Morgunblaðið - 18.12.1975, Qupperneq 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. DESEMBER 1975
— Alþýðubanka-
málið
Framhald af bls. 2
legar tryggingar, er tryggi endur-
greiðslu þessara útlána.
Þetta hefur orðið þess valdandi,
að bankastjórar Alþýðubankans,
þeir Óskar Haligrímsson og Jón
Hallsson, hafa verið leystir frá
störfum og óskað hefur verið eftir
opinberri rannsókn á störfum
þeirra.
Nú vil ég benda á, að skv. 23.
gr. samþykkta Alþýðubankans
h.f. skal kjósa fimm menn í
bankaráð á aðalfundi féiagsins til
eins árs í senn og skipa það nú
þessir menn: Hermann Guð-
mundsson, form., Einar Ög-
mundsson, varaform., Björn Þór-
haJlsson, ritari, Jóna Guðjónsdótt-
ir og Markús Stefánsson-.
Bankaráðið hefur æðstu forráð
segir í 25. gr. Þannig að vald þess
er og á að vera mjög víðtækt. 1 24.
gr. samþykktanna svo og í 39.
grein reglugerðar bankans segir
að bankaráðið skuli halda fundi
eigi sjaldnar en tvisvar í hverjum
mánuði.
I 3. mgr. 39. greinar reglugerð-
ar bankans segir svo: „A hverjum
regiulegum fundi skal banka-
stjóri leggja fyrir bankaráðið
skýrslu um útlán bankans, hve
mikið af fé hans sé bundið í
hverri atvinnugrein, um verð-
bréfaeign hans, um innlánsfé í
honum og um það hve mikið af
því fé megi taka út fyrirvaralaust,
og annað það, er bankaráðinu
þykir nauðsynlegt, til þess að geta
haft fullkomið eftirlit með starf-
semi bankans.“
Það fer því ekki á milli máia að
bankaráðið hefði átt að fyigjast
með öllum útlánum og sýnist mér
því mikil þörf á að fram fari opin-
ber rannsókn á því á hvern hátt
eða hvort bankaráðið hefur verið
í vitorði með bankastjórum
Alþýðubankans, þegar tekin var
ákvörðun um það að iána rúmlega
50% af ráðstöfunarfé bankans til
átta aðila og jafnframt þarf að
upplýsa hvað hafi legið að baki
þessarar ákvörðunar.
Einnig vil ég óska eftir að
upplýst verði, hvort banka-
stjórarnir og eftir atvikum
bankaráðið hafi ieitað til lög-
fræðings bankans til að fá það
kannað hvort nægjaniegar trygg-
ingar hafi verið settar til að
tryggja það að lán þessi væru
endurgreidd.
Tel ég nauðsynlegt að fá þetta
upplýst persónulega sem hluthafi
í Alþýðubankanum h.f. svo og
gagnvart öðrum hluthöfum
bankans, þannig að við sem hlut-
hafar getum eftir að búið er að
upplýsa hvað gerst hefur, tekið
afstöðu til þess hvort við felum
bankaráðinu það umboð sem við
höfum veitt því til að fara með
yfirstjórn Alþýðubankans h.f.
Ég vil benda á að ég tel það
mjög nauðsynlegt að fá þetta
upplýst af þar til bærum aðila til
að endurvekja það traust sem
bankinn hefur haft, til að tryggja
hagsmuni góðra viðskiptamanna
bankans bæði fyrr og síðar og
ekki sist að Alþýðubankinn geti
sinnt því hlutverki sem honum er
ætlað í 3. gr. samþykkta hans, en
þar segir:
„Hlutverk félagsins er að starf-
rækja banka, er hafi það sérstaka
markmið að efla menningarlega
og félagslega starfsemi verkaiýðs-
hreyfingarinnar og tryggja at-
vinnuöryggi launafólks á ís-
landi.“
Ég ieyfi mér þvt' herra ríkissak-
sóknari að þér hlutist tii um að
fram fari opinber rannsókn á
framangreindum atriðum.
Virðingarfyllst,
Kristján Jóhannsson“
Þetta lfnurit sýnir árlega endurnýjun fiskibáta frá 1938 til 1974. Á árinu 1974 komu
90.3% fiskibáta erlendis frá, en aðeins 9.7% voru smfðuð innanlands og hlutfallið
mun verða mjög Ifkt á þessu ári.
Afmœliskveðja:
Huxley Olafsson í
Keflavík
Þótt nokkuð sé um liðið frá því
er vinur minn Huxley Ólafsson í
Keflavík varð sjötugur — það var
9. janúar siðastliðinn — vil ég
ávarpa hann með nokkrum
orðum.
Hann var fæddur að Þjórsár-
túni 9. janúar 1905. Foreidrar:
Ólafur Isleifsson læknir og Guð-
ríður Eiríksdóttir, frá Minni-
Völlum f Landsveit. Þau stund-
uðu búskap, greiðasöiu og lækn-
ingar.
Hann tók gagnfræðapróf frá
Menntaskólanum í Reykjavík. —
1 Sandgerði stundaði hann versl-
unarstörf, bókhald og verkstjórn
(frá 1924—1930). Varð aðili að
kaupum Keflavikur-eignar og
starfaði þar 1934—1936 og frá
1939 og ennþá.
Framkvæmdastjóri Fiskiðj-
unnar í Keflavík frá stofnun
hennar til 1965. Síðar fram-
kvæmdastjóri við Fiskimjölsverk-
smiðjuna í Njarðvík til 1969 —
síðan hverskonar félags- og
verslunarstörf.
Samkvæmt ofanrituðu verður
séð, að Huxley hefur eytt mestum
hiuta sinnar starfsævi í þágu
Suðurnesja og hika ég ekki við að
segja, að margt væri hér á annan
veg en nú er, ef hans hugsjóna og
starfskrafta hefði ekki við notið.
Öll þau fyrirtæki, er hann
hefur starfað við og verið for-
stjóri fyrir, báru þess merki, að
þeim hefði verið stjórnað af hug-
sjóna-, framkvæmda- og fyrir-
hyggjusömum manni.
I féiagsmálum er Huxley jafnan
virkur þátttakandi, sem leiðandi
maður, enda hafa á hann hlaðist
félagsstörf.
Að eðlisfari er hann hlédrægur,
mildur og hógvær, sést aldrei
sinni bregða. — Á mannafundum,
þá máiefni eru rædd, situr
Huxley oft hljóður og hugsar
sjálfstætt hvert mál, en er nálgast
atkvæðagreiðsiu, kveður hann sér
hljóðs, flytur málefni sitt skýrt og
greinilega, bendir á margt er bet-
ur mætti fara og nýjar ieiðir.
Hefur æði oft farið svo, við
nánari athugun, að tillögur
Huxley voru samþykktar, en
aðrar til hliðar lagðar, er áður
voru komnar að samþykktum.
Stundum kom það fyrir, að
menn gerðust orðhvassir, á
meðan þeir voru að átta sig á því,
er betur mátti fara í tillögum
Huxley, en aldrei heyrði ég hann
svara í sama tón.
Ég sá oft léttan roða færast yfir
andlitið, sem benti til þess, að
innra ólgaði skap, er haldið væri í
skefjum. — Slik skapfesta og hóg-
værð er aldanna arfur, góðra og
göfugra ættstofna.
Það var ekki líklegt að svo djúp-
hygginn maður sem Huxley er,
léti sér framvindu hins æðra lífs
litlu skipta. — Hann er formaður
guðspekistúkunnar i Keflavík og
hefur mikið starfað í framvindu
þess félagsskapar.
Hann fór til Austurlanda
skamma hríð og kynnti sér
austurlenska speki og telur sig
hafa mikið af því lært.
Hann lítur á lifið háð sáningar-
og uppskerulögmáli, eða: „svo.
sem maðurinn sáir, svo mun hann
og uppskera."
Fátt er heilbrigðari kenning að
lifa eftir, því flestir þrá að eiga
von í góðri uppskeru.
Hitt gleymist mörgum, að upp-
skeran byggist á þeim sáðkornum,
sem sáð er í akra lifsins, á langri
eða skammri ævitíð.
Samkomulag stjórnmálaflokka
við herinn til endurskoðunar
Lissabon 17. desember— Reuter.
1 KVÖLD hófust viðræður um
hvernig takmarka mætti afskipti
hersins af stjórnmálum. Taka
fulltrúar hersins og stjórnmála-
leiðtogar þáft i viðra-ðunum. Er
ætlunin að endurskoða samkomu-
lagið sem stærstu stjórnmála-
flokkarnir undirrituðu vegna hót-
ana frá hernum, skömmu fvrir
þingkosningarnar i aprfl.
Samkomulagið veitir byltingar-
ráði hersins neitunarvald gegn
öllum ákvörðunum borgaralegrar
stjórnar næstu 3 árin og tryggii
hernum úrslitaáhrif um skipan
helztu ráðherra og forseta lands-
ins.
Fyrr í dag átti Costa Gomes,
forseti, fund með leiðtogum
þriggja flokka úr samsteypu-
stjórninni, þar sem reynt var að
semja um breytingar á ríkis-
stjórninni, sem nauðsynlegar eru
vegna klofnings í flokki miðdemó-
krata. Ekkert hefur verið látið
uppi um útkomuna úr þessum við-
ræðum.
Aður en viðræðurnar hófust í
kvöld, sagði einn úr samninga-
nefnd hersins, Vasco Lorenco,
herforingi, að herinn ætti að
draga sig út úr stjórnmálum á
réttu augnabliki.
Huxley er einn þeirra manna er
vill hvers manns vanda leysa,
enda eru þeir ærið margir, er
notið hafa stuðnings hans, með
veittum góðum ráðum og alhliða
fyrirgreiðslum.
Árið 1934 giftist Huxley
fluggáfaðri og glæsilegri konu,
Vilborgu Amundadóttir, dóttur
Ámunda Árnasonar kaupmanns
og konu hans Guðnýjar
Guðmundsdóttur.
Huxley og Vilborg hafa verið
samhent í sínu lífsstarfi og
heimili þeirra alla tíð verið með
miklum glæsibrag.
Þau hafa eignast tvo mjög efni-
lega syni, Ámunda flugstjóra og
Ólaf verslunarstjóra.
Heimsókn til þeirra hjóna
verður flestum föst í minni, sök-
um hlýhugs, einlægni og hins sál-
ræna innri yls, er frá þeim
streymir.
Ég árna ykkur heilla og bless-
unar á ókomnum tímum.
Karvel ögmundsson
— Rabbað við
Arna Johnsen
Framhald af bls. 12
ljóð sin á enska tungu. Það þarf
umfram allt að efla plötuútgáfu
með íslenzkur.i ljóðum, tengja
plötuútgáfuna meira fslenzkum
skáldum. Vinir okkar Færey-
ingar og Grænlendingar leggja
metnað sinn í að semja texta
við lög á eigin máli og virðast
auðveldlega geta hugsað á eigin
tungu. Við getum lært mikið af
þessum vinum okkar, því mér
virðist sem stór hluti okkar
framtakssama fólks eigi i stök-
ustu vandræðum með að hugsa
á okkar máli. Milljónaútgáfan
Einidrangur hefur hug á að
gefa út ögn af íslenzku efni í
framhaldi af þessari Laxness-
svftu, því nóg eru verkefnin.
— áij.
— 1300 millj.
Framhald af bls. 2
veiðasjóðs Islands beindust fyrst
og fremst og eingöngu að
útgerðaraðilum þeim sem samið
hefðu við innlendar skipasmíða-
stöðvar, þar sem sjóðurinn hefði
nú ákveðið að skera niður
greiðslur til þeirra verkefna, sem
nú er unnið að um helming um
ófyrirsjáanlegan tíma. A sama
tíma gengju samningar erlendis
með eðlilegum hætti, með banka-
og ríkisábyrgð að bakhjarli.
Sagði Guðjón að eftir að
innborgunarfé Fiskveiðasjóðs var
Iækkað úr 71% í 31,5% um
miðjan nóvember hefðu skuldir
skipasmíðastöðvanna aukizt um
69,5 milljónir króna tvær siðustu
vikur nóvember. Þvf væri Ijóst að
ef ofangreindu yrði haldið til
streitu leiddi það til stöðvunar
innlendra skipasmfða um áramót-
in og til atvinnumissis þeirrat sem
við þessa atvinnugrein störfuðu.
Jón Sveinsson forstjóri Stál-
vfkur í Arnarvogi sagði hins
vegar f samtali við Morgunblaðið í
gærkvöldi að stjórnvöld hefðu
heitið því að gamla innborgunar-
reglan tæki gildi á ný um áramót
til þess að skipasmíðastöðvarnar
stöðvuðust ekki, enda væri það f
samræmi við yfirlýsta stefnu
stjórnvalda.
— Fromme
Framhald af bls. 1
um sagði alríkisdómarinn
Thomas J. MacBride við
ungfrú Fromme: „Þú átt
skilda hegningu, sem er jafn
miskunnarlaus og sá glæpur,
sem þú ætlaðir þér að fremja."
Oft þurfti að gera hlé á
réttarhöldunum vegna hávaða
frá Fromme og í eitt skipti
löðrungaði hún ákærandann.
Eftir þann atburð sagði
MacBride dómari, að ef hún
truflaði réttarhöldin meira
yrði hann að láta setja hana í
hjólastól, líma fyrir munninn á
henni og binda niður hendurn-
ar á henni.
Það var kviðdómur 8 kvenna
og 4 karla, sem fann hana seka
um að hafa reynt að myrða
forsetann, þegar hún miðaði á
hann með hlaðinni skamm-
byssu, en byssan bilaði og
skotið hljóp ekki af.
Samkvæmt alríkislögum
getur Fromme losnað úr fang-
elsinu eftir 15 ár.
— Tökum
Framhald af bls. 1
frásögn beggja aðila hefðu
dráttarbátarnir ekki sinnt lögleg-
um stöðvunarmerkjum, sem gefin
voru í upphafi og því brotið
alþjóðalög.
Þá hröktu Islendingarnir
fullyrðingu Richards, ambassa-
dors Breta, um að þeir hefðu
sjálfir eytt síldarstofninum og
farið svo að beita sömu veiðarfær-
um á ungþorskinn, sem væri
ástæðan fyrir minnkun þorsk-
stofnsins. Ingvi sagði að það væri
ekki spurning hvort tslendingar
hefðu gengið langt til samkomu-
lags við Breta, við hefðum i
rauninni ekki eitt tonn aflögu fyr-
ir aðra. Við gætum sjálfir veitt
allan þann fisk, sem veiða mætti
og þyrftum á honum að halda
vegna sérstöðu Islands sem lifði
á fiskinum.
Einn blaðamaðurinn spurði:
„Hvað gerið þið ef annar árekstur
verður á miðunum við Island?“,
og fékk það svar að Islendingar
myndu f fyrsta lagi reyna að taka
lögbrjótinn og í öðru lagi fara
með málið til öryggisráðsins.
Annar blaðamaður spurði; „En
munduð þið hætta að hrekja
brezka togara ef herskiþin færu
út fyrir 200 mílurnar?" „Við
verðum að halda uppi lögum og
við höfum 200 mílna fiskveiðilög-
sögu,“ var svarið.
Hans G. Andersen svaraði
spurningum varðandi Alþjóða-
dómstólinn og leiðrétti ummæli
Breta um úrskurð hans.
Dómstóllinn hefði talið að þó að
mörg ríki hefðu látið i ljós óskir
um að færa út fiskveiðilögsögu
sína þá gæti dómstóllinn ekki
tekið tillit til þess í dómi sínum á
þeim tíma. Benti Hans á,að alltaf
væri að aukast fylgi við sjálfs-
ákvörðunarrétt þjóðanna yfir
hafinu í kringum land sitt á haf-
réttarráðstefnunni. Bretar hefðu
sjalfir stutt það og mætti búast
við að 200 mílurnar yrðu viður-
kenndar eftir svo sem eitt ár. En
hann skýrði hvers vegna íslend-
ingar gætu ekki beðið lengur. „Ef
þeir bíða lengur hafa þeir
kannski ekkert þarna að gera, því
allur fiskur verður uppurinn."
— íþróttir
Framhald af bls.47
lands með flugvélum. Samkvæmt
þeirri athugun nemur flugvalla-
skattur af þessum íþrottasam-
skiptum u.þ.b. 10 milljónum
króna á ári, eða meira en
helmingi þeirrar upphæðar sem
ríkisvaldið veitir til íþróttahreyf-
ingarinnar.
Þá reka íþrótta- og ungmenna-
félög um land- allt margháttaða
sölustarfsemi í sambandi við
íþróttamót, í félagsheimilum og
víðar og greiða að sjálfsögðu sölu-
skatt af þeirri starfsemi.