Morgunblaðið - 22.12.1976, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. DESEMBER 1976
Að vetrarlagi
eftir Bjarna Sigurðsson frá Mosfelli
Hægt og hljóðlega kemur það
aðvífandi utan úr víðáttunni,
dropa fyrir dropa seytlar það
inn í nándina, sezt fyrst í horn
og skúmaskot, þokast svo nær
og nær óflýjandi eins og flæður
úthafsins, leggst að vitunum og
fyllir upp í þau, og í þeim loðir
það eyktum saman; úr víð-
áttunni, af hafinu berst það
kyrrum vængjum, fyrst
þaggandi rökkur, sem fyllir svo
mælinn i myrkri.
Konan í auða rúminu þekkir
myrkrið betur en margur
annar. Þess vegna veit hún, að
það er ekki alltaf samt við sig
fremur en sá þurs marghöfða
þar, sem sinn hausinn mælir
hverju sinni. En það er siður en
svo, að henni sýnist það einatt
óvelkomið.
Sú var tið, að ég var ekki í
vafa um, að myrkrið væri
ósvífin svipmynd, sem jafnvel
hönd dauðans hefði dregið upp
bakdyramegin við lífið. Nú
held ég fremur, að þar sé sam-
safn þeirra hugmynda óskiljan-
legra, sem bíða fæðingar; það
er ekki óbyrja í sambúð, heldur
tinnusteinninn, sem tendrar
neistann og lífsmagnið. Ásjóna
þess er ekki fjandsamleg, en
æðaslögin á gagnauga þess eru
jafnvæg hjartslætti sjálfrar
mín.
Þetta hefir breytzt svo með
tímanum. Sú var tíð, að það smó
út úr höfðinu á mér, unz það
fyllti herbergið, sem gleypti
það í sig með áfergju. Einhvern
tíma las ég um kóngsdóttur svo
ágæta, að tár hennar voru gull.
Sjálf grét ég lika gleði og fögn-
uði. Seinna sat ég hér við
stokkinn og grét herbergið fullt
af myrkri.
Konan í auða rúminu hefir
ekki dvalizt í þessu herbergi
frá fyrsta fari. Hún hefir meira
að segja slitið fleiri skóm en
tölu verði á komið á langri
göngu. Fyrstu skórnir hennar,
sem voru umtalsverðir og þeir
eftirminnilegustu í eigu
hennar, voru brydduðu sauð-
skinnsskórnir. Þeir voru svo
þunnir, að sást í gegnum þá, ef
þeir voru bornir fyrir sólu. Og
nettir voru þeir og léttir að
spígspora i þeim á köldu gólfi.
Seinna komu aðrir skór, breiðir
og þykkir, þunnir og mjóir, ára-
tug eftir áratug gengu þeir hjá
þessir skór samstiga við
tímann. Og blóðið rann. Það
hefir oft verið hart undir hæl,
þar sem þeir stigu niður, en
fislétt voru löngum spor þeirra
og hlátur í bergmálinu. Nú eru
skórnir aftur orðnir þunnir
eins og forðum og laga sig vel
að fæti. Bergmál er ekki lengur
í spori, en þungur og hægur
andardráttur fótataksins.
Og konan í auða rúminu
hugsar margt: I myrkrinu kíma
sumir, og við erum grunlaus
um spé þeirra, aðrir gráta, svo
að enginn veit. Það fara kippir,
snöggir og sársaukafullir eins
og óvænt landskjálftahrina
gegnum myrkrið. og það
smjúga gegnum það
hnífstungur úr andvarpinu, um
leið og myrkrið tekur það til
ævarandi handargagns.
Frammi fyrir skyggnri ásjónu
þess standa allir naktir. Það,
sem dylst bak við ljósgeisla
daganna, verður kvikt og bráð-
lifandi og gagnsætt frammi
fyrir myrkrinu rauða sem
horfir rakleitt inn i vitund
mína.
Einu sinni var ung stúlka,
sem týndi aleigu sinni út í
myrkrið. Og þegar við sjálft lá,
að hún hefði grátið úr sér aug-
un vegna þessarar missu, sem
henni var óbætanleg, sló
lýsandi biiki á tár hennar, svo
að hún fann við skin þeirra það,
sem hún annars hefði glatað.
Það er orðið langt siðan
konan í auða rúminu var á reki
við stúlkuna þá arna. Það er
ótrúlega langt síðan fundum
bar fyrst saman, hennar og
þessa rúms. Og örlögin eru svo
skynsöm að láta ekki ráða í
fyrirætlun sína, svo að hún
liggi nokkrum í augum uppi.
Engum gat dottið I hug, þegar
þessar sviplausu fjalir voru
reknar saman í ókunnum stað,
að örlagasaga þeirra ætti eftir
að verða einnig mín saga með
ótrúlegum hætti. Og á seinustu
misserum er að kalla auður
minn allur saman kominn i
þessum sömu fjölum. I rúminu
þvi arna fæddust börnin eitt af
öðru. Og hérna hríslaðist um
mig sá fögnuður, sem varð,
þegar þau tóku fyrsta sinn
brjóst. Og hér dóu þau, sem við
misstum. Hérna hefi ég vakað
marga áhyggjunótt, meðan
kvíðbogi um framtíðina átti í
mér hlutdeild. Og i þessu rúmi
runnu gegnum hugann margar
vonglaðar ætlanir og framtíðar-
draumar. Hér bar ég vonbrigði
mín í hljóði, og hér fagnaði ég,
þegar okkur farnaðist vel. Og
niður í koddann hefi ég
stundum grátið, oftar en í öðr-
um stað. Hérna skína þau
reyndar lika hljóðlátustu bros-
in mín, og í þessu rúmi þykist
ég enn geta sótt til þeirra ylinn,
þegar ég þarf hans við.
Myrkrið ýkir og magnar og
undirstrikar og kveikir og
tendrar. Og konan í auða
rúminu spyr undrandi: Hvað er
orðið af sjálfri mér?
Það líður á vöku, myrkrið
þéttist, og faðmlög þess eru
mjúk og sefandi öðrum en
þeim, sem blanda inn í það for-
ynjum.
Hvarvetna er ys og glaumur
og angan, og hátíðaskapið
sveiflast dansandi milli fólks-
ins. Það er sungið og kveðið og
bakað og bruggað frá kjallara
upp á kvist. Konan í auða
rúminu skynjar þetta allt hálf-
luktum augum, og þó er hugur-
inn ekki við það bundinn. En
löng verður andvakan þeim,
sem f auðu rúmi vakir bak við
næsta þil. Hlátur og glaðværar
raddir róta við hálfgrónum
rústum. Jafnvel ilmur sem
berst að utan, gefur ófreskju
undir fótinn.
Sú var tíð, að konan í auða
rúminu þótti hlutgeng í þeim
stofum, þar sem tendruð voru
ljós.
Tónllst
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
KÓR Söngskólans og Sinfóniu-
hljómsveitin i Reykjavfk stóðu
fyrir hljómleikahaldi um sið-
ustu helgi. Á fyrri hluta söng-
skrár var eingöngu kórsöngur.
Söngur og hljóð-
færasláttur
Fyrstu viðfangsefnin voru þrír
helgisöngvar eftir Verdi.
Söngvar þessir eru fallegir en
það vantaði aðeins herzlu-
muninn á, að flutningurinn
væri mjög góður.
Ónákvæmar innkomur og
óskýr taktur, hjá svo vel þjálf-
uðu söngfólki, stafar af ónógri
æfingu, en ekki getu til að gera
betur. Margt var vel gert I þess-
um helgisöngvum, en kór söng-
skólans er svo vel mannaður, að
gera verður til hans meiri kröf-
ur en áhugamannakóra. Næst
voru tvö islensk lög Gloría tibi,
raddsett af undirrituðum og
Heyr himnasmiður, eftir Þor-
kel Sigurbjörnsson, en bæði
lögin voru mjög fallega sungin.
Fyrri hluta söngskrár lauk með
Faðir vor eftir Malotte, sem
hefur mikið verið sungið við
ýmsar kirkjuathafnir og átti
alls ekki heima á þessum tón-
leikum. Seinni hluti tónleik-
anna hófst á hljóðfæraslætti.
Sinfónfuhljómsveitin í Reykja-
vík lék Finnlandíu eftir
Sibelius og satt bezt að segja
varð undirritaður steinhissa á
frammistöðu hljómsveitar-
innar. Vals triste og Romance,
einnig eftír Sibelius, eru við-
kvæmari tónsmíðar en Finn-
landía, bæði hvað snertir tón-
gæði og túlkun og tókust þvi
ekki eins vel. Siðasta verkið á
efnisskránni Island eftir Sagfús
Einarsson tókst mjög vel og má
segja að Garðar Cortes hafi inn-
siglað sigur sinn á þeim efa-
semdamönnum, sem ekki trúðu
á framtíð áhugamannahljóm-
sveitar hér í Reykjavík. I dag er
hljómsveitin æði mislit. Þarna
má sjá nemendur, atvinnu-
menn og gamla áhugahljóð-
færaleikara starfa saman og all-
ir virðast njóta þess að vera
þátttakendur í þessari merki-
legu uppbyggingu.
Hef ur hreinsað og f egrað
í borginni í nær 35 ár
STEFÁN Jóhannsson, aðalvarð-
stjóri, er nú um áramótin að
hætta störfum hjá lögreglunni f
Reykjavfk. A árinu 1942 var hann
tilnefndur af lögreglunnar hálfu
til að vinna með starfsmönnum
Reykjavfkurborgar að hreins-
unar- og fegrunarmálum og hefur
gert það síðan. Af þvf tilefni
afhenti Birgir tsl. Gunnarsson
Stefáni f gær f Höfða skrautritað
þakkarskjal og gullmerki
fegrunarnefndar fyrir vel unnin
störf í meira en 3 áratugi. Við-
staddir voru lögreglustjórinn f
Reykjavfk, formaður umhverfis-
málaráðs, fyrrv. formaður
fegrunarnefndar og forstöðu-
maður hreansunardeildar borgar-
innar.
í allmörg ár hefur verið venja
að veita slík skjöl fyrir framlag til
fegrunar og snyrtingar i borginni,
venjulega á afmælisdegi Reykja-
víkur, en gullmerkið lét
Fegrunarnefnd gera fyrir verð-
launasamkeppni á sama sviði. Nú
óskaði Umhverfismálaráð, sem
fer með þau mál, eftir að Stefáni
yrði þakkað fyrir langt og gott
starf að þeim málum með þessum
hætti.
Stefán hefur lengst af haft sam-
starf við Pétur Hannesson, for-
stöðumann hreinsunardeildar, og
marga ónýta skúrana hafa þeir
fjarlægt og brennt og ófá bílhræ
fjarlægt af götum borgarinnar.
T.d. voru á sl. ári fjarlægöir yfir
400 slfkir bílar. Væri borgin því
öðru vísi ásýndum ef Stefán hefði
ekki lagt þar hönd að. Stefán hóf
raunar störf í borginni 1933, er
hann byrjaði hjá lögreglunni, í tíð
Jóns Þorlákssonar borgarstjóra.
Hann var skipaður varðstjóri
1950 og aðalvarðstjóri 1963. Nú
lætur hann af störfum 31.
desember, þar eð hann varð
sjötugur á árinu. Ekki hleypur
hann þó frá hálfnuðu verki frem-
ur en fyrri daginn og heldur því
áfram vinnu nokkra klukkutíma
fram á árið 1977.
Eitt af þeim störfum, sem hann
hefur haft með höndum um ára-
raðir, er að sjá um leyfisveitingar
fyrir áramótabrennum og fylgjast
með því að þeim sé löglega fyrir
komið og öllum öryggisreglum
fylgt. Þyf hleypur hann ekki frá
hálfbrunnum kesti á miðnætti,
heldur lýkur sinu verki, í þeirri
vissu að hann hafi lokið dagsverki
sínu með sóma og þar með ævi-
starfinu.
Myndin var tekin I Höfða þegar Stefáni Jóhannssyni lögregluvarðstjóra voru þökkuð vel unnin störf að
hreinsunarmðlum en hann er að hætta störfum. Frð hægri eru Birgir tsl. Gunnarsson borgarstjóri, Stefðn
Jóhannsson aðalvarðstjóri, Sigurjón Sigurðsson lögreglustjóri, Elln Pálmadóttir, formaður umhverfis-
málarððs, Pétur Hannesson, forstöðumaður hreinsunardeildar og Gunnar Helgason, fyrrv. form.
f egrunar nef nd ar.