Morgunblaðið - 09.11.1976, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. NOVEMBER 1976
38
Heilsuræktin í Glæsibæ:
Endurhæfingardeild
opnuð fyrir aldraða
MpilcnrapLtm toliir cm Kr
Ríki og borg greiða fyrir 50 manns á dag
lélegs viðhalds á líkaman
ENDURHÆFINGAR og sjúkra
þjálfunardeild hefur tekið til starfa
í Heilsuræktinni í Glæsibæ og var
hún formlega tekin í notkun s.l.
föstudag við hátíðlega athöfn að
viðstöddum Matthíasi Bjarnasyni
heilbrigðisráðherra, Birgi ísleifi
Gunnarssyni borgarstjóra og fleiri
framámönnum borgar og rfkis.
Séra Bragi Friðriksson flutti bæn
arorð við athöfnina og siðan lýsti
frú Jóhanna Tryggvadóttir stjórn-
arformaður Heilsræktarinnar
starfsemina hafna.
Ríki og borg leggja lið
Ríki og borg hafa samþykkt að
greiða Heilsuræktinm fyrir þjálfun
50 aldraðra á dag Kvað Jóhanna
þau ætla sér að fara rólega af stað í
þessum efnum til þess að geta
byggt upp sem bezta þjónustu, en
fyrirmyndir í slíkum rekstri þar sem
ríki og bær greiða saman allan
kostnað fyrir ákveðinn fjölda manna
er ekki til í Evrópu Auk endurhæf-
ingardeildarinnar er Heilsuræktin
opin þeim sem vilja stunda almenna
heilsurækt með böðum, æfingum
og fleiri þáttum í hinni vistlegu að-
stöðu sem Heilsuræktin hefur
vegna
um '
í fréttatilkynmngu frá Heilsurækt-
inni segir m a
Að efla uppbyggjandi
heilsurækt
Heilsuræktinni í Glæsibæ hefur
með bréfi heilbrigðis- og trygginga-
ráðuneytisins þ 5 des 1 974 verið
veitt leyfi til starfrækslu sjúkraþjálf-
unardeildar i 450 fm, fullbúnu hús-
næði stofnunarinnar i Glæsibæ.
Sjúkraþjálfunardeildin er sjálfstæð
deild innan stofnunarinnar
í framhaldi þessa leyfis voru
samnmgar Tryggingastofnunar Rík-
isms, Sjúkrasamlags Reykjavíkur og
Heilsuræktarinnar undirritaðir þ
27 feb 1976
Þann 15 mars 1976 var síðan
undirritaður samningur milli Heilsu-
ræktarinnar og Reykjavikurborgar
þess efnis, að sjúkraþjálfunardeild
Heilsuræktarinnar tekur að sér að
veita ibúum Reykjavikur, 67 ára og
eldri, sjúkraþjálfun og endurhæf-
ingu i formi hópþjálfunar auk að-
stöðu til baða í heitum hveralaug-
um, steypubaða, Ijósbaða, sauna-
og hvíldaraðstöðu. ásamt möguleika
Heilsuræktin telur sig þegar hafa
sannað, að hún getur náð á þessu
sviði miklum og heillavænlegum ár
angri, svo sem þúsundir viðskipta-
vina hennar geta borið vitni um, en
meðal þeirra er fólk úr öllum at-
vinnugreinum, og þ á m margir
læknar
Forráðamenn Heilsuræktarinnar
álíta, að sú starfsemi, sem hún hefur
unnið að, og þó ekki síður það
viðbótar starf, sem hún hyggst
vinna að á næstu árum, varðandi
málefni aldraðra, sé þess eðlis, að af
því muni hljótast mikilvæg reynsla, í
íslenskum heilbrigðismálum, sem
fullar líkur eru á, að einnig geti
komið að gagni annars staðar á
Norðurlöndunum
Er það einlæg ósk vor að þessi
nýja starfsemi verði málefnum aldr-
aðra lyftistöng til aukins heilbrigðis
og aukinnar hreyfigetu og geri öldr-
uðum fært að búa lengur á sínum
eigin heimilum
Skúli G. Johnsen borgarlæknir
flutti ávarp við opnun endurhæf-
mgardeildarinnar og sagði m a
Skortur á endurhæf-
ingar- og sjúkraþjálfun-
arþjónustu
Þar sem ég hef tekið nokkurn þátt
Jóhanna Tryggvadóttir útskýrir aðstoðu endurhæfingardeildar Heilsu-
ræktarinnar fyrir heilbrigðisráðherra, borgarstjóra, borgarstjórnarf ull-
trúana og fleiri gestum. Ljósmyndir Mbl. Ól. K. M.
Þrír gestanna reyna tækin I einum æfingasalanna.
Sigurður Gunnarsson gjaldkeri Heilsuræktarinnar fylgist þarna með
Sigurjóni Péturssyni borgarfulltrúa og Gísla Teitssyni reyna þol sitt.
Skúli G. Johnsen borgarlæknir reynir aðstöðuna f Heilsuræktinni.
Þegar Jóhanna hafði lýst deildina
opnaða tók Skúli G Johnsen borg-
arlæknir til máls og rakti nokkuð
aðdraganda og eðli starfseminnar
og því næst tók Birgir ísleifur Gunn-
arsson borgarstjóri til máls og árn-
aði stofnuninni heilla í merkilegu
starfi í þágu aldraðs fólks
Erlendir sjúkraþjálfarar
Tveir sjúkraþjálfarar koma til
Heilsuræktarinnar til þess að koma
starfseminni af stað og mun annar
sjúkraþjálfinn starfa áfram við end-
urhæfingardeildina Reiknað er með
að endurhæfingardeildin verði opin
4 daga vikunnar í 1 0 tíma á dag, en
Jóhanna kvað mögulegt að taka á
móti 1000 manns í báðum deildum
Heilsuræktarinnar á viku ef opið
væri á morgnana til 10 á kvöldin
Æfingar fyrir fólk í endurhæfingar-
deildinni hefjast væntanlega á
næstu vikum „Við viljum hvetja
aldrað fólk til að koma hingað,'
sagði Jóhanna, ,,og leggja því lið til
þess að halda sér í formi svo að það
geti notið betur lífsins laust við
ýmsa sjúkdóma sem hrjá svo marga
Úr sauna-baðstofunni.
á einstaklingsbundinni þjálfun og
meðferð Reykjavíkurborg ábyrgist
40% greiðslu á 50 sjúklingum á
dag Þáttur Tryggingastofnunnar
Ríkisins og Sjúkrasamlags Reykja-
víkur er 60% Reykjavíkdurborg
mun beita sér fyrir því að sjá um
flutning þeirra sjúklinga, sem þess
þurfa, frá heimili til Heilsuræktarinn-
ar og heim að meðferð lokinni
Læknir mun verða í Endurhæfingar-
stöðinni daglega Endurhæfingaráð
og félagsmálaráðherra hafa veitt
samþykki sitt til starfrækslu stöðvar-
innar með bréfi dags. 5 ágúst,
1976
Heilsuræktin I Glæsibæ er sjálfs-
eignarstofnun, sem ætlar sér það
hlutverk að efla uppbyggandi heilsu-
rækt með viðurkenndum aðferðum
og í samráði við lækna, þegar
ástæða þykir til En svo sem flestum
er Ijóst er á því sviði háskaleg eyða i
heilbrigðislöggjöfinni, en hún fæst
fyrst og fremst við það verkefni, sem
lýtur að lækningum þeirra, sem þeg-
ar eru orðnir sjúkir, og í flestum
tilvikum óvinnufærir að meira eða
minna leyti Hinsvegar skeytir heil-
brigðislöggjöfin mun minna því
verkefni, sem þó ætti í rauninni að
vera aðalatriðið að koma í veg fyrir
sjúkdóma og líkamlega hrörnun og
þar með það böl, að fólk verði
langtímum saman og oft varanlega
óhæft til að lifa heilbrigðu lífi.
Áður en skað-
inn er skeður
Markmið Heilsuræktarinnar er
öðru fremur að fylla út í þessa eyðu
og kofna til hjálpar áður en skaðinn
er skeður og hugmyndir forráða-
manna hennar eru að gera það starf,
sem í þessu efni þarf að koma til,
svo víðtækt sem frekast er kostur á
í að undirbúa það starf, sem þessi
nýja endurhæfingardeild mun beita
sér að, er mér Ijúft að lýsa með
nokkrum orðum þeim hugmyndum,
sem að baki liggja
í Reykjavík, og raunar landinu
öllu, er mjög mikill skortur á hvers
konar endurhæfingar- og sjúkra-
þjálfunarþjónustu. Ástæðan er fyrst
og fremst sú, að hér hefur ávallt ríkt
mikill skortur á sjúkraþjálfurum,
sem ekki mun rætast úr fyrr en
íslenzkur skóli tekur að útskrifa
sjúkraþjálfara, vonandi að 4 árum
liðnum
í öðru lagi kemur svo til , að
margt bendir til, að þörfin fyrir
endurhæfingu og sjúkraþjálfun fari
stöðugt vaxandi Ástæðan fyrir því
er e.t.v að hluta til sú, að athyglin
er aftur tekin að beinast að stærsta
líffæri líkamans. Þess verður vart
langt að bíða að lærðum jafnt sem
leikum verði það Ijóst, hve dagleg
líðan þeirra er i rauninni háð, fyrst
og fremst ástandi þessa líffæra-
kerfis, þe vöðvanna Því verður
ekki mótmælt, að sjúkdómar eða
einkenni frá vöðvum eru hér á landi
önnur algengasta orsök sjúkleika
eða kvartana, næst á eftir smitsjúk-
dómum, og mikil líkindi eru á, að
einkenni frá þessu liffærakerfi vegi
þyngst á heildarvinnutapi, sem á sér
stað meðal þjóðarinnar vegna veik-
inda
Streita nútimans
mikill bölvaldur.
Streita nútímans er af öllum talin
mikill bölvaldur og það réttilega
Spenntur hugur er hins vegar lítið til
skaða fyrir höfuðið eða heilann Það
eru fyrst og fremst vöðvar líkamans
og blóðrásakerfi, sem verða fyrir
barðinu á streitunni, hver vöðvi.
sérhver taug, er þanin til hins
ýtrasta frá morgni til kvölds og
stöðug mótstaða er gegn eðlilegri
blóðrás gegnum spennta vöðva
Sárafáir kunna að marki þá list að
slaka á og hvíla líkamann, enn færri
kunna að hvíla hugann. Tilgáta min
er sú, að þarna muni vera að leita
orsakanna fyrir hinni háu tíðni há-
þrýstings, sem við heyrðum um i
fjölmiðlum i dag og i gær Mér er
ofarlega í huga að skýra megi fleiri
langvin sjúkdómsfyrirbæri, er nú
hrjá okkur sem menningarsamfélag
með því nána sambandi, sem rikir
milli ástands hugar og vöðvakerfis,
en mun ekki fara nánar út í það hér.
Að viðhalda
daglegri vellíðan
Verkefni þau, sem
endurhæfingardeildin mun m a
taka að sér, og ég hefi öðrum fremur
tekið þátt í að skipuleggja, er sjúkra-
þjálfun og endurhæfing eldra fólks
Nú um árabil hefur mjög mikið
borið á umræðum um hagi eldri
borgaranna og eru ástæður þess
augljósar. Vandamál vegna
hjúkrunar- og langlegusjúklinga
hafa lengi verið mjög ofarlega á
baugi, en minna hefur verið rætt um
rannsóknir á heilsufari aldraðra,
ellegar hvort hægt væri að koma við
einhverjum fyrirbyggjandi að-
gerðum, hvernig eigi að viðhalda
daglegri vellíðan og leitast við að
draga úr örri hrörnun likama og
hugar. Margir hinna eldri horfa fram
á það, með miklum kvíða, er þeir
þurfa að hætta störfum sökum
aldurs, margir hverjir jafnvel þótt
fullfærir séu. Fátt reynist erfiðara en
að sætta sig við þá nýju tilveru, þar
sem menn finnast þeir til einskis
nýtir, að vera engum til gagns leng-
ur, heldur kannski hið þveröfuga,
öðrum til ama og leiðinda. Þessi
stökkbreyting í lífi margra eldri
borgara hefur verið rannsökuð
gaumgæfilega víða um lönd og
vitað er, að hún hefur mjög afger-
andi áhrif fyrir heilsufar þeirra. Sé
ekki hægt að skapa ný áhugamál i
staðinn fyrir gamla . starfið, er
hrörnunin margfalt hraðari, slíkum
heljartökum getur ónytjungtilfinn-
ingin tekið '
Mjög margt aldrað fólk á við að
stríða ýmis vandamál i sambandi við
vöðva- og stoðkerfi. Þessi vandamál
geta ýmist verið orsök eða afleiðing
litillar likamshreyfingar eða þjálfun-
ar Hreyfivenjur eldra fólks mótast
mjög af þessu, fáir ástunda líkams-
áreynslu að ráði og til langframa eru
afleiðingar vöðvarýrnunar og úrkölk-
un úr beinum. Hreyfingarleysi og
skortur á útiveru hefur og að likind-
um áhrif á járnbúskap, þannig að
dregur úr skorti og vilja til hreyfinga
og áreynslu.
Réttar æfingar
og þjálfun
Margs konar hreyfihindranir má
laga með réttum æfingum og þjálf-
un og tilvist góðrar baðaðstöðu og
heitra kerlauga hér á staðnum mun
* Framhald á bls. 34
Elln Jónsdóttir hjúkrunarkona. ritari Heilsuræktarinnar, Jóhanna
Tryggvadóttir stjórarfnrmaður og Helga Guðmundsdóttir sem mun sjá um
móttöku og skipulag á starfi endurhæfingardeildarinnajc.