Morgunblaðið - 20.02.1974, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUÐAGUR 20. FEBRUAR 1974
13
Þjóðleikhúsið:
Dans-
leikur
Höfundur:
Oddur Björnsson
Leikstjóri:
Sveinn Einarsson
Leikmynd og bún.:
Ivar Török
Tónlist:
Atli Heimir
Sveinsson
Dansar:
Alan Carter
Sýning þessi hefst i firringar-
stíl, persónurnar kynna sig og
tala um að taka þátt í leik — hér
er sem sagt á ferðinni leikhús,
sem vill vera leikhús en engin
þykjast eftirmynd raunveruleik-
ans, heldur listræn tjáning orðs,
tónlistar, myndar og dans. Þessi
samvirkni listanna á að sýna okk-
ur táknrænan leik um tilraunir
liðinna manna til að komast
skemmtilega frá verkefninu að
vera maður og lifa lífinu og njóta
þess — og hvernig þær tilraunir
leiða til misnotkunar á öðrum,
misbeitingar valds því græðgin og
nautnin sitja einar í fyrirrúmi.
Páfahirðin í valdatið Alexand-
ers VI. af Borgiaætt var víst mik-
ið spillingarbæli og sonur hans
Sesar, að þvi sagt er, rakið fúl-
menni en dóttirin Lúkrezia ómót-
stæðileg kvenpersóna, en eitthvað
munu ærlegar kenndir hafa verið
að flækjast fyrir hinum syninum,
Jóhanni, þvi náttúrulega sjálfsagt
að hrinda honum fyrir ætternis-
stapa af þeim miklu sökum.
Dansleikur er eftirmynd at-
burðarásar við þessa hirð, veislu i
tilefni af brúkaupi þeirra Lúkrez-
iu og furstans af Fernara. Leikur-
inn fer fram i hlutlausum tjöld-
um, sem geta verið hvað sem er,
veislusalur, móttökusalur, garð-
ur, ljósin breyta hugblæ umhverf-
isins. Við sjáum lítið af veislunni
sjálfri en gestir hennar eiga leið
um sviðið, sumir til að tala, aðrir
aðeins til að sýna sig. Oft er sviðið
einhver staður þar sem páfi dvel-
ur og er þá helsti viðmælandi
hans huggun hins gamla manns,
hnellin negrastúlka að nafni Sal-
óme, sem honum þykir meira
gaman að kalla Júlíettu. Róbert
Arnfinnsson leikur páfa. Alex-
ander er orðinn gamall, að
minnsta kosti hagar hann sér oft-
ast eins og hann sé farinn að
gamlast mikið, samt getur hann
brugðið fyrir sig betri fætinum og
orðið reiður af reisn, gamla
köngulóin látið glytta í rauðar
glyrnurnar. Fyrir minn smekk
hefði örlítið meira mátt vera af
henni i hinum atriðunum lika.
Huggunina leikur Sigriður Þor-
valdsdóttir, hún er dyggt hjú og
reynir að komast af við karlinn
eins og best hún getur, þó þolir
hún illa þegar hann fer að
setningu sinni valið þann kostinn,
sem er á margan hátt eðlilegt, að
flytja dansleikinn úr sjónmiðju
verksins og láta texta-atriðin bera
nánast ein uppi sýninguna. Senni-
lega átti hann ekki annars úr-
kosti, ella hefði sýningin orðið of
dýr og viðamikil. Þess verður lika
að geta, að skáldinu hefur ekki
verið sérlega sýnt um að tengja
sýn sína af dansleiknum við verk-
ið og dansleikurinn í þvi nánast
án atburðarásar, þvi má segja að
án breytinga á verkinu hefði ver-
ið erfitt að gera því önnur skil.
Samt er ekki þvi að neita að nokk-
urrar vöntunar verður vart, sem á
kannski rót sína að rekja til þess
að hér ætti að vera dansleikur,
sem atriðin vaxa út úr og hverfa
inn í aftur, en hann er ekki til
staðar í þeim mæli, sem skáldið sá
hann fyrir sér.
Tónlist Atla Heimis Sveinsson-
ar er mjög falleg, með skemmti-
legum endurreisnarblæ og lögin
við söngljóðin falla mjög vel að
þeim.
Dansar Alan Carters eru ein-
faldir en áhrifamiklir.
Þorvarður Helgason.
300 þúsund farþeg-
ar með Flugfélaginu
FLUTNINGAR Flugfélags ís-
lands árið 1973 gengu mjög vel og
samanlagt urðu farþegar félags-
ins um 300 þúsund á móti 250
þúsundum árið áður. Mest varð
aukning félagsins í innanlands-
flugi eða 21.8%, í utanlandsflugi
varð aukningin einnig mikil eða
18.9%. Þá jukust vöru- og póst-
flutningar einnig mikið.
I fréttabréfi frá Flugfélaginu
segir, að félagið hafi notað báðar
Boeing 727 þoturnar i utanlands-
flugið auk þess sem það hafi tekið
DC-8 þotur á leigu yfir háanna-
tímann í fyrrasumar. Farþegar fé-
lagsins urðu í millilandaflugi
82.585, en voru 69.431 á árinu
1972, og aukningin hafi því orðið
18.9%. Vöruflutningar á milli-
landaflugleiðum jukust um tæp
8%, en fluttar voru 1433 lestir á
móti 1320 lestum árið áður. Mikil
aukning varð i póstílutningum
milli landa. Á árinu 1973 voru
fluttar 270 lestir af pósti á móti
215 lestum árið áður, og hefur
aukningin þvi orðið 25.5%.
Enn meiri aukning varð á öllum
sviðum innanlandsflugsins. Þar
urðu farþegar 186.450 á móti
153.033 árið 1972, og hefur því
aukningin orðið 21.8%. Vöru-
flutningar námu 4605 lestum, en
voru 4095 lestir árið áður. Aukn-
ing varð því 12.4% Póstflutningar
námu 571.6 lestum og varð aukn-
ing rúm 2%.
Segir í fréttabréfi Flugfélags-
ins, að félagið hafi farið í margar
leiguferðir fyrir ferðaskrifstofur
og aðra aðila, en jafnframt haldið
uppi eigin ferðum til Grænlands
og Kanaríeyja. Einnig hafi félagið
flogið margar áætlunarferðir
milli landa fyrir skandinaviska
flugfélagið S.A.S., og farþegW í
þessum ferðum hafi verið 27.480.
í leiguferðum voru fluttar 458
lestir af vörum og 30.4 lestir af
pósti. Allsfluttu því flugvélar F.I.
i áætlunarferðum og leiguferðum
296.515 farþega á móti 250.035
árið áður, og alls voru fluttar 6496
lestir af vörum með flugvélum
félagsins og 872 lestir af pósti.
eftir ÞORVARÐ
HELGASON
Að bjarga heiminum
syngja, sem sýnir að hún hefur
mjög alþýðlegan smekk því Alli
syngur bara vel um sorgir hjarta
síns. Henni fór hlutverkið vel úr
hendi. Soninn Sesar leikur Guð-
mundur Magnússon af mikilli
prýði, ánægjulegt að sjá hve þeim
unga manni hefur farið mikið
fram, tal hans orðið þjált og lima-
burður frjálslegur, förðun leikar-
ans var einnig mjög góð og hann
kunni að nota ljósið, Sesar Borgja
varð ljóslifandi i túlkun hans þótt
búninginn kynni ég ekki að meta.
Jóhann leikur Sigmundur Örn
Arngrímsson, hlutverkið er lítið
en það fær skýran svip í túlkun
leikarans. Lúkreziu leikur Helga
Jónsdóttir, fyrir minn smekk
nokkuð einfölduð mynd af þeirri
dáindisdrós en leikkonan sýndi
fegurð og reisn og mjög greini-
lega þá kvöl sem hún fann til yfir
þvi að vera leiksoppur fúlmenn-
anna. Brúðgumann, furstann í
Fernara leikur Bessi Bjarnason
og gefur skemmtilega mynd af
þeim kýrkæra kalli. Önnur hlut-
verk, minni, 'eru einnig vel af
hendi leyst.
Sveinn Einarsson hefur i svið-
Myndskreyting eftir Alfreð Flóka við ljóðið Vald eftir Pjetur Haf-
stein Lárusson. Úr bökinni Faðir Vor kallar kútinn.
'iu.
ff.
Lelkiist
Pjetur Hafstein Lárus-
son: — □ — FAÐIR VOR
KALLAR KtJTINN. — □
— Gefið út af höfundi í
janúar 1974.
FAÐIR VOR kallar kútinn mun
vera önnur ljóðabók Pjeturs Haf-
steins Lárussonar. Pjetur á margt
eftir ólært, en bók hans er dæmi-
gerð fyrir ljóðagerð ungs fólks.
Áhugi Pjeturs á pólitík, náskyld-
ur hinni gömlu kröfu að skáldið
eigi að vera samviska heimsins, er
áberandi i Faðir vor kallar kút-
inn. Hann yrkir um stéttabaráttu,
Bókmenntir
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
hagfræði og andlega og likamlega
kúgun innanlands og utan. Hann
ávarpar til dæmis skáldið Júri
Galanskov, sem var sendur til
Síberíu „fyrir að segja sannleik-
ann“. I þessu ljóði leggur hann að
jöfnu kristindóm og marxisma
en því miður
félagi galanskov
stálu hugmyndabraskarar
sósíalismanum
og auðsafnarar kristindómnum. •
Og skáldið hryggist vegna
þess, að „göfgar hugsjónir hverfa
í skugga djöfulóðra manna“.
Stalin er dauður, en þvi miður
lifir eðli hans áfram i Brésneff,
segir skáldið. í Ungu Ameríku er
Bandaríkjamönnum sagt til synd-
anna og varla að ástæðulausu. I
þvi ljóði er talað um „blóm hinnar
frelsandi byltingar austur í rúss-
landi“.
Pjetur Hafstein Lárusson
hugsar mikið um þjóðfélagsmál
og reynir að gera þeim skil i ljóði.
Þessi ljóð eru ekki nógu frumleg
og skortir þar að auki listrænan
búning. En á víð og dreif í þeim
eru skemmtilegar hugdettur, sem
benda tilþess, að Pjetur gæti náð
betri árangri. En ung skáld eru
ekki alltaf þrúguð af hinni al-
ræmdu pólitík. í ljóðinu Leikur i
kastala er ort um þrjú ung skáld-
menni og fögnuð þeirra yfir vor-
inu. A björtum vordegi gleymast
þjáningar heimsins. Mörg ljóð í
Faðir vor kallar kútinn lýsa svip-
aðri tilfinningu. Bjartsýni skálds-
ins fær útrás í litlu ljóði, sem
nefnist Bjargráð:
færið mér hundrað stúlkur i tenór
til að syngja um vorið
færið mér þúsund börn
til leikja í sandkassa
færið mér miljón hermenn
til að eyðileggja vopn sin
og ég litilmagninn
skal bjarga fyrir ykkur
heiminum.
Faðir vor kallar kútinn er ríku-
lega myndskreytt. Myndir eru
eftir Ivan Török, Hallgerði Gísla-
dóttur, Lilju Antonsdóttur, AI-
freð Flóka, Þorbjörgu Höskulds-
dóttur, Örn Karlsson, ókunnan
ljósmyndara i vafasömu umhverfi
og höfundinn sjálfan. Að sjálf-
sögðu auka þessar myndskreyt-
ingar gildi bókarinnar. Um leið og
hún kynnir okkur ljóðagerð
Pjeturs Hafsteins Lárussonar er
hún dálítilmyndlistarsýning.