Morgunblaðið - 01.08.1976, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. AGUST 1976
25
Er enginn hér sem viil bera byrðarnar mfnar?
Jónatan Einarsson
4
,yiðskipta-
vinirnir
kunna að
meta það
að verzla
í nýtízku-
legri búð”
• FERÐAMENN, sem koma til
Bolungarvfkur, reka oftast upp
stór augu þegar þeir koma f verzl-
un Einars Guðfinnssonar hf. Hafa
ófáir haft á orði, að ekki hafi þeir
búizt við að finna slfka verzlun f
1000 manna sjávarþorpi á Vest-
fjörðum, verzlun sem Ifkist helzt
svonefndum „stórmagasfnum" f
erlendum stórborgum. Forstjóri
verzlunar Einars Guðfinnssonar
hf. er Jónatan Einarsson og rabb-
aði Morgunblaðið stuttlega við
hann nú f vikunni.
— Þessi nýja verzlun var tekin
f notkun 1972, sagði Jónatan í
upphafi samtalsins. Þá byrjuðum
við með matvörudeild en árið
1974 var opnuð vefnaaðarvöru-
deild, þar sem einnig eru seldur
skófatnaður og snyrtivörur. Sjálft
fyrirtækið Einar Guðfinnsson hf.
stofnaði faðir minn árið 1924 eða
fyrir röskum 50 árum og hóf þá
strax verzlunarrekstur.
Verzlunarhúsnæðið er nú alls um
1000 fermetrar að gólffleti og er
þá meðtalinn elzti hluti hú .ms,
sem var byggður fyrir u.þ.b. 20
árum en þar eru seld búsáhöld,
glervörur, heimilistæki og sport-
vörur. Einnig er meðtalið í fer-
metrafjöldanum húsnæði kjöt-
vinnslu og bakarís, sem rekin eru
samhliða verzluninrti. A neðri
hæð eru rafmagns- og veiðarfæra-
verkstæði.
— Voruð þið ekki ragir við að
fara út í byggingu á svona stóru
verzlunarhúsnæði?
— Vissulega veltum við þessu
mikið fyrir okkur en það hefur
komið á daginn að þetta var rétt
ráðið. Viðskiptavinirnir hafa
kunnað að meta það að geta verzl-
að í nýtfzkulegri búð og við erum
nú komnir yfir erfiðasta hjallann.
Það hefur lfka komið i ljós að fólk
f nálægum byggðalögum hefur
komið og verzlað hjá okkur í
auknum mæli, það vill verzla í
svona myndarlegri búð þar sem
vöruúrval er mikið. Þetta hefur
því einnig þýðingu fyrir byggðar-
lagið.
— Er aðstöðumunur verzlunar
í Reykjavík og úti á landi mikill?
— Þjónusta heildverzlunar-
innar er minni en við Reykja-
vfkurverzlanir. Heildsalinn flytur
þar vörur til verzlana þeim að
kostnaðarlausu. En flutnings-
kostnaður vöru út á landsbyggð-
ina er hár og ósanngjarnast af
öllu er að ríkið skuli skattleggja
þennan viðbótarkostnað með inn-
heimtu söluskatts. Með útsölu-
verði vörunnar, borgum við 20%
ofan á flutningskostnað og þetta
lendir auðvitað á neytandanum.
Strjálar ferðir yfir vetrarmánuð-
ina þegar nær eingöngu er um
sjóflutninga að ræða valda þvf að
verzlanir úti á landsbyggðinni
hafa að öðru jöfnu stærri vörulag-
er en verzlanir á Stór-
Reykjavíkursvæðinu. Þetta þýðir
minni veltuhraða vörubirgða og
þarafleiðandi meiri vaxtakostnað.
Þrátt fyrir allt tal um byggða-
stefnu, er reyndin sú að flestir
kostnaðarliðir sem að ríkinu snúa
eru mun hærri f dreifbýlinu. Má
þar nefna síma og rafmagn. Flest-
ar okkar pantanir eru t.d. gerðar i
síma. Við getum hringt í 1000
fbúa í Bolungarvík á sama verði
og Réykvíkingar geta hringt í
100.000 þúsund íbúa.
Við hér I Bolungarvfk leggjum
áherzlu á margvíslega aðstöðu til
að halda uppi öruggu mennangar
og atvinnulífi og verzlunin er
einn þáttur í því. Stjórnmála-
menn og ráðamenn þjóðfélagsins
þurfa að hafa opin augu fyrir
þýðingu þess að byggja Island allt
en gæta þess að þéttbýlissvæðin,
Reykjavfk og nágrenni, hafi ekki
jafnan forgang um nýja atvinnu-
og þjónustuhætti. Enda þótt
dreifbýlið hafi upp á marga góða
hluti að bjóða, þá verðum við að
gera okkur ljóst, að fólk býr ekki í
hinum strjálu byggðum nema þvf
sé tryggð hliðstæð aðstaða á við
aðra þjóðfélagsþegna á sem flest-
um sviðum. Landið allt verður að
byggja, svo að hægt sé að nýta
gögn þess og gæði. Ég hefði ekki
sfður viljað tala um loðnuveiðar.
Ef loðnan færi að veiðast hér út
af Vestfjörðum að sumri til gæti
það haft stórkostlega þýðingu
fyrir Vestfirði og þjóðfélagið og
þegar ég tala um að byggja landið
allt má minna á það að út af
Vestjörðum eru fengsæl fiskimið
og skuttogarar okkar Vestfirðinga
hafa staðfest það að byggð á Vest-
fjörðum er mikilvægur liður f
rekstri þjóðfélagins.
— Hvað vilt þú Jónatan segja
um gildi verzlunar?
„Verzlun er þjónustugrein, at-
vinnuvegur, sem yfir 18% þjóðar-
innar vinnur við samkvæmt hag-
skýrslum. Til samanburðar má
nefna að í sjávarútvegi, við fisk-
veiðar og vinnslu, starfa 13%
þjóðarinnar og í iðnaði starfa
einnig færri en við verzlun og
viðskipti. Við setjum að sjálf-
sögðu sjávarútveg númer eitt, en
ég held að við ættum að lfta meira
á það að verzlunin er atvinnulega
séð þýðingarmikil, jafnframt þvf
að vera þjónustugrein-fyrir alla
landsmenn. Stundum finnst okk-
ur að hlutverk verzlunarinnar sé
misskilið af stjórnvöldum og þeim
sem reka áróður gegn verzlun.
Ymsir reka lfka óafvitandi áróður
gegn þeim stóra hópi manna, sem
vinnur verzlunarstörf. Benda má
á, að á ýmsum sviðum er verr búið
að verzlun en öðrum atvinnu-
greinum, eins og t.d. í sambandi
við lánamál. Stórt hagsmunamál
verzlunarinnar, og raunar allra
landsmanna að mínum dómi, er
frjáls verzlun. Ég er þess fullviss,
að með frjálsri samkeppni i verzl-
un fær kaupandinn lægsta vöru-
verðið og beztu þjónustuna.
Verðlagsákvæðin bjóða þeirri
hættu heim, að ekki sé hugsað
nóg um hagkvæm innkaup, þar
sem álagning er hlutfallsleg.
Þetta þýðir í raun og veru meiri
álagningu fyrir verzlunina eftir
því sem innkaupin eru hærri.
—SS.
Verzlun Einars Guðfinnssonar Bolungarvík. L|ósm Sigtr