Morgunblaðið - 18.11.1976, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18, NOVEMBER 1976
21
TALSVERT kveður nú við annan tón, en Islend-
ingar hafa átt að venjast þegar rætt er við
forystumenn í brezkum fiskiðnaði. Nú heyrast
raddir um að Bretar þurfi að fara bónarveg til
íslendinga og biðja þá um að leyfa sér að veiða á
Íslandsmiðum. En þessu fylgir einnig dálítil
ögrun. Ef við fáum nú ekki að veiða eftir 1.
desember — þá er ég hræddur um að Íslendingar
verði ekki mjög vinsælir hér f Bretlandi — sagði
einn viðmælenda Morgunblaðsins. Allir báru þó
þá von f brjósti, að Efnahagsbandalaginu auðnist
að ná samkomulagi um áframhaldandi veiðar.
Morgunblaðið hringdi til nokkurra talsmanna
brezks fiskiðnaðar og spurðist fyrir um ástand
mála. Viðtöl við þessa menn fara hér á eftir.

Island
vIWWKSfflf
. F»reyjar.v.v
V.VeVt'i . e' uv#V.V.ViV.
200 ^W^i^i
mí,“rí.BE...;i;i;i;^Mi
Noregur
„Vid förum ekki yfir brýr áð-
ur en við komum að þeim,“
sagði Austen Laing, fram-
kvæmdastjóri Sambands
brezkra togaraeigenda, er Mbl.
ræddi við hann og spurði, hvað
tæki við eftir 1. desember, „en
eins og búast má við, þá hafa
menn hér miklar áhyggjur af
því á hvern hátt framkvæmda-
stjórn Efnahagsbandalagsins
hefur haldið og heldur á málun-
um.“
„Nú er naumast unnt að sigla
togara héðan og ljúka veiðiferð-
inni áður en samkomulagið frá
Osló rennur út,“ sagði Laing,
„og það er óforsvaranlegt af
framkvæmdastjórn EBE að
hún skuli láta okkur lifa í slíkri
óvissu. Við vonum samt að
framkvæmdastjórnin og ríkis-
stjórn íslands hefji viðræður
bráðlega á ný og ljúki þar með
þessari óvissu og öryggisleysi."
Morgunblaðið spurði þá
Laing, hvað brezkir togarar
myndu gera á meðan, ef ekki
nást samningar. Laing svaraði
með annarri spurningu: „Hvað
geta brezkir togarar gert?" og
hann svaraði sjálfum sér: „Þeir
eiga enga valkosti — það verð-
ur að binda þá við bryggjur.
Það verður vissulega mjög dýrt
brezkum almenningi og brezk-
um fiskiðnaði og þá einkum
vegna erfiðleika, sem leikið
hafa fiskiðnaðinn grátt undan-
farin tvö ár. Þess vegna er fisk-
iðnaðurinn ekki sem beztur til
heilsunnar," sagði Austen
Laing.
Laing sagði að hann teldi
framkvæmdastjórn Efnahags-
bandalagins ekki hafa vald til
þess t.d. að greiða brezkum
fiskiðnaði skaðabætur vegna
þess hvernig málum er komið.
Auðvitað gæti framkvæmda-
stjórnin óskað eftir þvi við ráð-
herranefndina, að hún fengi
heimild til þess að greiða skaða-
bætur. En þetta er nokkuð, sem
tekur tíma og ekki er unnt að fá
samstundis. Það er því ekki
hægt að búast við því að rætist
úr vandamálum okkar i náinni
framtíð á þann hátt, sagði
Laing.
Morgunblaðið spurði Laing,
hvort Bretar hefðu i raun geng-
ið nægilega frá málum sínum,
er þeir gengu í bandalagið og
hvort þeir gætu því ekki nú
sjálfum sér um kennt, að staða
þeirra er slík, sem raunin er á.
Laing sagði að auðvelt væri að
vera vitur eftir á, en hann vildi
samt svara þessu játandi. Bret-
ar hefðu átt að ganga miklu
betur frá hnútunum og styrkja
stöðu sina einmitt i sambandi
við sameiginlegu fiskimála-
stefnuna. Togaraútgerðarmenn
vöruðu mjög ákveðið við og
töldu sig sjá ýmsa hluti fyrir,
en því miður var ekki tekið
mikið mark á viðvörunum okk-
ar — sagði Laing. „Því eru
vandamál okkar nú mun verri
en þau þyrftu að vera. Okkar
vandamál eru ekki aðeins gegn-
vart Islandi. Við eigum einnig
mjög alvarlegt vandamál um
stefnuna innan bandalagsins i
sambandi við fiskimálstefnuna
og þótt það mál sé i raun mjög
aðkallandi, hefur lítið m'Aað
áfram enn sem komið er
En hvað getur þ brezka
stjórnin gert? Stendur hún ráð-
þrola? — Austen Laing hló, er
hann heyrði þessa spurningu
og hann sagði: „Það var ákveð-
inn herramaður, sem eitt sinn
var forseti Frakklands, De
Gaulle hersforingi sem vissi
hvernig átti að meðhöndla önn-
ur aðildarlönd Efnahagsbanda-
lagsins. Ég býst ekki við þvi að
brezka ríkisstjórnin vilji feta í
fótspor frönsku stjórnarinnar
eða nokkurrar annarrar rikis-
stjórnar. Hún vill fara með mál-
in á sinn eigin hátt, en ég óttast
að sá háttur leysi ekki vanda-
mál okkar útgerðarmanna."
EFNAHAGSLÖGSAGA Efnahagsbandalagsríkjanna 9
eftir 1. janúar 1977, er hún hefur verið færð út í 200
sjómílur. Þess má geta að lögsaga Bretlandseyja einna
er 55% af heildarlögsögu bandalagsins.
gæta vel að því, hvað þær
gerðu, svo að sagan endurtæki
sig ekki og leiðindaatburðir
gerðust eins og þeir, sem urðu
upphaf þorskastríða. „Enginn
vill slíkt ástand aftur. Það
ástand er verst fyrir mennina á
sjónum í erfiðu veiðiveðri um
miðjan vetur. Um þetta atriði
telja félagar mínir að yfir-
lýsingin muni m.a. fjalla á
morgun, miðvikudag. Eg hef
lagt fram spurningu um þessi
atriði og það hefur einnig
skozki þingmaðurinn Douglas
Henderson gert, sem er þing-
maður fyrir skozka þjóðernis-
sinna.
Tom Nielson, framkva'mda-
stjóri Félags yfirmanna á Hull-
togurum, sagði að togaramenn
sárbændu nú íslenzku ríkis-
stjórnina um að eitthvað tæki
við af samkomulaginu, er það
rynni út desember. Hann
sagðist vonast til þess að ekki
þyrfti frekar að skera niður
fjölda togaranna en þegar hef-
ur orðið. Því sárbænum við nú
íslendinga um að leyfa okkur
að halda áfram.
Nielson kvaðst bera þá von f
brjósti, að samningamenn
Efnahagsbandalagsins gætu
þröngvað íslendingum til þess
að leyfa áframhaldandi veiðar.
Ef svo verður ekki, er ljóst að
atvinnuástand í þessu landi
Vonnin a() EBE takist að bjarga
niálunum kír 1. desember nk.
Á——
James Johnson Austen Laing Tom Nielson Don Lister
segia talsmenn brezka fiskiðnaðarins, sem
r
bera sig illa yfir að hverfa af Islandsmiðum
Að lokum sagðist Laing vona, þar sem þær byggja meira á ið áður vegna fiskverndunar og verður mun verra en það þegar
að lslendingar og „islenzka rík- veiðum nær heimahöfnum. annarra þátta, en á 6 mánaða er. Á islandsmiðum eru nú
isstjórnin skildu þá alvarlegu „Okkar togarar í Hull veiða við timabili myndum við ef til vill kannski gerðir út alls um 60
stöðu, sem er að myndast i Island, Noreg og Svalbarða ein- með 30 skipum veiða 30 til 40 togarar og ef við gerum ráð
þessu landi og til þess að við- göngu. Ef við fáum ekki að þúsund tonn. Ég hef ekki séð fyrir því að 20 manns séu um
halda góðu sambandi landanna halda þessum veiðum áfram nýjustu tölur, en ég vona að við borð, þá eru þetta 1200 manns
í milli þó ekki væri annað, munum við lenda i miklum erf- fáum að halda áfram með sömu og þegar einnig er tekið tillit til
hliðruðu á einhvern hátt til, svo iðleikum. í mínu kjördæmi eru skilmálum og við höfum veitt þeirra, sem atvinnu hefa af
að ekki yrði skyndileg breyting kannski 30 togarar og um 700 á.“ fiskiðnaði í landi, er þetta hátt
í mánaðarlokin með öllum þeim manns, sem myndu verða at- Þvi má islenzka ríkisstjórnin á þriðja þúsund manns, sem
hættum, sem slíku gætu fylgt.“ vinnulausir. Þetta er því mjög búast við þvi að heyra frá hinni yrðu atvinnulausir. Hér á ég
í framhaldi af forsiðufrétt raunaleg staða, sem koma brezku i vikulokin — var aðeins við Hull og nágrenni —
Morgunblaðsins i gær, þar sem myndi upp, sérstaklega þegar spurning Morgunblaðsins. „Ég sagði Tom Nielson. Hann kvað
rætt var við Hull-þingmanninn tillit er tekið til þess að á móti býst við því að það geti gerzt, en þetta mjög alvárlegt ástand,
James Johnson, lýsti hann hverri einni stöðu i togara eru 5 auðvitað er það ráðherranna að þar sem þegar yæri fyrir í land-
þeim vandamálum, sem myndu f landi. Því myndi vandamálið ákveða það, en mér skilst að ef inu mikið atvinnuleysi.
rísa einkum f kjördæmi sínu, ef fimmfaldast. Þetta er því mjög EBE tekst ekki að gera það sem Nielson kvaðst líta svo á, að
brezki togaraflotinn yrði rek- alvarlegt mál fyrir fólkið mitt í við vonumst til að þeim takist, samningamenn brezku rikis-
inn á brott af Islandsmiðum. Hull,“ sagði James Johnson og þá muni Islehdingar og Bretar stjórnarinnar hefðu ekki
Sökum rúmleysis var frásögn sagðist vona að þessar tvær geta átt tvíhliða viðræður um staðizt íslenzku samninga-
af því sem Johnson sagði ekki þjóðir gætu komizt að sam- vandamálin." mönnunum snúning. Nú kvað
birt i gær, en hér kemur frá- komulagi. „Við erum gamlir ná- Johnson sagðí, að ef Efna- hann hins vegar málið í hönd-
sögnin: grannar við Atlantshaf og frá hagsbandalaginu tækist ekki að um Kfnahagsbandalagsins og
Johnson sagði málið vera mínum bæjardyrum séð myndi ná samkomulagi við lslendinga eina von þeirra væri nú. að
mjög alvarlegt fyrir íbúa t.d. í það verða mikil sorgarsaga, ef fyrir mánaðarlok, gætu Bretar þeim tækist að bjarga málun-
Hull. öll útgerð i Hull er útgerð okkur á ekki að auðnast að búa vaknað upp við það eflir mið- um. Nielson kvaðst þrált fyrir
skipa, sem veiða á fjarlægum saman og veiða saman. Augljós- nætti 1. desember, að vera allt vera bjartsýnn: „Ég er það
miðum. Aðrar hafnir eru ekki lega mun aflinn aðeins verða innan 200 mílna marka tslands. að eðlisfari og þegar aðeins er
eins illa settar án Islandsmiða, hluti þess, sem hann hefur ver- Þá yrðu þjóðirnar báðar að Framhald á bls. 23