Morgunblaðið - 01.10.1977, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. OKTOBER 1977
Frœsáning að hausti
Þofíar sáð or fyrir fjöl-
ærum jurtum or vonju-
loKast að það só gert að
vorinu í apríl/ maí. Sama
tíildir um tvíærar jurtir
t.d. fintturbjörH og sum-
arklukku svo að þær nái
nægum þroska til þoss að
bora blóm næsta sumar.
Þossum tvíæru fræplönt-
um þarf að dreifplanta
(prikia) a.m.k. tvisvar
sinnum.
Sórloga kröftugum
fjölærum einstaklingum
á í flostum tilfollum að
vera óhætt að planta í
boð f ágúst mánuði on þá
þarf að hlúa vol að þoim
t.d. moð sandi og mosa on
tvíæru jurtirnar þurfa að
vora undir gleri oða
plasti yfir voturinn.
Þó venjan só að sá að
vori or það þó siður on
svo algild rogla — haust-
sáning gotur líka borið
góðan árangur. Er þá
rótt að sá fræinu strax og
það or þroskað, sórstak-
lega of um hoimaræktað
fræ or að ræða. Á þotta
við t.d. um gullhnappa,
prímúlur, blásól, kína-
glóð o.m.fl. Goitabjöllu-
fræi þarf líka að sá fljót-
lega oftir þroskun því tal-
ið or að spírunarhæfni
þoss dofni fljótt við
geymslu. Hins vegar skal
varloga farið moð lúpínu-
fræ só því sáð aö haust-
iagi og bor þá nauðsyn til
að sá þvf það seint (nóv./
des.) að som minnstar
líkur sóu á að það goti
spírað fyrir voturinn því
þá er voðinn vís og sára-
lítil von til þess að slíkar
plöntur goti lifað votur-
inn af.
Þegar sáð or til fjöl-
ærra jurta or nauðsyn-
legt að velja mold sem
laus er við iligresi bæði
fræ og rætur. Mylja skal
moldina vol og blanda
sandi, mömold og muld-
um mosa saman við. Slík
mold loðir vol við rætur
ungplantnanna við um-
plöntun, auk þess som
hún holdur longi í sér
raka.
Só sáð í reit or hoppi-
logast aó sá í raðir hæfi-
loga djúpar ofir stærð
fræjanna. Hæfilegt bil
milli raða or 7—10 sm.
Þogar sáð hefur vorið má
þokja fræið á þann hátt
að draga moldina varlega
moð hrífu yfir rásirnar
oða sáldra sandblandinni
mold yfir fræið. Á eftir
or gott að strá yfir þunnu
lagi af sandi, það drogur
úr mosamyndun. Síðan
skal vökva rækilega en
gæta þess þó að fræið
skolist okki til, ög að lok-
um skal leggja glugga
yfir roitinn. Varla þarf
að minna á að morkja
greinilega hvorja tegund
fyrir sig.
Þoss má gota að sé um
mjög lítið magn að ræða
má sá í potta, leggja yfir
þá glorplötu og koma
fyrir í lokuðum reit.
Þegar svo fræiö fer að
spíra næsta vor þarf að
fylgjast vel moð ungvið-
inu, gæta þoss að moldin
ofþorni ekki í hlýviðris-
köflum og dreifplanta
strax og plönturnar eru
orðnar meðfærilegar.
H.L.
Fingurbjarfíarblóm
Iðnkynning
l, cnin"ur frá iðnkynningunni
1977. Framhlió. Bakhliðin er
heiðin. Peningurinn er sleginn
hjá Isspor, upplag óvisst.
Númeraröð frá 101. 50 gull og
50 silfurpeningar hafa verið
slegnir til gjafa og í viður-
kenningarskyni.
Vetrarstarf Myntsafnara-
félags íslands hefst í dag með
fundi í Templarahöllinni kl-
ukkan 14.30. A uppboðinu
verða seldir peningar og seðlar
frá ýmsum löndum. Þar verður
m. a. boðið upp þjóðhátíðar-
silfrið frá 1974; 500 og 1000
krónu peningarnir. Frá Thai-
landi (Síam) kemur postulins-
peningur frá 18. eða 19. öld.
Peningasett frá heimssýning-
unni í Japan 1970. Færeyskir
pcningar frá 1940 og svo
nokkrir gamlir 10 aura pening-
ar, íslenzkir, þ.á.m. frá 1933, en
það er orðinn all torfengur pen-
ingur. Dýrasti peningurinn á
uppboðinu er þó efalaust 25
eyringur, danskur frá 1914 i
flokki 1+ — 01, en lágmarks-
boð í hann eru 18000 krónur. í
verðlista Siegs fyrir 1978 er
þessi peningur metinn á 1100
til 1500 danskar krónur, svo
18000 krónur íslenzkar er
aðeíns um hálfvirði eða svo.
Hann fer áreiðanlega á miklu
meira. Nokkrir seðlar úr
annarri og þriðju útgáfu Landsr
bankans verða einnig bcðnir
upp. Seðlarnir eru flestir
velktir; þeir úr annarri útgáf-
unni, flokkast flestir i 1 — 1—.
Fimmkallínn brúni, lágmarks-
boð 900 krónur og tíkallinn blái
á 5, 6 og átta hundruð krónur.
Svo er rauður hundraðkall á
7000 krónur en hann er
flokkaður 1—.
Starfsemi Myntsafnara-
félagsins verður æ fastmótaðri
með árunum. Róm var ekki
byggð á einum degi. Starf
Myntsafnarafélagsins heldur
ekki. Núverandi formaður er
síra Ragnar Fjalar Lárusson og
getur hann þess í 7. tbl. af tima-
riti félagsins, MYNT, að ráð-
gerðir séu fundir mánaðarlega í
Templarahöllinni og verða þar
uppboð. Einnig er fyrirhugað
að halda klúbbfundi í kór-
kjallara Hallgrímskirkju, og
verða þeir auglýstir nánar
síðar. Starfsemi Myntsafnara-
félagsins er afar lífleg og
fundir yfirleitt fjölmennir og
skemmtilegir. Þeir sem áhuga
hafa á að kynnast starfsemi
félagsins eru ávallt velkomnir
og hvet ég sem flesta til að
mæta á fundinn strax í dag svo
þeir missi ekki af neinu í
vetrarstarfseminni.
Iðnkynningarárið 1977 hefir
ekki farið framhjá lands-
mönnum. Haldnar hafa verið
iðnkynningar viða um land og
nú þessa dagana stendur ein
yfir hér í Reykjavík. í tilefni
iðnkynningar í Reykjavík hefir
verið sleginn koparpeningur,
sem seldur er á 1200 krónur,
sem telja má skikkanlegt verð.
Þegar ég fyrst frétti af þessum
pening mundi ég eftir því að ég
á í fórum mínum pening frá
Iðnsýningunni í Reykjavík 17.
júni 1911. Og svo fór ég að
Koparpeningur frá Iðnsýning-
unni 1911.
Koparpeningur frá Iðnaðar-
sýningunni í Reykjavík 1883
Peningurinn er 30 mm. Á bak-
hlið er nafn Sigurðar Jóns-
sonar, sem fékk peninginn
fyrir járnklippur er hann
framleiddi og sýndi. Peningur-
inn er 1 pappahylki sem merkt
er sýningunni. Takið eftir að
það er einfalt i í Reykjavík en
ekki y, og i 1 staðinn fyrir j.
Hið íslen/ka prentarafélag 1897
Iðnaðarmannafélag Reykja-
víkur 100 ára 1967. Peningar
þessir lentu í bruna, er Borgar-
skáli Eimskipafélagsins brann
og eru því ekki nema tiltölu-
lega fá eintök af þessum
peningum kunn.
grafast fyrir um það hvort ekki
væru til l'leiri minnispeningar
frá iðnsýningum. Komst ég þá
að því að haldin hafði verið
iðnsýning hér í Reykjavík árið
1883. Segir frá því í bókinni
„Öldin sem leið“ að hinn 2 ag-
úst hafi verið opnuð í Reykja-
vik iðnsýning, sem Iðnaðar-
mannafélagið hefir gengist
fyrir. Alls voru um 400 munir á
syningunni sýndir í 4 stofum

eftir RAGNAR
BORG
hins n/smíðaða barnaskóla
(Miðbæjar). A þjóðminjasafn-
inu eru til 2 peningar frá
þessarri sýningu og er annar úr
silfri og hinn úr kopar. Á bak-
hlið peninganna eru grafin
nöfn þeirra, sem þá fengu. Á
bakhlið silfurpeningsins stend-
ur Einar Jónsson, en ekki er
vitað við hvaða Einar er átt.
Þeir sem upplýsingar gætu
gefið um þetta atriði eru vin-
samlegast beðnir að hafa sam-
band við þann, sem þetta rítar.
Peningarnir eru afar vel slegn-
ir og eru í þar til gerðum kassa,
sem merktur er iðnsýningunni.
Á peningnum mínum frá iðn-
kynningunni 17 júní 1911 er
mynd á framhlið af Skallagrími
Kveldúlfssyni, en í Eglu er þess
einmitt getið hve mikill skipa
og járnsmiður Skallagrímur
var. Árið 1911 var þjóðernis-
vakning íslendinga i hávegum
höfó og vísað i fornsögurnar ti'l
eftirbreytni. Iðnsýningin 1911
var opnuð kl. 10 17. júní í
barnaskólahúsinu (Miðbæjar).
Jón Halldórsson, trésmíða-
meistari, flutti ræðu við opnun-
ina. Var þar sýndur íslenzkur
1972. Peningar kopar og silfri.
heimilisiðnaður, smiðar o.fl.
Var sýningin opin allan daginn.
1 Ríkisprentsmiðjunni Guten-
berg er til verðlaunaskjal frá
þessarri sýningu, þar sem
prentsmiðjan fær verðlaun
fyrir litprentun og almenna
prentun. Á þessu skjali hangir
silfurpeningur, í bláum borða.
Mikil iðnsýning var haldin
hér í Reykjavík 1966, en enginn
peningur er kunnur frá þeirri
sýningu. Ennfremur er að geta
búnaðarsýninga, þar sem iðnað-
ur var sýndur á Grund í Eyja-
firði, á Reynistað í Skagafirði á
19. öldinni og í Reykjavik 1921.
Engir peningar eru til frá þess-
um sýningum. Iðnsýningar eru
til að efla íslenzkan iðnað, og
það er vist að öflugur íslenzkur
og samkeppnisfær iðnaður mun
skila íbúum þessa lands
auknum auði. Við þurfum að
nýta auðlindir okkar, bæði
veraldlegar og andlegar, Til
hvers er öll þessi menntun, ef
aðeins á að skera fisk? Mér
ofbauð alveg, er einn þing-
manna Alþýðubandalagsins
sagði í þætti Páls Heiðars á
sunnudaginn var, að framtiðar-
hugsjón þeirra Alþýðu-
bandalagsmanna væri að gera
ísland að „Tæknivæddu veiði-
mannaþjóðfélagi!!;". Mér
finnst að kjósendur í næstu Al-
þingiskosningum ættu að muna
Alýðubandalagsmönnum þetta
og kjósa þá ekki, svo staðnaðir
sem þessir menn eru. Aukinn
hagvöxtur, með frjálsri verzlun
og tviefldum iðnaði er það sem
kemur til með að bæta kjör
Islendinga. Ekki þrælkun
myrkranna á milli, eins og á sér
stað viða um land í dag; fyrir
fleiri og fleiri verðlausar kron-
ur.