínum augum
siðleysi og víðs fjarri því að
vera svo meinlaust grín, sem þú
vilti öðru orðinu vera láta.
Það er út af fyrir sig skolli
hart, að mönnum skuli gert að
játast undir hlálegan ósið, ef
þeir eigi að komast hjá gapa-
stokki fyrir uppskafningshátt.
En slíkir úrslitakostir fylgja
veitingu silfurhestsins. Og þar
duga engar bænir um miskunn,
karl minn. Svokölluð heiðurs-
merki fá menn að afþakka í
kyrrþey; en silfurhestur skal i
þig, hversu vandlega sem hann
er afþakkaður, og síðan skal
hin afþakkaða veiting opin-
beruð, hvað sem tautar, eins
þótt veitendur séu sárbeðnir að
láta með öllu kyrrt liggja.
Eg hefði víst ekki láð þér að
taka við þessum hesti þegjandi
og hljóðalaust, heldur en lenda
í ógöngum fyrir að hafna hon-
um og fá svo kannski hross á
heilann upp úr öllu saman; já,
taka við honum þegjandi, og
bölva i hljóði, í stað þess að
brjótast í að koma þér upp ein-
hverju lipru siðgæði, sem gæti
boðið hann velkominn f alvöru,
leggjast^undir feld, og spretta
síðan upp forkláraður og stíga á
bak samkvæmt þaulhugsaðri
niðurstöðu, sem að vísu var
leyndarmál þegar til kom, að
öðru leyti en því, að ég hafði á
sínum táma farið með vont raus.
Nú lætur þú í það skína, að
þú sért hestinum feginn sem
„viðurkenningu“. Að vísu hafi
það vafizt þér um stund, „að
hve miklu leyti“ hann væri það,
síðan hann fór að tölta á fjórum
fótum í stað fimm áður.
Kannski hafði óskeikulu spori
hans förlað um tuttugu prósent.
En þar kom, að rofaði til, og þú
varst ekki lengur í vafa.
Og nú verð ég, vinur sæll, að
trúa þér fyrir litilræði. Fyrst
þú á annað borð lagðir í að velta
því fyrir þér, hvort þú ættir að
þiggja eða hafna, þá er mér
óskiljanlegt, hvernig þú gazt
umflúið sfðari kostinn, hvernig
þú gazt, að vandlega yfirlögðu
ráði, fallizt á dómsúrskurð, sem
allir mega sjá, að ekki er annað
en fullyrðing í lausu lofti, ekki
hótinu merkari en fullyrðing
mín um að Rauðamyrkur sé
betri bók en Ljóðabréf. Þú seg-
ir, að ónefndur norðlendingur
hafi þar á hausavíxl, og því
miður getir þú ekkert gert með
þann skoðanamun, því að svo sé
margt sinnið sem skinnið.
Þarna hitturðu reyndar nagl-
ann á höfuðið. Umsagnir
manna um skáldskap geta
aldrei orðið annað en sérgilt
mat, því að algild viðmiðun,
sem marktækur dómur yrði á
reistur, er ekki til.
Þó snýr annað upp, þegar þú
átt orðastað við þá Silfrunga.
Þá fagnar þú gæðingi þeirra
sem „viðurkenningu". Viður-
kenningu á hverju? Þeirri stað-
reynd, vitaskuld, að Ljóðabréf
var bezta bók ársins. Já, þá veit
Helgi Hálfdánarson
maður það; nú get ég farið rak-
leitt og beðið bókavörðinn að
lána mér Ljóðabréf og sparað
mér lestur á öðru rusli, sem
nær ekki máli. Eg þarf ekki
einu sinni að standa í því að
skoða minn eigin hug um gæði
bókarinnar; ég veit fyrirfram,
að hún er bezta bók ársins.
Viðurkennd úrvals-fæða,
prófuð og gæðamerk af sjálfu
matvæla-eftirlitinu; það er nú
líkast til.
Hitt veit ég er spaug, að þér
hafi svo mjög hrosið hugur við
að verða Mogganum sammála,
að það hafi riðið baggamuninn.
Eins læt ég það vera, að þú
stríðir mér á Morgunblaðinu.
Þó að ég hafi aðra skoðun á
flestum málum en sjálfstæðis-
menn, þá er ég að vísu ekki svo
heilsteyptur persóna, að ég yrði
blindur á fegurð Esjunnar um
leið og borgarstjórinn í Reykja-
vík segðist hafa búið hana til.
Og fyrst þér er svo gífurlegt
kappsmál að fá að misskilja
augljós ummæli mln um
höfundarleysi Njálu, þá hef ég
ekki brjóst i mér að amast við
því oftar.
Að sjálfsögðu dreg ég ekki í
efa, að kjör þeirra fjórmenn-
inga hafi fram farið eftir beztu
sannfæringu. Enda dytti mér
aldrei í hug að lasta Ljóðabréf,
þó að ég telji aðrar af bókum
þínum miklu betri, einnig
Rauðamyrkur, og má þá einu
gilda hvað þú kallar ljóð i gær
og lausamál í dag; það er önnur
saga.
Vel er þér um það kunnugt,
hve mikils ég met bækur þínar,
allar með tölu. Og mér þykja
þær engu ómerkari, þótt ég
kalli bæði hlægilegt og skaðlegt
að verðlauna þær. Og þó að þú
afneitir stefnu okkar Morgun-
blaðsmanna og notir opinbera
hátíðaræðu til að senda mér
ádrepu, þá mun ég framvegis
hafa á þér sama óbilandi
dálætið og jafnan áður og Iofa
guð fyrir að þú skulir vera til.
En víst gaztu, þrjóturinn, valið
okkur skemmtilegra umræðu-
efni en þennan blessaðan
silfurhest og fremur annars
staðar en á almennafæri.
Þinn einlægur
Heigi Hálfdánarson