Morgunblaðið - 20.02.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. FEBRUAR 1974
Ekki ljóst hvernig
íslenzk laxaseiði
henta í löndum
með hlýrra loftslag
iRætt við ÞórGuðjónssonveiðimálastjóra
UNDANFARIN ár hefur það nokk-
uð færst í vöxt að islenzk laxa-
hrogn og laxaseiði séu seld til
útlanda og má þar nefna að Kolla-
fjarðarstöðin hefur selt hrogn og
seiði til Noregs og Bretlands og nú
fyrir skömmu seldi Skúli Pálsson á
Laxalóni um 70 þúsund laxaseiði
til Spánar og fékk pöntun á 100
þúsund til viðbótar, sem hann átti
ekki til. Af þessu tilefni snerum
við okkur til Þórs Guðjónssonar
veiðimálastjóra og ræddum við
hann um þennan útflutning og
möguleika íslendinga á að auka
hann.
— Hvenær var fyrst byrjað á
þvi að flytja út hrogn og seiði?
— Að þvi er ég bezt veit var það
á árunum 1 947—48, að eldisstöð
Rafmagnsveitunnar við Elliðaár
seldi nokkurt magn af laxahrogn-
um til Færeyja. Síðar voru seld
þangað kviðpokaseiði og nú er
nokkur laxastofn í Færeyjum kom-
inn upp af þessum seiðum.
þvi þarf miklu fyrr að byrja að
fóðra þau. Þetta er hlutur, sem
þarf að kanna mjög vel.
— Er þá ekki vist að möguleiki
sé á miklum hrogna- og seiðaút-
flutningi?
— Með auknu laxeldi i sjó er-
lendis opnast okkur möguleikar á
að selja seiði til slikra fyrirtækja.
Eins og fram hefur komið benda
rannsóknir til að aðstæður til lax
eldis í sjó hér við land. séu fremur
óhagstæðar vegna kulda sjávar,
nema á einstaka stöðum við Suð-
urströndina, þannig að það erekk-
ert óeðlilegt þótt við seljum laxa-
seiði til eldis i sjó erlendis. En slík
seiði þurfa helzt að vera orðin vön
sjó áður en þau eru seld úr landi. I
sumar ætlum við að setja út flot-
kvi i Kollafirði og gera tilraunir
með seiði þar. Þetta hefur líka í
för með sér, að seiði, sem þannig
eru alin, er ekki verið að selja á
milli landa, heldur má segja að
þau séu flutt úr einum stað i
Eftir
Ingva Hrafn Jónsson.
verið neitað um útflutning á regn-
bogasilungi eða regnbogasilungs-
hrognum og hefur því ekki verið
hindraður i að „rækta" regnboga-
silunginn til sölu á erlendum
markaði eins og hann ráðgerði
þegar hann sótti um innflutning
regnbogasilungshrognanna sbr.
bréf hans frá 10. apríl 1951." f
yfirlýsingunni segir einnig að at-
vinnumálaráðuneytið hafi gefið
leyfi til innfiutnings regnboga-
silungshrognanna með vissum
skilyrðum, sem sé ákvæðum um
sótthreinsun og einangrun, enda
var mikill dauði i alifiski i Dan-
mörku á þeim tima, sem Skúli
keypti hrognin þaðan. Þótti eðli-
legt að gera nefndar varúðarráð-
stafanir til að forðast að fisksjúk-
dómar, sem geta borist á milli
með hrognum flyttust til landsins
og dreifðust út til fiska innan-
lands. Var þá sérstaklega höfð í
huga kýlaveiki, sem er mjög
skæður sjúkdómur i laxfiskum og
veldur miklu tjóni árlega erlendis.
í yfirlýsingunni segir einnig að
áðurnefndum skilyrðum hafi ekki
verið fullnægt að dómi þess og
það hafi því verið af varúðar-
ástæðum sem Skúla var neitað
um leyfi til að selja seiði til Búðar-
óss h/f 1964 og sem málaferlin
spunnust út af en sem kunnugt er
sýknaði hæstiréttur land-
búnaðarráðuneytið.
Það er almennt viðurkennt að
strangar reglur séu nauðsynlegar
Séð yfir Laxeldisstöðina í Kollafirði. í sumar verður gerð tilraun með að ala seiði í flotkví i sjónum.
Við í Kollafirði höfum selt seiði
og hrogn til Noregs og Bretlands
og Skúli á Laxalóni til írlands og
Spánar og einnig hafa verið seld
laxahrogn til Danmerkur og ef til
vill viðar. Við i Kollafirði seldum í
fyrra 20 þúsund 1 árs seiði til
fyrirtækis i Noregi, sem er með
laxeldi í sjó. Hafa seiði þessi
reynst mjög vel og við fengið fyrir-
spurn frá fyrirtækinu um hvað
mikið magn við getum selt þeim i
ár. Ég veit ekki hvað úr verður.
Það er alltaf talsverð eftirspurn
eftir laxaseiðum og hrognum og
virðist ekki nægilegt magn vera á
markaðnum þótt það sé að visu
mismunandi frá ári til árs. Þessi
sala okkar til Noregs var nú að-
eins í tilraunaskyni og auðvitað er
fsland fyrst og fremst okkar
starfssvið og að framleiða hrogn
og seiði til að sleppa í islenzkar ár.
— Hvernig eru islenzku hrognin
og seiðin í samanburði t.d. við
seiði i Bretlandi og Noregi?
— íslenzku hrognin eru heldur
smærri og forðanæringin hjá kvið-
pokaseiðunum því minni. Það er
þvi ekki Ijóst hvernig íslenzk seiði
henta i löndum með hlýrra lofts-
lag. f þvi kalda vatni, sem er á
fslandi hreyfa þau sig minna og
eru þvi lengi að eyða forðanæring-
unni. f heitara vatni hreyfa þau sig
meira og eyða forðanum hraðarog
sjónum á annan. Vandamálið hér í
sambandi við útflutning á seiðum
og hrognum úr vatnafiski er, að
reglur um slika flutninga erlendis
hafa verið hertar mjög á undan-
förnum 7—8 árum og er viðast
krafist heilbrigðisvottorða, sem
verða að vera byggð á mjög um-
fangsmiklum rannsóknum. Verið
er nú að undirbúa að fá fisksjúk-
dómafræðing til starfa, en fisk-
sjúkdómanefnd hefur til bráða-
birgða fengið danskan veirusér-
fræðing til að taka hér sýni úr fiski
til rannsókna. Það er athyglisvert í
þessu sambandi að Alþjóðahaf-
rannsóknaráðið samþykkti nýlega
á fundi tiliögu um, að settar verði
reglur um flutning á fiski og lág-
dýrum milli staða. Átaldi það hinar
handahófskenndu aðferðir við
flutninga slikra dýra milli staða og
benti á að tjón hefði oft hlotizt af
slíku m.a. hjá aðilum, sem ekki
hafa átt hlut að flutningunum.
— Nú hafa talsverðar deilur
verið um regnbogasilungsstofninn
á Laxalóni, og Skúli Pálsson segist
ekki hafa fengið að flytja út eða
selja innanlands hrogn og seiði.
hvað er þar að baki?
— Ég vil í þvi sambandi vísa til
greinagerðar frá landbúnaðar-
ráðuneytinu um það mál, sem birt
var 14. mai 1972, en þar segir
m.a.: „Skúla Pálssyni hefur aldrei
til að koma i veg fyrir að gin- og
klaufaveiki berist milli landa, en
það er eins og menn átti sig ekki
eins á hættunni á að fisksjúkdóm-
ar geti borist milli landa og valdið
tjóni. Við fslendingar höfum á
undanförnum áratugum verið að
byggja upp skipulag i veiðimálum
og rækta ár og vötn með ærnum
tilkostnaði og með góðum árangri.
Miklir fjármunalegir hagsmunir
eru þvi bundnir við heilbrigði fisks
í veiðivötnum hér á landi og smá-
vægilega hagsmuni má ekki láta
sigja i fyrirrúmi fyrir þeim. Hvað
mundi það kosta veiðieigendur og
aðra, sem njóta góðs af komu og
dvöl stangarveiðimanna við lax-
veiðar við árnar okkar, ef upp
kæmi kýlaveiki í laxi í ánum, sem
leiddi af innflutningi á regnboga-
silungshrognum 1951, en þau
voru flutt inn i landið, að hluta að
minnsta kosti, án þess. að þau
væru sótthreinsuð á tilhlýðilegan
hátt. Slíkur kýlaveikisfaraldur
kom upp í laxi i brezkum ám fyrir
um það bil hálfri öld og olli geysi-
legu tjóni. Ég trúi, að enginn geti
reiknað slik dæmi nákvæmlega
eða kæri sig um að hugsa hugsun-
ina til enda varðandi afleiðingarn-
ar, sem slíkur faraldur getur haft á
fjárhagslega afkomu veiðibænda
og þeirra annarra, sem hafa beinar
og óbeinar tekjur af laxveiðum.
FIAT 1500ÁRG. 1968, er til sölu. Upplýsingar I sima 71452 eftir kl. 6 næstu daga. MOHAIR-GARN Saba-garnið er svissnesk gæða- vara og er einnig ódýrt Verzl. Hof Þingholtsstræti 1.
VÖRUBÍLL TIL SÖLU. Man 650, árg. 1967, i góðu standi. Góðir greiðsluskilmálar. Upplýsingar í slma 92-81 69. BROTAMÁLMUR Kaupi allan brotamálm lang- hæsta verði Staðgreiðsla. Nóa- tún 27, sími 25891.
BRONCO 1 966 í sérflokki fallegur bílt. Til 'sýnis og sölu 1 dag Sam- komulag með greiðslu. Simi 16289 TILSÖLU er íbúðarhúsið Miðtún 2, Höfn, Hornafirði. Upplýsingar gefur Arnór Kristjánsson, í síma 8177, Hornafirði.
fSmnRGFHLDRR 7f mDRKRfl VÐRR HLJÓMPLÖTUR Kaupum notaðar vel með farnar hljómplötur, einnig frimerki, kórónumynt, umslög og póst- kort. Myntir og frimerki. Óðinsgötu 3.
Seljum l dag 20.2.1974
Fiat 1 25 Berlina 1 972 ekinn 32.000 km.
Saab 96 1972
Saab96 1971
Saab 96 1 969
Saab 99 1972
Land Ftover henzin 1 970
Volkswagen 1 600 1 970
Datsun 100 A 1 972.

BDORNSSONico.
SKEIFAN 11
SÍMI 81530