Morgunblaðið - 23.06.1977, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. JUNÍ 1977
29
ísland á marga
vini
í Sovétrikjunum
í fyrstu grein minni sagði ég frá
þeim tilfinningum sem ég bar I brjósti
á leiðinni til íslands, og reyndi að
útskýra ástæðurnar fyrir þvl að þús-
undir sovétmanna hafa lifandi áhuga á
þessu fjarlæga eylandi langt úti á At-
lantshafi og þjóð þess Þjóðinni sem
öðlaðist frelsi og sjálfstæði fyrir tilstilli
slns andlega hugrekkis, en ekki með
vopnavaldi Að sjálfsögðu gat ég I
þessari blaðagrein ekki nefnt nema
örfáar af þeim ástæðum sem eru fyrir
þvi að sovétmenn hafa áhuga á íslandi
og bera virðingu fyrir landi ykkar og
þjóð. Um þetta má skrifa langt og
fróðlegt mál án þess að viðfangsefnið
gangi til þurrðar í raun og veru er fólk
alltaf að spyrja sjálft sig: hversvegna
og hvernig mátti það vera að I heimi
þar sem llf og dauði landa og þjóða
ræðst sifellt með aðstoð elds og sverðs
skuli örlitil þjóð hafa lifað af. og ekki
aðeins lifað af heldur varðveitt tungu
sína og þjóðerni. og öðlast pólitiskt
sjálfstæði án þess að hleypa af einu
einasta skoti, án þess að hafa her?
Þessar spurningar heyrum við oft i
Sovétríkjunum.
En nú segir lesandinn kannski: þú
hefur talað mikið um áhuga á landi
okkar og ástæðurnar fyrir þessum
áhuga. En allt sem er fjarlægt og
óþekkt vekur áhuga og forvitni. Senni-
lega eru Páskaeyjarnar og Eldlandið og
margir aðrir staðir alveg jafn forvitni-
legir, en vitið þið mikið um þá?
Þvi er til að svara að áhugi getur
verið af ýmsum toga spunninn. Ósk
okkar um að kynnast íslandi og tengj-
ast þvi vináttuböndum á sér allt annan
uppruna en venjuleg mannleg forvitni
og það sem mikilvægast er: hún, þ.e.
óskin, kemur fram i áþreifanlegu starfi
margra íslandsvina, visindamanna og
stjórnmálamanna. verkamanna og
kennara, sjómanna og stúdenta Það er
einmitt frá þessu fólki sem mig langar
til að segja ykkur og þeim félögum
sem starfrækt eru til þess að kynna
land ykkar fyrir miljónum sovétmanna,
til þess að færa hið fjarlæga nær og
vekja vináttu og hlýjar tilfinningar
Vinánufélagið „Sovétrikin -ísland" er
stærst þeirra aðila sem sjá um þróun
menningarsamskipta milli landa okkar
og starfa að dreifingu upplýsinga um
ísland í Sovétrikjunum Þetta félag var
stofnað fyrir u.þ.b. tveimur áratugum
Það hefur aðeins einn launaðan starfs-
mann, Valentin Gerasimof. ritara.
Hann er góður maður og góður skipu-
leggjandi og er því einskonar miðstöð
alls íslensks menningarlifs i Moskvu
Starfsemi félagsins er mjög viðtæk og
fjölbreytt. Það skipuleggur fundi með
islenskum sendinefndum. stendur fyrir
skemmtunum og fundum I tilefni af
mikilvægum atburðum í lifi islensku
þjóðarinnar, tekur þátt i útgáfu
íslenskra bóka i SSSR, heldur sýningar
o.s.frv. Að sjálfsögðu kæmist
Gerasimof ekki yfir að framkvæma
þetta allt ef hann nyti ekki aðstoðar
fjölda áhugamanna úr hópi íslandsvina
sem helga tómstundir sínar þvi göfuga
starfi að þróa vináttutengslin milli
þjóða okkar. Hér verður sagt frá nokkr-
um úr þessum hópi.
Maria Kasantseva. prófessor og
doktor i læknisfræði. er mjög frægur
barnalæknir i Sovétrikjunum. Nú er
hún á eftirlaunum, aldurinn leyfir ekki
að hún vinni jafnmikið og áður. en hún
gefur enn yngri starfsfélögum slnum
ráð og hefur alltaf nóg að gera Samt
man ég ekki eftir einni einustu
skemmtun eða fundi i íslandsvinafélag-
inu þar sem þessi aldraða kona væri
ekki mætt til virkrar þátttöku Annað
dæmi er prófessor Valentín Nesterof.
Hann er landbúnaðarvisindamaður.
mikill sérfræðingur á sviði skógræktar
og varaformaður félagsins SSSR-
ísland Þessi íslandsvinur hefur gert
alla samstarfsmenn sína og nemendur
i skógræktardeild Timirjasef-
landbúnaðarháskólans i Moskvu að
áhugamönnum um íslensk málefni.
Hann hefur mikinn áhuga á islenskri
Eftir Vladimír Jakúb
BGlUOl
K Skiomanus

faminkku Snotiui Síurlutonul
Seno%n isktndq rankrottio Iraqm
1
Senoves islandij sagos — tai
originaliausiac islandg tautos indélis |
pasaulines literatúroc lobyn^. Joc
leidiiamos ivalriomis pasaulio
kalbomic ne tik kaip mokslimai
leidiniai. kuriuose komentarai ir
mokslinis aprasac kartais uiima
daugiau vietoc. negu pats cagos
tekctas. bet ir kaip groiinés literatúros
kúriniai; sagos |domios tiek literatúros,
tiek ictorijos mylétojui. Netrukus
vien^ )t| — „Egilio sag«T* jíirm^ karta
skaitycime lietuviikai.
..Egilio saga’’ sukurta XIII a. pradiiojc.
Sis epas yra tarsi ankstyvocios island'i
istori)os enciklopedija. Jame labai
plaéiai vaizduojama IX a. pabaigos
kolonizacija Islandijoje. aplinkybés.
nulémusios masin^ norvegt)
emigraci)* ii savo ialies. ir naujakurn)
gyvenimas maidaug per islis^
iimtmetj.
„Egilio sagos" autoriumí laikomas
Snoris Sturlusonas — jiymus
mokslininkas ir poetas. „Jaunesmosios
Edos” autorius.
Sagos pagrindinis herojus — lididus ir
nesutramdomas vikingas Egilis. kurio
negali palauiti jokios negandos.
Egilis, Skalagrimo súnus,— reali
istoriné asmenybé. garsiausias X a
islandt) skaldas Ipoetas) (Beje. epo
autorius buvo tiesioginis Egilio
palikuonis pagal motinos linijq.)
Pagrindiné sagos siuieto lini|4 sudaro
Egilio ir jo ieimos kivircai su
Norvegi)os karalisMia seima.
Nelygioje kovoje Egilis moraliskai
• ECalLIO SAC.A 13 sp I. 45 kp
laiulg k. verte SvetUm Stepnnavkiei
skógrækt og er alltaf reiðubúinn til að
stuðla að framgangi hennar.
Formaður vináttufélagsins er Sergei
Studenetskí, aðstoðarráðherra sjávar-
útvegsins. Hann er störfum hlaðinn,
og starf hans er erfitt og ábyrgðarmik-
HCIffilllfl
Myndir á kvöldvöku, sem haldin var f Moskvu 17. júnf 1975.
Grein um
Egils-sögu í
litháska
tfmaritinu
„Nýjar bæk-
ur“.
ið, en hann finnur alltaf leiðir til að
hliðra til fyrir fundum eða skemmt-
unum í félaginu, einkum ef um íslensk-
an hátíðisdag er að ræða eða íslenskir
gestir eru á ferð
Um Steblin-Kamenski prófessor
verður að ræða sérstaklega Ég veit
ekki hvort ísland á slika vini í öðrum
borgum og löndum, en i Leningrad.
næststærstu borg Sovétrikjanna, eigið
þið frábæran fulltrúa Steblin-
Kamenskí er ekki aðeins merkur mál-
vísindamaður, sjóndeildarhringur hans
nær langt út fyrir takmörk sérsviðs
hans. Á undanförnum árum hefur
ísland og islensk fræði skipað æ stærri
sess i vísindastarfi hans En annars er
hann enskufræðingur að mennt og
fyrstu ár sin á vettvangi visindanna
helgaði hann rannsóknum á enskri
tungu. Steblin-Kamenski þekkir slag-
æð og sál íslensku þjóðarinnar. það er
einsog hann lifi og hrærist i bók-
menntasköpun íslendinga. og þetta
hefur oftar en einu sinni hjálpað hon-
um á erfiðum augnablikum i lifi hans.
Á stríðsárunum. þegar þjóðverjar sátu
um Leningrad og fólk hrundi niður
þúsundum saman úr hungri og kulda
sat hann i óupphituðum lestrarsölum
bókasafnanna í Leningrad og skrifaði
doktorsritgerð um fornnorrænan skáld-
skap. Eftir að stríðinu lauk hefur
Steblin-Kamenskí ritað bækurnar
„Forníslenska', „íslenskar bókmennt-
ir". „Norræn málssaga". ofl Fyrir
nokkrum árum kom út bók hans
„íslensk menning". óvenjuleg og frum-
leg bók, bæði að formi og innihaldi. og
einnig bók um íslendingasögur. Þrátt
fyrir allt þetta er hann alltaf jákvæður í
tilsvörum ef hringt er í hann og hann
beðinn að halda fyrirlestur um t d
islenska byggingarlist Eftir fyrstu
heimsókn slna til íslands skrifaði hann
mjög skemmtilega um landið í besta
bókmenntatimaritið sem gefið er út i
Sovétríkjunum. „Noví mir" (Nýr heim-
ur) Frásögnina nefndi hann _Með
Gullfaxa til sögulandsins" og verður
hún að teljast mjög gott bókmennta-
verk.
Aðild að félaginu SSSR-ísland eiga
ekki aðeins einstaklingar. heldur er
einnig um hópaðild að ræða, og má
nefna sem dæmi um stofnanir sem
aðild eiga að félaginu Olíuhreinsunar
stöðina i Moskvu, Fiskiðnaðarsam-
steypuna, tónlistarskólann sem kennd
ur er við tónskáldið Ippolitof-lvanof,
tvo menntaskóla í Moskvu o fl Þessar
stofnanir reka sínar „íslandsnefndir"
sem skipuleggja sýningar, fyrirlestra
um ísland osfrv Stutt er siðan ég flutti
slíkan fyrirlestur i einum af skólunum
Þar mættu krakkar úr ýmsum bekkjum
og hlustuðu af mikill athygli og áhuga
á frásögn um ísland i heila tvo tíma.
auk þess sem ég sýndi þeim litkvik-
mynd frá íslandi
í Sovétrikjunum eru margir vísindam
enn — sagnfræðingar, hagfræðingar,
málvísindamenn, landfræðingar o fl
— sem hafa mikinn áhuga á Norður-
löndum og málefnum þeirra Þessir
vísindamenn eru ekki allir í Moskvu og
Leningrad. þeir eru einnig búsettir i
Petrosavodsk i Kareliu. Tallin og Tartu
i Eistlandi, Rigu í Lettlandi, Vilnius i
Litháen og Murmansk' í Norður
Rússlandi Fyrir nokkrum árum ákváðu
þessir menn að hittast á .tveggja ára
fresti og halda ráðstefnur um norræn
málefni Nú þegar hafa verið haldnar
sjö slíkar ráðstefnur, og fór hin siðasta
fram i desember 1976 í Leningrad
Óhætt er að fullyrða að ísland og
islensk málefni skipi sérstakan heiðurs-
sess á þessum ráðstefnum. og það eru
alls ekki málvisindamenn einir sem
hafa flutt þar erindi um islensk mál-
efni.
Sem dæmi má nefna ráðstefnuna í
Leningrad i fyrra Leonid Serebrjani.
frægur landfræðingur og Skandinavíu-
fræðingur, flutti mjög fróðlegt erindi
um náttúrulega og efnahagslega
héraðaskiptingu á íslandi. og ræddi þá
m a um ýms atriði sem hann hafði
orðið fyrstur manna til að kanna Hann
lýsti einnig mjög nákvæmlega efna-
Framhald á bls. 35
SURFOm
Hefilraspurinn tri
STANLEY
Fjölhœfast
þeirra allra
Surform, hefilraspurinn frá Stanley, er án nokkurs
vafa fjölhæfasta verkfærið. sem Stanley verk-
smiðjurnar framleiða, — enda hefur hefilraspurinn
orðið vinsælasta Stanfey verkfærið á ótrúiega
skömmum tíma.
Hefilraspurinn er sannkallað undratól, sem hægt er
að nota betur en hefil, rasp og þjöl í flestum tilvikum.
En Surform blaðið hefur 450 beittar stáltennur, sem
vinna hver um sig eins og lítiö sporjárn.
Surform hefilraspurinn er því verkfærið, sem oftast
þarf að grípa tii, t.d. þegar þarf að raspa ryð, hefla af
gluggabrún, ná af gamalli málningu, snikka til borðs-
enda, liðka eldhússkúffuna eða jafna plastfyilingu á
bílbrettinu.
Segðu Surform við járnvörukaupmanninn og vittu
hvað hann segir!