Morgunblaðið - 05.10.1975, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. OKTÖBER 1975
11
og hann orðar það — hann
einfaldlega sagði stjórninni frá
því sem lítilli frétt, að hann
myndi fjalla um þessi mál og væri
þegar búinn að þýða, ljósrita,
senda út gögn varðandi þau.
Hann skýrir stjórninni aldrei
frá þvi, að „málið væri sett á
dagskrá ársfundarins með þeim
fyrirvara, að strika mætti það út,
ef einhver fyrirstaða yrði af hálfu
sambandsstjórnar". Hann lætur
sambandsstjórnina standa
frammi fyrir gjörðum hlut. Hún
stendur frammi fyrir því að taka
ákvörðun í máli sem þegar hefur
verið ákvarðað. Ef hún á þá
nokkra ákvörðun að taka — ekki
einu sinni málamyndaákvörðun.
Því hann virðist þegar frá upp-
hafi líta á þetta sem mál sitt og
þessara útlendinga og auðvitað
Þjóðviljans. Málið er þegar inn-
pakkað og innsiglað. ÖIl viðbrögð
hans á fundinum og forsaga máls-
ins staðfesta þetta, svo ekki
verður um villst.
Að stjórnin hafi svo veitt hon-
um „meirihluta samþykki sitt til
að rekja forsögu og gang málsins
til þessa“ getur aðeins átt við mál
Einars .Braga. Heilvita menn
hljóta að sjá að stjórnin hefði
aldrei heimilað honum slíkt í sam-
bandi við sitt mál og mál Ulfars
Þormóðssonar, eftir að lögfræð-
ingur fundarins hefur lýst því
yfir að það sé lögbrot að fjalla um
þau og staðfestist raunar af því að
enginn treystir sér til að fylgja
eftir samþykkt um málið, sem ég
líka gerði mér grein fyrir þegar
ég sagði að stjórnin yrði að gera
samþykkt um þau, ef koma ætti
til greina að hann fjallaði um þau.
I skjóli þess að hann mætti
rekja forsögu og gang málsins —
máls Einars Braga — virðist
Sigurður eftir þeim greinar-
gerðum að dæma sem hann hefur
gefið dagblöðum hafa fjallað um
sitt mál og mál Úlfars — og
einnig í skjóli þess að hann myndi
fjalla um mál sitt og Úlfars per-
veldur
sónulega, en það tók ég þannig að
hann mætti fjalla um þau yfir
kaffibolla — hv@r gat bannað
það?
Ég skildi þetta svona, veit að
Jenna skildi það sama skilningi,
sannfærður um að fundarmenn
skildu það einnig þannig, að ætt
væri við mál Einars Braga. Eins
og áður segir hafði þá verið staðið
upp frá borðum og raunveruleg-
um fundi slitið.
ÖIl mörk er mjög óljós í þessum
málum. Hvar skiljast málin hvert
frá öðru? Mál Einars, mál Sigurð-
ar, mál Úlfars. Þetta notfærir
Sigurður sér, ef ég skil ummæli
hans í dagblöðum rétt. Hann hef-
ur ekki enn séð sóma sinn í því að
skýra stjórninni frá því og leggja
fram gögn um það, hvað hann
raunverulega sagði á títtnefndum
ársfundi.
Eins og fram kemur af fundar-
frásögn minni treysti ég mér ekki
til að standa af öllum mætti gegn
því að hann fjallaði um mál
Einars Braga. Ég taldi mig bund-
inn af afskiptum sambandsins af
því áður. Jafnvel þótt ég væri
persónulega sannfærður um að
afskipti þess væru lögbrot. Svona
hugsaði ég lýðræðislega. Hver
sem vill má lá mér slíkan barna-
skap. Svo er og á það að líta að
öðrum fundarmönnum virtist
eins um það mál. Hvort sem það
hefur verið af sömu ástæðum eða
ekki.
Eins og Sigurður stóð að
málinu, utan við almennar og lög-
gildar félagsreglur, var lukku-
verk að hægt var á stjórnar-
fundinum að stemma að ein-
hverju marki fyrirætlan hans,
hver sem árangur þess varð
erlendis.
Það er vart hægt að ætlazt til
þess að samherjar Sigurðar í
stjórnmálum, gallharðir her-
stöðvarandstæðingar eins og flest-
ir fundarmanna eru, fáist til að
taka þátt í því, eftir að formaður
þeirra hefur í rauninni fullgengið
frá málum á eigin spýtur, að
svipta andlitinu af honum opin-
berlega, þeir sem Sigurð þekkja
vita að honum er annarra um það
en flest annað, þessa tillitssemi
hefur hann treyst á, þess vegna
telur hann óhætt að viðhafa
þjösnaleg og ólögmæt vinnubrögð
— frá upphafi.
Það er eitt að standa frammi
fyrir ákvörðuðu máli — og annað
að standa frammi fyrir óákvörð-
uðu máli. Afstaða manna og við-
brögð mótast ósjálfrátt af því.
Frammi fyrir ákvörðuðu máli,
standa menn þegar að hálfu fjötr-
aðir — frammi fyrir óákvörðuðu
máli er menn frjálsari.
Það er dæmafátt að formaður
leggi mál fyrir stjórn með þessum
hætti. Nema I Alþýðubandalag-
inu. Þar eru öll mál ákvörðuð
fyrir fram. Af fámennri ráð-
stjórnar-klíku. Ekki til annars
ætlazt en aðrir samþykki hljóða-
laust. Ef þeir vilja mannorðinu
halda. Þangað virðist fyrirmynd-
in að vinnubrögðum Sigurðar
sótt.
Mér er nær að halda, ef
Sigurður hefði lagt málin fyrir
sambandsstjórn með eðlilegum og
félagslegum hætti, hefði mátt af-
stýra því að hann fjallaði á árs-
fúndinum um þessi viðkvæmu
mál, þar með talið mál Einars
Braga, vegna hættu á sundrung,
þessi mál öll eru sízt fallin til
einingar, raunar kjörin til
klofnings.
Ég veit af eigin raun að innan
sambandsstjórnar starfa, einlægir
menn í sameiningarmálum rithöf-
unda, þótt stefnumála-undirgefni
sé þeim inngróin — sumum —
vegna langvarandi fylgis við
Alþýðubandalagið, þessir menn
vilja flest til vinna í þágu eining-
ar Rithöfundasambandsins, fái
þeir samt haldið stjórnmálalegri
æru sinni, þeir óttast pólitíska
fordæmingu samherja, að þeir
verði merktir VL-menn, þess
vegna þarf engan að furða á veik-
burða yfirlýsingum þeirra i Mbl.,
Þjóðviljinn gefur ýmislegt í skyn
með því að halda því fram að þeir
hafi verið píndir til yfirlýsinga,
hafi þeir verið píndir — voru þeir
píndir af samherjum í pólitík,
pindir til að sniðganga einlægni
sina.
Viðkvæm mál hafa áður komið
til kasta Rithöfundasambandsins.
Þau hefur tekizt að jafna. Ágrein-
ingi eytt i nafni einingar-
nauðsynjar. Sigurður hefur verið
viðræðugóður í þeim málum. Þeg-
ar að þessum málum kemur —
VL-málunum — verður honum
ekki þokað. Hvað sem það kostar.
Þótt það kosti sundrung rithöf-
undastéttarinnar. Jafnvel klofn-
ingu Rithöfundasambandsins.
Sigurður hlýtur að telja — eða
hafa talið — að pólitiskur ávinn-
ingur sinn og samherja sinna yrði
svo mikill af að fjalla um þessi
mál á ársfundi Norræna rithöf-
undaráðsins að tilvinnandi væri
að taka klofnings-áhættu, ella eru
vinnubrögð hans og þrjóska
óskiljanleg, raunar óðs manns
æði.
1 hverju getur sá pólitíski
ávinningur legið, sem jafnframt
þjónar hagsmunum Sigurðar og
metnaðargirnd? Hann getur að-
eins falizt í því, að hann hafi frá
upphafi ætlað sér að koma úr
utanstefnunni með stuðnings-
ályktun í vasanunt, frá sjálfum
ársfundi Norræna rithöfunda-
ráðsins, draga hana upp úr
vasanum og flagga henni
eins og sigurfána á
breiðsíðu I málgagni Alþýðu-
bandalagsins, til þess var Rithöf-
undasambandið fleygað, því er
blóð á höndum Sigurðar, í stað
stuðnings ályktunar í lófum.
Þetta staðfestist af ummælum
danska rithöfundarins og þing-
mannsins Hans Jörgen
Lembourn, sem segir i viðtali við
Mbl.: „Sigurður A. Magnússon
fjallaði um málaferlin vegna Var-
ins lands og fór fram á, að Norr-
æna rithöfundaráðið fordæmdi
málshöfðunina og lýsti yfir stuðn-
ingi sfnum við þá, sem mál hafa
verið höfðuð gegn. Skiptar
skoðanir voru um málið meðal
fundarmanna, en afstaða dönsku
og finnsku fulltrúanna var
eindregnust á móti þvi að gera
slíka samþykkt eða senda frá sér
nokkra ályktun um málið.
Umræður enduðu með þvi að vísa
málinu til stjórna hinna einstöku
aðildarsamtaka í hverju landi og
láta þær um að afgreiða það,
hverja fyrir sig. Mörgum — þar á
meðal mér — fannst þetta vera
hreinpólitíkst mál, sem ekki ætti
erindi á þennan fund“.
Sigurður reynir með veikum
burðum — í Mbl. — að draga úr
áhrifamætti og sannleiksgildi um-
mæla þessa danska rithöfundar,
sem átti stærsta þátt í því á sínum
tíma að sameina danska rithöf-
unda. Þetta eru greinilega ólíkir
menn — Sigurður og Lembourn.
Sigurður heldur því fram að
Lembourn fari með rangt mál.
„Það hafi alls ekki staðið til að
álykta um það“. Hvers vegna
skyldi þessi danski rithöfundur
og þingmaður ljúga? Hann hefur
engra hagsmuna að gæta — hér
— það hefur Sigurður hins vegar.
Auk þess sem vinnubrögð og
laumubrögð Sigurðar styðja um-
mæli Lembourns.
Sigurður segir að Lembourn
geti ekki hafa vitað um hvað gerð-
ist á fyrra degi þar sem hann hafi
ekki mætt fyrr en á öðrum degi
fundarins. Trúir nokkur að jafn
áhrifamiklum manni — sem
meðal annars felldi á sínum tíma
danska rikisstjórn — hafi ekki
verið skýrt frá þvi sem fram fór I
fjarveru hans og hvað til hafi
staðið? Alla vega hljóta dönsku
fulltrúarnir — for fanen — að
hafa gefið honum skýrslu, mesta
áhrifamanni þeirra á meðal.
Svo mikill á áhrifamáttur þessa
manns að vera, að sögn Sigurðar,
að svo til einum á honum að hafa
tekizt að koma í veg fyrir að ráðið
ályktaði um mála-tilbúning Sig-
urðar. Aldrei datt mér I hug að
danskur hnífur yrði rekinn I Sig-
urð.
Hins vegar þykir Sigurði gott að
vitna I vin sinn Per Olof Sundman
— I gegnum Mbl. — en hefur
ekki matað hann á réttari upplýs-
ingum en svo, að hann heldur að
það séu íslenzkir stjórnmálamenn
sem standi I málaferlum við aum-
ingja Sigurð og segir að sænskir
stjórnmálamenn hefðu aldrei
farið i mál út af svona smámunum
eins og Sigurði. Það hefðu vitan-
lega engir íslenzkir stjórnmála-
menn gert heldur.
Eru þessir VL-menn ekki
mestmegnis háskólaborgarar?
Þeir eru kannski viðkvæmari
fyrir skítkasti en aðrir — og vilja
ekki láta setja á sig rottuandlit I
þessum málum. Hvað sem því
líður hljóta þeir að eiga sama rétt
til málshöfðunar og aðrir ríkis-
borgarar I íslenzku lýðræðisrlki.
Alveg eins og Sigurður mátti fara
í mál við lögregluna. Þótt mér
sýnist það standá honum næst að
fara I mál við lögin!
Sigurður hefur svo sannarlega
fengið sitt tjáningarfrelsi — rúm-
lega það — og að halda því fram
að VL-málin séu ekki stjórnmála-
legs eðlis (Sigurður tekur jafnvel
upp hanskann fyrir VL I því
skyni) af því VL sé ekki stjórn-
málaflokkur er barnalegt yfir-
klór. Hver maður I landinu veit að
herstöðvamálin hafa lengi verið
stórpólitískt ágreiningsmál.
Þótt Sigurður ætti að vera
orðinn býsna lögfróður eftir allar
sínar lögleysur og málaferli —
sumir læra lögin með því að
hlýða þeim, aðrir með þvl að
brjóta þau — get ég sem aldrei
hef átt I málaferlum bent Sigurði
á að orðið stjórnmálaflokkur er
ekki til I stjórnarskrá islands og
er þó gert ráð fyrir fullri og lýð-
ræðislegri stjórnmálastarfsemi I
landinu.
Ef Sigurði finnst islenzk
meiðyrðalöggjöf ekki nógu rúm
— fyrir sig — væri reynandi fyrir
hann að fá Rithöfundasamband
Islands til að álykta um hana.
Hins vegar ætti hann að forðast
að leita fyrst eftir ályktunum er-
lendis frá. Mér vitanlega hefur
hann aldrei farið fram á slíkt við
stjórn Rithöfundasambands Ís-
lands. Eins og Indriði G.
Þorsteinsson hefur réttilega bent
á. Honum er meira I mun að þyrla
upp pólitísku moldviðri — og fela
I því brot sín á landslögum og
lögum Rithöfundasambands
islands. Þegar hann er að þvi
kominn að kafna I eigin moldviðri
gerist hann pislarvottur með
moldvörpuhjálp Þjóðviljans.
Ég tel að það sé ekki hvað sízt
hlutverk formanns Rithöfunda-
sambands islands að virða al-
menn félagslög I landinu og
standa vörð um sérstök lög Rit-
höfundasambandsins — I stað
þess að eiga frumkvæði að því að
brjóta þau og standa svo I forsvari
fyrir réttmæti þess á reynslutíma
I sameiningarmálum rithöfunda.
Stefán Júllusson segir I Mbl. að
„öll mál séu pólitísk". Hvers
vegna er hann þá að skrifa undir
stjórnarlög urn að sambandið
megi ekki hlutast til um stjórn-
málaskoðanir — fyrst hann telur
að öll mál séu pólitísk? Slík yfir-
lýsing jafngildir því að I hans
augum hafi Rithöfunda-
sambandið engin lög I þessu efni.
Ef lög Rithöfundasambandsins I
þessu efni eru merkingarleysa
verður skiljanlegra hvers vegna
auðvelt og sjálfsagt er að brjóta
þau. Ég er ekki að væna Stefán
Júlíusson um lögbrot — en ég
bendi á að auðveldara sé fyrir
Sigurð að brjóta lög sambandsins
ef slíkur hugsunarháttur er ríkj-
andi innan sambandsstjórnar-
innar. Þessu hefði Stefán átt að
gera sér grein fyrir, þraut-
þjálfaður maður I félagsmálum,
áður en hann gefur sllka yfirlýs-
ingu.
Þessi klissía vinstri manna, að
öll mál séu pólitísk, er stað-
reyndafölsun og slagorðabull.
Þetta er svona álíka gáfulegt og
að segja að allir menn hafi nef og
að þar af leiðandi sé maðurinn
nefið.
Allt er þetta yfirklór gagnsætt.
Sigurður heldur því fram að
skeyti VL til ársfundarins hafi
valdið því að ákveðið var að
álykta um málið. Er þá VL farið
að aðsloöa aumingja Sigurð? Ég
fæ ekki skilið hvernig það mætti
verða, að skeyti frá utanaðkom-
andi mönnum, sem ekki eru rit-
höfundar, skeyti á lokaðan hags-
muna-fund rithöfunda, á að hafa
komið því I kring fyrir Sigurð, að
ráðið vildi álykta, sem alls ekki
stóð til samkvæmt eftirá-frásögn
Sigurðar, ekki gat VL beðið um
slíkt. Sigurður hlýtur sjálfur að
hafa beðið um það, þótt hann segi
bara, fundurinn vildi álykta,
minnist ekki á hvað hann vildi
sjálfur.
Nú skiptir allt I einu engu máli,
þótt hann hafi ekkcrt umboð frá
sambandinu. Af því það skipti
engu máli frá upphafi. Nú
er ekki talað um neinn
fyrirvara. Hann minntisl heldur
aldrei á neinn fyrirvara
heima. Hann minnist ekki einu
sinni á tímaskort. Bar ekki Sig-
urði, ef fundurinn vildi álykta, að
afþakka slíkt óþurftarverk gagn-
vart Rithöfundasambandi ís-
lands, einingu þess?
Þetta er einum of gagnsætt. Sig-
urður afþakkaði einfaldlega ekki
vegna þess, að hann ætlaði sér frá
upphafi að koma heim með álykt-
un, þótt hann hefði ekkert umboð
til þess frá sambandsstjórninni
heima. Hafi hann aldrei ætlað sér
það hefði skeyti VL engu átt að
breyta þar um. Þetta er aðeins
eftirá-afsökun Sigurðar á vinnu-
brögðum hans frá upphafi.
Þá ber Sigurður fyrir sig tíma-
skort til afsökunar á félagslaga-
brotum hér heima Haun hafði
ekki tíma til að kalla saman fund.
Nei, hann hafði bara tima til að
hlaupa með ákvörðun sina i Þjóð-
viljann til opinberrar staðfest-
ingar. Hann hafði aðeins tíma til
að brjóta félagslög. Engan tima
til að boða til fundar, fyrr en allt
var I rauninni klappað og klárt.
Þessu heldur hann fram —
tímaskorti — þótt hann hafi
ósjaldan boðað kl. 10 að morgni til
stjórnarfundar kl. 12 sama dag;
yfirleitt allir mætt, meira að segja
ég sem bý utan við stórborgina,
hef alltaf mætt.
Þetta eru allt korn I þvi mold-
viðri sem Sigurður þyrlar upp I
kringum þessi mál. Ég fæ ekki
séð að Mbl. hafi þyrlað því upp.
Sigurður hljóp sjálfur með málið
I blöðin, fyrst Þjóðviljann og
siðan Mbl. Aðrir rithöfundar gátu
svo ekki setið þegjandi undir
opinberum rangfærslum hans og
lögbrotum, sem varða alla rithöf-
unda I landinu.
Sigurður þarf ekki að furða sig
á því að Mbl. hafi áhuga á þessum
málum — hann virðist hins vegar
ekkert hissa á áhuga Þjóðviljans
— ritstjóri Mbl., Matthias
Johannessen, var ásamt
Guðmundi G. Hagalín sá rithöf-
undur sem mest lagði af mörkum
til að af sameiningu rithöfunda í
eitt stéttarfélag gæti orðið. Þetta
veit Sigurður manna bezt.
Matthias' og aðrir rithöfundar
hljóta að hrökkva upp af draum-
um sinum við lögbresti Sigurðar.
Mikill er munurinn á vinnu-
Framhald á bls. 30
Brldge ]
eftir ARNÓR
RAGNARSSON
Frá bridgefélaginu
Asarnir í Kópavogi
Þriggja kvölda tvímenningskeppn- 1
inni er nú lokið og urðu úrslit þessi: 1
Magnús Aspelund —
Steingrímur Jónasson 761
Jón Andrésson —
Garðar Þórðarson 707
Sverrir Ármannsson —
Ármann Lárusson 700
Jón P Sigurjónsson —
Jón Hilmarsson 681
Esther Jakobsdóttir —
Haukur Hannesson 669
Ragnar Hansen —
Hallvarður Guðlaugsson 648
Meðalskor 630.
Aðalfundur félagsins verður 1
haldinn annað kvöld í Félagsheimili 1
Kópavogs og hefst klukkan 20
xxxxxx
Bridgefélag Kópavogs:
Fjögurra kvölda tvímennmgs-1
keppni félagsins er nú hafin 30 pör 1
taka þátt í keppninni, eftir 1 . umferðl
eru eftirtalin pör efst
Arnar Guðmundsson —
Björgvin Ólafsson 1 39
Guðmundur Pálsson —
Grimur Thorarensen 1 38
Kristinn A. Gústavsson —
Þorsteinn Þórðarson 132
Bjarni Pétursson —
Gylfi Gunnarsson 1 23
Matthías Andrésson
Árni Jónasson 121
Jón Arason —
Sigurður Helgason 1 20
Kári Jónasson —
Ragnar Stefánsson 1 1 7
Kristinn Kristinsson —
Skúli Sigurðsson 1 1 7
Meðalskor: 108stig
Næsta umferð verður spiluð
fimmtudaginn 9. október i Þin ighól.
og hefst kl. 20 stundvislega.
xxxxxx
Nú er lokið þremur umferðum i
meistaratvimenmng Bridgefélags
Reykjavíkur og hafa Sigfús Þórðar-
son og Vilhjálmur Pálsson tekið
örugga forystu. Röð og stig efstu
para er þessi
Sigfús Þórðarson —
Vilhjálmur Pálsson 576
Guðmundur Pétursson —
Karl Sigurhjartarson 557
Hjalti Eliasson —
Örn Arnþórsson 555
Hörður Arnþórsson —
Þórarinn Sigþórsson 548
Halla Bergþórsdóttir —
Kristjana Steingrimsd 539
Einar Þórfinnsson —-
Páll Bergsson 536
Jakob Ármannsson —
Páll Hjaltason 536
Daniel Gunnarsson —
Steinberg Rikarðsson 535
Jón Baldursson —
Guðmundur Arnarson 528
Gylfi Baldursson —
Sveinn Helgason 525
Næsta umferð verður sp nluð i
I Domus Medica og hefst kl 20 n k
miðvikudagskvöld
Frá Bridgefélagi
Hafnarfjarðar
Vetrarstarfsemi félagsins hófst
þann 15. sept sl. með eins kvölds
upphitunartvímenning Röð efstu
para varð þessi
Emar — Dröfn 272
Halldór — Hörður 255
Vilhjálmur — Jón 230
Meðalskor var 210
Framhald á bls. 30
Þettaer
Gotti
Sjá blaðsíðu 13