Morgunblaðið - 20.02.1974, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. FEBRUAR 1974
19
Hagsmunir og stefna Islands og Nor-
egs 1 alþjóðamálum fara mjög saman
Sagði Knut Frydenlund utanríkisráðherra
Noregs á fundi með fréttamönnum í gær
,Tilfinningalega séð hafa íslendingar
algera sérstöðu hjá norsku þjóðinni”
Ræða Knut Frydenlunds í
boði Einars Agústssonar
Kæri herra utanríkisráð-
herra Einar Agústsson og frú.
Kæru íslenzku vinir.
ífe hef þann heiður að þakka
fyrir hönd norsku gestanna fyr-
ir þessa veizlu og þann góða
mat, sem við höfum snætt hér.
I hinum vinsamlegu orðum,
sem íslenzki utanríkisráðherra
beindi til mín og föruneytis
míns, fjallaði hann um ýmsar
kenningar til skýringar á því,
að Norðmenn fluttust á sinum
tíma frá heimalandi sínu og
tóku sér bólfestu á islandi. Ein
skýringin var almenn óánægja
með stjórn Haralds Hárfagra og
önnur, að háir skattar í Noregi
hefðu verið ástæðan. Skatta-
álagið í Noregi hefur ekki
minnkað með árunum. Það var
hins vegar ekki ástæðan fyrir
því, að ég sem utanríkisráð-
herra ákvað, að Island skyldi
verða fyrsta landið, sem ég færi
i opinbera heimsókn til sem
slíkur. Ástæðan eru hin sterku
tengsl milli íslenzku og norsku
þjóðanna, sem Einar Ágústsson
lýsti svo vel. Norska þjóðin
leggur mikla áherzlu á samstarf
Norðurlandaþjóðanna, en ég
held, að ég móðgi engan, er ég
segi, að tilfinningalega séð hafi
íslendingar algera sérstöðu hjá
norsku þjóðinni. Við Norðmenn
stöndum í þakklætisskuld við
Islendinga. Það voru íslenzku
sögurnar um hina gömlu,
norsku konunga, sem áttu þátt
i að vekja til lífsins meðvit-
undina um sögu okkar eigin
lands, sem var undanfari þess
að vinna aftur eigin þjóðarvit-
und eftir aldalöng erlend yfir-
ráð. Þetta stóð okkur ljóslifandi
fyrir hugskotssjónum, er við
Norðmenn nú heimsóttum
Handritastofnun jslands.
En við Norðmenn getum líka
lært af íslendingum í dag,
hvernig við eigum að takast á
við vandamál nútimans. Ég og
Einar Ágústsson erum báðir ut-
anrikisráðhexrar þjóða, sem á
heimsmælikvarða eru litlar. Ég
hef persónulega mjög mikinn
áhuga á því, hvernig smáþjóðir
geti varðveitt og þróað sin sér-
einkenni og þjóðarverðmæti
samfara þeirri alþjóðaþróun,
sem nú á sér stað. Við verðum á
öllum sviðum fyrir auknum á-
hrifum frá umheiminum,
menningarlegum, stjórnmála-
legum, tæknilegum eða efna-
hagslegum. Hin auknu sam-
skipti þjóða eru sem slík já-
kvæð, en fyrir minni þjóðirnar
geta þau skapað vissa erfið-
leika, sem ekki er hægt að
mæta með aðgerðarleysi eða
einangrun, heldur með því að
vera vel undirbúinn út á við og
inn á við. (Jt á við verða minni
þjóðir að taka þátt í auknu al-
þjóðlegu samstarfi og það er
aðeins þannig, sem við getum
tryggt eigin þjóðarhagsmuni.
Innanlands verðum við að
tryggja, að samfélag okkar geti
varðveitt þjóðareinkennin og
þau verðmæti, sem við byggjum
á í hinum auknu samskiptum
við umheiminn. Hvað hið síð-
astnefnda snertir getum við
Norðmenn lært mikið af islend-
ingum. Þið eruð ákveðnir i að
Knut Frydenlund á fundi með fréttamönnum á Hótel
Sögu í gær.
„VIÐ teljum ekki, að hinni
stórauknu uppbyggingu
sovézka flotans á Norðurslóð-
um sé beint gegn Noregi,
heldur sé hún liður f heims-
stefnu Sovétrfkjanna í hermál-
um,“ sagði Knut Frydenlund
utanríkisráðherra Noregs á
fundi með fréttamönnum á
Hótel Sögu í gær, er hann var
spurður álits á þessu máli.
Utanríkisráðherrann tók það
fram í upphafi fundarins, að
hann myndi ekki svara
spurningum, er snertu íslenzkt
innanríkismál og tók fram, að
hann hefði ekki rætt varnar-'
stöðina á Keflavíkurflugveili
við íslenzka ráðamenn, það
hefði verið ákveðið áður en
hann lagði af stað hingað.
Hann sagði, að hann hefði
þegar hann tók við utanrfkis-
ráðherraembættinu, ákveðið,
að tsland skyldi verða fyrsta
landið, sem hann færi í opin-
bera heimsókn til, vegna
náinna og sérstæðra tengsla ís-
lenzku og norsku þjóðanna.
Upphaflega hefði staðið til, að
hann kæmi hingað sl. haust,en
þvf hefði verið frestað, þar til
viðræðum íslendinga við
Bandaríkjamenn um varnar-
stöðina á Keflavfkurflugvelli
væri lokið. Þegar þessar við-
ræður hefðu dregizt á langinn,
hefði heimsóknin verið ákveðin
nú.
Ráðherrann lýsti mikilli
ánægju sinni, fjölskyldu sinnar
og fylgdarliðs með heimsókn-
ina og sagði, að viðræður sínar
við íslenzka ráðamenn hefðu
verið vinsamlegar og gagn-
legar. 1 viðræðum sínum við
Einar Ágústsson hefði komið
fram, að hagsmunir og stefna
stjórna Noregs og islands færu
mjög saman á alþjóðavettvangi.
Ráðherrann var spurður,
hvert væri helzta vandamálið,
sem norska stjórnin ætti við að»
glíma og svaraði hann því til, að
það væri verðbólgan og bætti
við, að Norðmenn ættu ekkert
algilt svar við henni.
Axðspurður um það, hvort
ákvörðun Norðmanna um að
ganga ekki í EBE hefði valdið
þeim viðskiptaerfiðleikum
sagði Frydenlund, að þeir væru
hverfandi. Norðmenn hefðu frf-
verzlunarsamning við EBE,
sem væri hagstæður, og þeir,
sem mest börðust gegn EBE-
aðild fyrir þjóðaratkvæða-
greiðsluna, teldu þróunina
sanna, að þeir hefðu haft rétt
fyrir sér.
Frydenlund var að þvi spúrð-
ur, hvort norska stjórnin hefði
markað stefnu sína f olíumálum
með það í huga, að innan fárra
ára kæmu Norðmenn tilmeð að
flytja út mikið magn oliu ár-
lega.
Hann sagði, að sú stefna
hefði aðeins verið mörkuð i
grófum dráttum. Mesta vanda-
málið væri að koma í veg fyrir,
að hinar miklu tekjur af oliu-
sölunni kæmu ekki af stað of
mikiili spennu í efnahagslifi
landsins. Ilann sagði, að gert
væri ráð fyrir, að innan
nokkurra ára myndu fást um 40
milljónir lesta af olíu árlega frá
Ekkosvæðinu. Af þeim myndu
Norðmenn sjálfir nota um 9
milljónir lesta, en selja hitt úr
landi. Hann taldi, að eðlilegasti
markaðurinn fyrir þessa oliu
væri á Norðurlöndum og í V-
Evrópu.
Þá var utanríkisráðherrann
spurður um fjölda sovézkra
kafbáta undan Noregsströnd-
um, en hann visaði þeirri
spurningu frá og kvaðst ekki
um það vita.
Aðspurður sagði ráðherrann
það rétt, að aukinn þrýstingur
væri nú í Noregi um að fisk-
veiðilögsaga landsins yrði færð
út, en hann sagði að norska
stjórnin hefði ákveðið að bíða
eftir niðurstiiðum hafréttar-
ráðstefnunnar.
Að lokum sagði ráðherrann,
að Einari Ágústssyni hefði
verið boðið að koma til Noregs í
opinbera heimsókn einhvern
tíma á næstunni, er hentaði og
jafnfraxnt, að norska stjórnin
hefði þegið boð um að senda
hingað séi'stakan fulltrúa i
tilefni hátíðarhaldanna vegna
þjóðhátíðarinnar í sumar.
Skákborðið fræga, þeirra Spasskys og Fischers, vakti mikla athygli norska utanríkisráðherrans og
fjölskyldu hans.erþau heimsóttu Þjóðminjasafnið.
varðveita þjóðareinkennin og
verðmætin. Þrátt fyrir smæð
sina býr island nútimans yfir
irmri styrk og orkan geislar af
því. Það urðum við Norðmenn
mjög varir við í dag, er við
heimsóttum Þjóðminjasafnið
og hittum Halldór Laxness.
Varðandi afstöðu þjóða okkar
til umheimsins urðum við ráð-
herrarnir sammála um í við-
ræðum okkar í dag, að hags-
munir okkar og skoðanir eru
mjög á sama veg. Báðar þjóðir
leggja mikla áherzlu á norræna
samvinnu. Báðar þjóðir hafa
mikinn áhuga, að ráðstefnan
um evrópsk öryggismál og sam-
vinnu beri varanlegan árangur.
Báðar þjóðir eiga aðild að
NATO, en hvorug er i Efna-
hagsbandalagi Evrópu. Hags-
munir okkar og stefna varðandi
hafréttarráðstefnuna í Venezú-
ela fara saman. Báðar þjóðir
lita á aðild sína að Sameinuðu
þjóðunum sem hornsteininn i
utanríkismálum.
Eins og ég hef áður sagt var
tilgangurinn með þessari heim-
sókn að leggja áherzlu á hin
nánu tengsl þjóða okkar og af
því hefur heimsóknin ein-
kennzt. Það er tvöfaldur heiður
að fá að koma hingað í opinbera
heimsókn, er islendingar minn-
ast 1100 ára afmælis islands-
byggðar.
Eg vil fyrir hönd s'ámstarfs-
manna minna, minnar fjöl-
mennu fjölskyldu og fyrir eigin
hönd þakka hlýjar móttökur og
þá frábæru gesti'isni, sem við
höfum notið. Eg vil að lokum
lyfta skál fyrir okkai’ kæru
gestgjöfum, Einari Ágústssyni
og frú og hinum sérstæðu og
nánu tengslum þjóðaokkar.