Morgunblaðið - 29.07.1977, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. JULl 1977
Vestfjarða
Grein og myndi
Á sunnudagskvöldi var rennt
f hlað á skóla- og kirkjusetrinu
Núpi f Dýrafirði til þess að
rabba við Vilborgu Guðmunds-
dóttur, bóndakonu og Ijósmóð-
ur, en ails hefur hún tekið á
móti u.þ.b. 300 börnum f Dýra-
firðinum og hefur það þó að-
eins verið aukahandtak sam-
hliða bústörfum. Það var gest-
kvæmt þetta kvöld hjá Vil-
borgu og Hauki Kristinssyni
manni hennar, fólk úr ýmsum
áttum hafði sótt þau heim, en
við Vilborg tókum tal saman f
bókaherbergi. Vilborg hefur
búið að Núpi f 25 ár. „Eg flutti
mig aðeins um set þegar ég
kom hingað,“ sagði hún, „þvf
ég er frá Hjarðardal í Dýrafirði
og átti heima þar. Lengst af
vorum við hér með 3 kýr og 100
kindur, en nú er þetta komið
niður í 1 kú og 30 kindur. Þetta
er bara fyrir okkur eftir að við
fórum að gaufa við þetta tvö
ein. Við ákváðum að hætta bú-
skapnum að mestu, það tekur
enginn við, leiðir barnanna
liggja f aðrar áttir eins og geng-
ur, en við eigum eina dóttur
búsetta á Isafirði.
Já, ég hef alið minn aldur í
Dýrafirðinum, fyrst við búskap-
inn heima og síðan hér. Bú-
skapurinn er manns grundvöll-
ur og ennþá er ég þeirrar skóð-
unar að maður standi frjálsari
fótum í þeirri atvinnugrein,
heldur en á mölinni eða malbik-
inu. Nú liggja auðveldari leiðir
og léttari fyrir unga fólkið,
heldur en búskapurinn býður
upp á og það er menntakerfið
sem leggur linuna, en þó hygg
ég að við þurfum alvarlega að
staldra við í þeim efnum og gá
að okkur.
Finnst búskapurinn
gefa meira frjálsræði
en mölin og malbikið
Það þykir bindandi að vera f
búskapnum, en mér finnst það
hins vegar meira frjálsræðf,
heldur en að vera bundinn við
mínúturnar i föstum vinnu-
tíma. Mér finnst það afslapp-
andi að geta hlaupið í störfin
eftir hendinni þótt ýmislegt sé
auðvitað meira bundið en ann-
að. Menn eru þó sjálfs síns
herrar."

„Töpum
persónuleika
ef við höngum í
ógnarhraóanum"
morgun, er ekki f stfl íslenzks
þjóðfélags. Allt er fært inn á
þetta óskaplega kerfisbákn þar
sem allt er fært á vélum út og
inn. Það er manni jafnvel gleði
að frétta af unglingum sem láta
vera að taka með sér útvarp í
útileguna".
„í þágu hamingju-
ríkara mannlífs“
„Hefur barnsfæðingum
fækkað hér á svæðinu?“
„Já, þeim hefur fækkað, þær
eru orðnar nokkru færri en
þær voru. Það er eitt kerfið.
Mannlifið er bundið í kerfi,
fjölskylduáætlun. Mér finnst
eðlilegra að ungt fólk veiti sér
barn fyrst og síðan hús og bil
o.sv.frv., en ekki öfugt. Þetta er
orðin svo ofboðsleg hagsmuna-
starfsemi. Ef til vill er þetta
gamaldags, en ég hygg að það
verði drýgra til lengdar bæði
fyrir einstaklingana og þjóðina
í heild, drýgra í þágu hamingju-
ríks mannlífs. Við eldra fólkið
höfum vanrækt miklu meira en
okkar foreldrar gerðu í þvi að
Mjólkurbrúsi til kælingar f
bæjarlæknum að Núpi
„Þú ert sem sagt ekki alveg
inni á línu verðmætakapp-
hlaupsins?"
„Ég held að hann geti orðið
svolitið hættulegur fyrir lífið
þessi ógnarhraði, því. ef við
höngum í honum töpum við
persónuleika. Ef við höfum
ekki tíma til þess að rækta okk-
ar eigin persónuleika og finna
frið i náttúrunni, þá er illt á
ferðinni. Að finna frið í sambúð
við landið og náttúruna er
hreint sálaruppeldi og engin
kjarabót getur orðið á við það.
Við eigum að gefa okkur tfma
fyrir börnin, gefa okkur tíma
til þess að fara með þeim út úr
bílnum og kynna þeim það land
sem við byggjum. Við verðum
að kenna þeim að lifa lífinu.
ekki bara læra. Mannlífsins
vegna verðum við að hægja á,
látum hagfræðina ekki gleypa
okkur. Við leggjum of litla
áherzlu á það hjá unglingunum
i æsku að skapa þeim friðar-
stundir. Þótt þau taki út sín
gönuhlaup á unglingsárunum
eins og við höfum öll gert, þá
gengur það yfir og þá geta þau
aftur búið að því sem þeim var
kennt og kynnt í bernsku. Of-
skipulagningin í kjarakerfinu
og lifskapphlaupinu er ofboðs-
leg, þetta kaup fyrir þessi hand-
tök og punktur. Svo hleypur
maður út frá lifinu jafn nakinn
og maður kom. Ég held að við
eigum eftir að líða tjón af allri
þessari sérhæfingu, það deyr
eitthvað í fólki þegar svona er
látið. Uti í heimi er moð af
allskyns kerfum og við reynum
að gleypa eins mikið af þeim
ómeltum og mögulegt er. Okkar
litla þjóðfélag þolir ekki þenn-
an graut, hann er ekki fyrir
Islendinga.
Að fylgja lífinu
eftir frá vöggu
til grafar
Þegar hér var sjúkraskýli var
hægt að fæðast og deyja hér
heima, en nú eru þessi öru
læknaskipti, ekkert ákveðið og
fótunum kippt undan þjónust-
unni. Öllu gamla fólkinu á að
þeyta burtu. Það er ekki orðið
pláss fyrir það nema á útkjálk-
um mannlífsins. Þetta er óeðli-
legt. Ég held að við gerum okk-
ur ekki grein fyrir því hvað við
förum mikils á mis við að fylgja
eftir lífinu frá vöggu til grafar.
Eitt í dag og annað á morgun,
einn læknirinn í dag, annar á
VilborgGuðmundsdóttir
Rabbað við
Vilborgu
Ijósmóður
og bóndakonu
á Núpi
leggja til gott fararnesti með
rólegra og friðsamara lífi. Við
höfum gert meira af því að
mata okkar unga fólk í stað
þess að láta það spreyta sig
sjálft og erum við þó ekki síður
með góðan efnivið en áður.
Njöta landsins
og kyrrðarinnar
Mitt ráð er að unga fólkinu
verði kennt að njóta þess lands
sem það býr í, kynna því nátt-
úru landsins og möguleika,
kynna því kyrrðarstundir i
kirkju. Þótt unga fólkið lendi á
„strauinu“, þá er það aðeins
tímabundið, en það er ægilegt
þegar ungt fólk getur ekki eytt
einu einasta kvöldi í ró og næði.
Það hlýtur að vera heimilanna
fyrst og fremst að skapa löngun
eftir tómstundum unglinganna
og það eru fyrst og fremst
heimilin sem eiga að stuðla að
slíku þótt það kosti eitthvert
rusl og ryk í sambandi við það
sem börnin vinna að. Það er illt
mein ef ætlazt er til þess í al-
vöru í kerfinu að allar tóm-
Framhald á bls. 27