Morgunblaðið - 01.08.1976, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. AGUST 1976
43
Hert barátta gegn
tóbaksreykingum
Frá aðalfundi Sambands norðlenzkra kvenna
AÐALFUNDUR Sambands norð-
lenzkra kvenna var haldinn á
Þórshöfn dagana 28. og 29. júnf
1976, f boði Sambands norður-
þingeyskra kvenna. Fundinn sátu
fulltrúar frá öllum sjö kvenfé-
lagasamböndum frá N.-Þing. til
A.-Hún.
Mörg málefni voru til umræðu á
fundinum, og voru ýmsar ályktan-
ir samþykktar. Meðal þeirra voru
tvær ályktanir varðandi tóbaks-
auglýsingar og tóbaksreykingar.
Sú fyrri er f formi áskorunar á
samgönguráðuneytið og hljóðar
þannig:
„Aðalfundur Sambands norð-
lenzkra kvenna skorar á sam-
gönguráðuneytið að banna algjör-
lega reykingar í serleyfisbifreið-
um og flugvélum á innanlands-
leiðum. Fundurinn bendir á, að
ekki er nægilegt að setja upp
spjöld með banni við reykingum,
heldur þarf starfsfólk þessara far-
artækja að sjá til þess að banninu
verði framfylgt."
Hin ályktunin hefur verið send
Heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytinu, og er hún svohljóð-
andi:
„Aðalfundur Sambands norð-
lenzkra kvenna telur að reynslan
sýni, að núgildandi lagaákvæði
um bann við tóbaksauglýsingum
séu hvergi nærri fullnægjandi, og
skorar því á heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðherra að hlutast til
um að lögfest verði fortakslaust
bann við hvers konar tóbaksaug-
lýsingum, beinum og óbeinum.
Bendir fundurinn á tóbakslöggjöf
Norðmanna og Finna sem fyrir-
mynd f þessu efni. — Jafnframt
telur fundurinn nauðsynlegt og
sjálfsagt að lögfesta skyldu til að
merkja tóbaksvörur með greini-
legum upplýsingum um skaðleg
efni í tóbaki og tóbaksreyk og
aðvörun um heilsutjón, sem af
neyzlu þess geti hlotizt."
Þá samþykkti fundurinn m.a.
eftirfarandi tillögu:
„Aðalfundur Sambands norð-
lenzkra kvenna skorar á konur f
Norðlendingafjórðungi að láta
ekki undir höfuð leggjast að fara
á tveggja ára frest í krabbameins-
skoðun. Einnig bendir fundurinn
konunum á að notfæra sér til
myndatöku á brjóstum röntgen-
tækni í Fjórðungssjúkrahúsinu á
Ekkjan var
ekki ekkja
Rio de Janeiro, 31. júlí.
Reuter.
ÞEGAR Antonio Manuel Borges
kom heim eftir dvöl I fangelsi
komst hann að þvf að Maria
Gisela kona hans hélt hún væri
ekkja.
Þegar Antonio hvarf að heiman
leitaði fjölskyldan að honum f
fangelsum, sjúkrahúsum og í lfk-
húsi. Mágur hans taldi sig bera
kennsl á lfk hans í líkhúsinu. Ut-
för hans var gerð.
Lagalega séð er Antonio látinn.
Hann verður að fá ný skilrfki.
Tryggingastofnun borgaði fyrir
útförina og krefst endurgreiðslu.
Larsen enn
í 1. sæti
Bienne, 31. júlf. Reuter.
BENT Larsen er enn efstur á
millisvæðamótinu f Bienne f
Sviss eftir 14. umferð með 10
vinninga. Smyslov og Tal eru með
8'/4 vinning. Hiibner er með 8
vinninga og biðskák. Petrosjan og
Byrne eru með 8 vinninga.
Urslit úr 14. umferð: Larsen —
Smyslov jafntefli. Byrne — Petr-
osjan jafntefli. Diaz — Castro
jafntefli. Tal — Portisch O. Rog-
off — Andersson jafntefli. Aðrar
skákir fóru I bið.
Akureyri, en þetta tæki er hið
eina sinnar tegundar á Norður-
landi."
Á vegum sambandsins hafa
húsmæður undanfarið átt kost á
orlofsdvöl á Laugalandi f Eyja-
firði. Sfðastliðið sumar dvöldust
þar rúmlega 100 konur á þriggja
vikna tfmabili, þannig að orlofs-
dvöl hverrar konu stóð í sjö daga.
Sambandið gekkst fyrir þátt-
töku norðlenzkra kvenna f garð-
yrkjunámskeiði í Hveragerði og
styrkti alls 14 konur til farar
þangað.
Þá gekkst sambandið fyrir f jár-
söfnun á sambandssvæðinu til
styrktar Sólborgarhælinu á Akur-
eyri. Alls söfnuðust kr.
1.234.500.—, sem hefur verið af-
hent stofnuninni. Auk þess gáfu
ýmis einstök kvenfélög og margar
konur fatnað og fjárupphæðir til
hælisins. Ákveðið var að halda
þessari söfnun áfram næsta ár.
Fengin höfðu verið að láni frá
Gefjun og Álafossi sýnishorn af
heimaunnum ullarvörum til að
sýna á aðalfundinum. Voru þetta
vörur, sem þessi fyrirtæki hafa til
sölu í verzlunum sfnum, og þótti
konunum forvitnilegt að skoða
þær. 1 sambandi við fundinn var
einnig efnt til heimilisiðnaðarsýn-
ingar, og mátti þar sjá margt fag-
urra muna, sem Norður-
þingeyingar höfðu unnið.
Fundarkonur nutu hinnar
beztu gestrisni hjá heimakonum,
og f lok fyrri fundardags var hald-
in kvöldvaka, þar sem margt var
til skemmtunar. Að henni lokinni
óku fundarkonur út á Heiðarfjall,
og var útsýni þaðan vítt og fagurt.
Emma Hansen, sem verið hefur
formaður sambandsins um skeið,
er nú flutt af sambandssvæðinu
og lét því af formennsku. Voru
henni þökkuð ágæt störf. Stjórn
Sambands norðlenzkra kvenna er
nú þannig skipuð:
Elfn Aradóttir, Brún í Reykjadal,
formaður, Guðbjörg Bjarnadóttir,
Akureyri, gjaldkeri og Sigríður
Hafstað, Tjörn í Svarfaðardal, rit-
ari.
— 60 raðhús
Framhald af bls. 44
samanburðar má geta að 254 sóttu
um 106 fjögurra herbergja fbúðir.
I næsta áfanga verða 18 ein-
staklingsíbúðir, 72 tveggja her-
bergja íbúðir, 108 þriggja her-
bergja fbúðir og 60 raðhús.
— Tveir á leið
Framhald af bls. 2
Austfjörðum i byrjun hverrar
loðnuvertíðar að vetri til. Hann
sagði að þvð væri misjafnt milli
ára. Veturinn 1973 hefði fituinni-
haldið komizt upp í 15% er loðn-
an kom á miðin, en sfðan lækkað
um 1% á viku að meðaltali, en
loðnan missir þá fitu á viku er
hún kemur upp að landinu til að
hrygna.
Jónas Jónsson, framkvæmda-
stjóri Sfldar- og fiskimjölsverk-
smiðjunnar, sagði i samtali við
Mbl. f gær, að nú gengi ágætlega
að bræða loðnuna sem barst til
Reykjavíkur f fyrradag. — Aðal-
atriðið er að bræða loðnuna um
leið og hún kemur í þrærnar og
við munum bræða yfir helgina og
ljúkum bræðslu á mánudags-
kvöld. Því miður höfum við ekki
nægan mannskap til að bræða á
vöktum, en ef hann væri fyrir
hendi, þá myndum við ljúka
bræðslu f kvöld. í verksmiðjunni
á Kletti er brætt frá 8 á morgnana
til kl. 10 á kvöldin.
Að sögn Jónasar er það nú mjög
mikilvægt ef loðnuskipin fá veru-
lega veiði að dreifa aflanum á
sem flestar verksmiðjur, því kom-
ið hefur f ljós að ef loðnan er
brædd sem fyrsf, þá gengur
bræðslan sæmilega. Þá er einnig
mikilvægt, sagði Jónas, að skip-
verjar á loðnubátunum dæli loðn-
unni það hægt um borð að enginn
sjór komist-meó henni f lestarnar.
— Mestur fjöldi
Framhald á bls. 43
flugvél í gærmorgun til að fylgj-
ast með í sínu umdæmi, sagði
þegar Morgunblaðið ræddi við
hann, að mjög mikið af ferðafólki
hefði farið í gegnum Selfoss, en
allt gengið stórvandræðalaust. Þó
valt bíll við Svínavatn. Tvennt
var í bflnum og skrámaðist fólkið
lítillega, en hins vegar er bíllinn
illa útleikinn, sagði Jón. Enn-
fremur sagði hann að árekstur
hefði orðið á Austurvegi á Sel-
fossi, en þar hefði fólk svo til
alveg sloppið við meiðsli.
Að sögn Jóns höguðu ökumenn
sér yfirleitt vel, en sumir hafa
haft lögg með í ferðina, og í gær-
morgun var lögreglan í Árnes-
sýslu búin að taka sjö ökumenn
grunaða um ölvun. Á mótsstöðun-
um sjálfum hefði hins vegar lítið
borið á ölvuðu fólki, nema þá
helzt á Laugavatni. „Ég er bara
nokkuð ánægður með framkomu
fólks og vona að það verði alla
helgina," sagði Jón.
Erna Elín, ritari Rauðhettu-
mótsins á Ulfljótsvatni, sagði
þegar Mbl. hafði samband við
hana í gærmorgun að þangað
væru komin 4000 manns og væri
ennþá að bætast við fólk. „Mest er
hér af ungu fólki,“ sagði hún, „en
þó nokkuð er af fjölskyldum í
sérstökum fjölskyldubúðum."
Lögreglan þurfti að hafa af-
skipti af nokkrum ungmennum á
Ulfljótsvatni í fyrrinótt.
Skátar á Ulfljótsvatni könnuðu
bíla á bílastæðinu þar í gær-
morgun. Utkoman varð sú, að um
65% bílanna voru með R-númer,
en hins vegar gat að finna bíla úr
öllum umdæmum landsins þar.
Séra Eiríkur J. Eiríksson, þjóð-
garðsvörður á Þingvöllum, sagði
að þar væri allmargt fólk, en
heldur ekkert fleira en um venju-
lega helgi, — „og við höfum þá
sérstöðu að hér er mest um fjöl-
skyldufólk." Margt fólk býr í hjól-
hýsum og hjólhýsamenn verða
með einhverja tilbreytni um helg-
ina.
Á Eiðum fékk Mbl. þær upp-
lýsingar að á mótsvæði Ung-
menna- og íþróttasambands
Austurlands væri allmargt fólk
komið, en vitað væri um margt
fólk sem tjaldaði annað hvort f
Egilsstaðarskógi eða
Hallormsstaðarskógi.
Ófeigur Gestsson r Húsafelli
sagði að þar væru komin 2000
manns og væri veður mjög gott,
logn og engin úrkoma. Hann sagði
að enginn hefði þurft að leita til
lækna eða björgunarsveita það
sem af væri og hrein undan-
tekning væri ef maður sæist
ölvaður á mótssvæðinu. „Við vor-
um með stranga leit í bflum og
langferðabílum í gær og fundum
eina og eina flösku. Aðeins þurfti
að færa einn mann í fanga-
geymslurnar í nótt,“ sagði
Ófeigur.
Um hádegisbil í gær var talið að
á milli 300 og 400 tjöld væru á
Laugarvatni og ennfremur var
fjöldi fólks búinn að tjalda við
Árnes og i Þjórsárdal.
Frá Húsavík var það að frétta
að margt fólk væri í tjöldum að
Laugum og i Breiðamýri. Hins
vegar var talið að óvanalega fátt
væri við Mývatn.
1 Galtalækjarskógi var talið, að
aðeins væru um 700 manns komin
þangað á mót, sem íslenzkir ung-
templarar sjá um. Er það álíka
margt og er þar venjulega um
helgar.
Margt manna lagði leið sína inn
í Þórsmörk, en samkvæmt upp-
lýsingum lögreglunnar á Hellu
var Krossá mjög viðsjárverð í
gærmorgun, þar sem áin var í
örum vexti. Skoraði lögreglan á
fólk að leggja ekki í Krossá nema
á mjög traustum bflum.
Frá Stykkishólmi bárust þær
fréttir í gærmorgun að mesti
ferðamannastraumurinn virtist
liggja út f Flatey. 1 fyrradag fór
Baldur með um 200 manns og í
gær fór hann með um 100 manns.
Fjöldinn allur kemur úr Reykja-
vik og víðs vegar að og virðist
Flatey vara orðin vinsæll staður.
Með færra móti fór í Húsafell, eða
sarafátt miðað við árin á undan.
En mestur fjöldinn er þó heima
og vill heldur vera í rólegheitum
en fara út í svona ofsaumferð, að
sögn fréttaritara Mbl.
— Landsig
Framhald af bls. 44
talsvert miklu á belti sem nær
austur fyrir Öxarfjörð og vestur
fyrir Kelduhverfi, að sögn
Eysteins. Land hefur t.d. lyftzt á
Leirhöfn eftir því sem bændur
þar segja og jafnvel um einn
metra og Orkustofnun hefur ver-
ið að gera mælingar á þessu svæði
og í ljós komíð hreyfing austan
við Jökulsá. Sjálfur kvaðst
Eysteinn hafa mælt á Reykja-
heiði, þar sem hann hefði verið
búinn að mæla áður og þar hefðu
komið í ljós lóðréttar hreyfingar
lands, sem væru miklu meiri en
áður hefðu mælzt en þó ekki
nærri eins miklar og við Kröflu.
Eysteinn kvaðst einnig hafa far-
ið að Kröflu, aðallega til að undir-
búa mælingar á nokkrum undir-
stöðum þar til viðbótar til að sjá
hvað landið væri að hreyfast,
þannig að engar niðurstöður
væru komnar ennþá. Hins vegar
kvað hann liggja fyrir, að jarð-
skjálftar hefðu heldur verið að
aukast á þessu svæði síðustu vik-
ur og landið væri stöðugt að rísa.
Mesfværi risið hjá sjálfu stöðvar-
húsinu eða um nokkra millimetra
á dag.
Eysteinn sagði, að hreyfingarn-
ar á þessu svæði væru óvenjuleg-
ar og menn vissu ekki hvert
stefndi, og ástæða væri til að vera
nokkuð uggandi yfir framhaldi
þarna, hvað sem yrði. En mæl-
ingarnar sýndu að landið lyftizt
um 6 og 'á millimetra við stöðvar-
húsið og þá væri ákaflega ör
hreyfing á jarðfræðilegan mæli-
kvarða og svo ör að hætta væri á
eitthvað meira yrði úr þessu en
nú er orðið.
Reyndar sagði Eysteinn að allt
svæðið frá Kröflu og norður úr
væri mikið breytingasvæði, en
þessar breytingar ættu sér senni-
lega stað f áföngum „ og
hreyfingarnar nú frá þvf í fyrra
væru sennilega einn áfanginn.
Hvað hann stæði lengi væri ekki
vitað en ef dæma mætti af göml-
um heimildum þegar Mývatnseld-
ar stóðu yfir, þá hafi eldvirkni
verið á Kröflusvæðinu í fimm ár.
Hvort það væri hins vegar eðli-
legur tími fyrir breytingaáfanga
af þessu tagi væri auðvitað ekki
ljóst en menn gætu vel látið sér
detta það f hug sem möguleika.
Þegar Mývatnseldar voru uppi,
hófst eldvirknin 1724 í Víti með
sprengigosi í maf en sfðan hófst
smávaegilegt hraungos í Leir-
hnjúki 1725. Eftir það er ekki
greint frá hraungosi en mikilli
leirhveravirkni þar til árið 1927
að hraun tekur að renna I miklum
mæli, þannig að þá liðu rúm tvö
ár milli þess að fyrst varð vart við
gos þar til teljandi hraungos
byrjaði. Jarðfræðilegar breyt-
ingar á Kröflusvæðinu nú sýndu
að engan veginn væru búnar allar
hreyfingar á þessu svæði, þótt
ekki væri unnt að segja fyrir um á
þessu stigi hvort þær leiddu til
afvarlegri atburða.
Þá eru þýzkir landmælinga-
verkfræðingar nú með viðamiklar
mælingar norður í öxarfirði um
þessar mundir, að sögn Svein-
björns Björnssonar, jarðeðlis-
fræðings, sem haft hefur sam-
band við þjóðverjana. Þjóð-
verjarnir hafa enn ekki gert
nákvæma grein fyrir mælingum
sfnum, enda sagði Sveinbjörn að
sumar þeirra væru ákaflega
flóknar og þörfnuðust mikilla út-
reikninga áður en niðurstöður
lægju fyrir. Þjóðverjarnir hafa
stundað mælingar af þessu tagi
um árabil hér á landi, en þeir eru
fyrst og fremst á sviði land-
mælingaverkfræði en ekki jarð-
fræði, og sagði Sveinbjörn að það
hafi stundum háð þeim við að
túlka niðurstöður mælinga sinna.
Fyrir gosið f Leirhnjúki höfðu
komið fram á tækjum þeirra all-
verulegar breytingar á þessu
svæði, sem þýzku vísinda-
mennirnir höfðu þó ekki trú á að
gætu verið réttar fyrr en þeir
fengu fréttirnar af gosinu.
— Kína
Framhald af bls. 1
skæðustu náttúruhamfarir okkar
tfma. Nýjar tölur benda til að
fbúar Tangshan og nágrennis séu
um 1.6 milljónir og flestir þeirra
voru í fasta svefni er borgin
hrundi. Er talið líklegt að yfir 100
þúsund manns hafi beðið bana, en
ákaflega erfitt er að gera sér ná-
kvæma grein fyrir ástandinu, þar
sem kínversk yfirvöld gefa jafnan
litlar upplýsingar um náttúru-
hamfarir. Hafa þau aðeins sagt að
mikið og alvarlegt mann- og
eignatjón hafi orðið í Tangshan.
Fréttamenn f Peking segja að
allt starf Kfnverjanna í kjölfar
náttúruhamfaranna hafi verið
einstaklega vel skipulagt og fólk-
ið rólegt. öll sjúkrahús í Peking
eru þéttsetin sjúklingum, en
vegna yfirvofandi skjálfta er að-
eins unnið á neðstu hæðum
sjúkrahúsanna og þvf aðeins hægt
að taka við þeim sem mest eru
slasaðir.
Fjöldi erlendra þjóða hefur
boðið Kfnverjum aðstoð, en ekki
munu hafa borist svör við boðun-
um nema að fregnir herma að
Kínverjar hafi afþakkað vinsam-
lega boð Japana um aðstoð.
Unnið er nú allan sólarhringinn
í lyfja- og hjúkrunargagnaverk-
smiðjum og stöðugar bflalestir
flytja nauðsynlegustu hjálpar-
gögn til jarðskjálftasvæðisins.
Matvæladreifing í Peking er með
eðlilegum hætti þrátt fyrir að
mikið magn af matvælum sé flutt
til Tangshan.
— Rússar hóta
Framhald af bls. 1
mennirnir Kanadastjórn um að
hafa rænt drengnum, Sergei
Nemtsanov, og heimtuðu að hon-
um yrði skilað, annars myndu
Sovétmenn telja sig hafa frjálsar
hendur um að hætta þátttöku
síðustu tvo daga leikana og einnig
að mæta ekki til heimsmeistara-
keppninnar f fshokkf, sem fara á
fram í september nk. i Kanada.
Kanadastjórn vísaði kröfum
Sovétmanna á bug og sagði að
öllum væri heimilt að leita hælis í
landinu, hins vegar lofuðu þeir að
leyfa sovézkum þjálfara
drengsins að ræða við hann í
viðurvist kanadískra embættis-
manna.
— Ber ekki. . .
Framhald á bls. 43
fram þrjár mælingar, sem sýna
togarann tvær mílur inná friðaða
svæðinu.
Að sögn Þorvarðar K. Þor-
steinssonar var dóms að vænta
seint f gærkvöldi. Verjandi fær-
eyska skipstjórans er Haraldur
Blöndal.
— Mars
Framhald af bls. 1
eru talin lffsnauðsynleg plöntulffi
á jörðinni. En hann sagði að þar
með væri ekki útilokað að þau
efni fyrirfyndust á Mars.
Með tækjunum hafa heldur
ekki fundizt arsenik eða önnur
efni sem gera jarðveg ófrjóan.
„Niðurstöður okkar eru f sam-
ræmi við lff á jörðinni og útiloka
ekki þann möguleika að lff f ein-
hverri mynd fyrirfinnist," sagði
dr. Clark.
Um helgina er von á fyrstu
niðurstöðum þriggja lfffræðitil-
rauna sem gætu veitt svar við þvf
hvort finna megi smálffverur f
jarðveginum.
— Tokyo
Framhald af bls. 1
I Róm kostar sambærileg
máltfð 10.360 til 13.320 krónur.
t Róm er einnig hóflegt verð á
karlmannafötum og áfengi
Húsaleiga er hæst í Ziirich.
Leiga fyrir tveggja herbergja
íbúð án húsgagna I góðu hverfi
er á bilinu 88.430 til 132.645
krónur á mánuði. Leiga fyrir
svipaða íbúð i Dyflinni er
35.280 til 44.160 krónur.