Morgunblaðið - 07.02.1978, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 7. FEBRÚAR 1977
Davíð Scheving Thorsteinsson:
Vöruframleiðslan veikasti hlekk-
urinn í íslenzka efnagskerfinu
Davlð Scheving Thorsteinsson,
formaður Félags fslenzkra iðn-
rekenda var meðal frummælenda
á ráðstefnu Stjórnunarfélags ts-
lands I Munaðarnesi I síðasta
mánuði þar sem hann ræddi um,
„Afkomu tslendinga og stjórnun
fyrirtækja". t máli hans kom m.a.
eftirfarandi fram:
Um áramótin 1976—1977 gaf
Félag iðnrekenda út blað, sem þið
hafið séð hérna sem við kölluðum
„Hvert ætlum við?“, og var það
von okkar að í framhaldi af því
skapaðist umræða . um framtíð
þjóðarinnar hér á íslandi, alvar-
leg málefnaleg umræða, en sú
hefur því miður ekki orðið raunin
á, fyrr en þá e.t.v. nú á þessari
ráðstefnu.
Mér hefur lengi fundist sinnu-
leysi okkar islendinga í þessum
málum furðulegt, því það er eins
og við höfum gengið að því sem
sjálfsögðum hlut, að við og niðjar
okkar búum hér á þessu landi um
ókomna framtíð við síbatnandi
lífskjör, svona eins og af sjálfu
sér. Auðvitað getur slfkt ekki
gerst, nema markvisst sé að því
unnið og þá er nauðsynlegt að
óskir okkar, eða kröfur, séu nokk-
uð skýrt hugsaðar og skilgreind-
ar.
Auðvitað er það svo, að flestar
óskir um bætt kjör, eða sam-
félagslegar umbætur, hafa
iðnrekenda, „Hvert ætlum við?“
kostnað í för með sér og hvorugt
er framkvæmanlegt, nema að
framleiðslan standi undir þeim
kostnaði, en að mlnu mati er
alvarlegasta staðreyndin í okkar
efnahagsmálum sú, að það er sjálf
framleiðslan, vöruframleiðslan,
sem er veikasti hlekkurinn I ís-
lenska efnahagskerfinu, og ég sé
þvi miður ákaflega fá teikn á lofti
um það, að leiðtogar okkar snúi
sér að því af alvöru að auka og
efla vöruframleiðslu landsmanna.
Þetta er að vísu alls ekki það,
sem ég átti hér um að tala, en því
hef ég haft þennan formála, að
mér finnst svarið við þeirri spurn-
ingu, sem mér var ætlað að svara,
vera svo augljóst, að það þarf ekki
að ræða. Auðvitað mun bætt
stjórnun íslenskra fyrirtækja
auka hagvöxt og bæta afkomu
þjóðarinnar. Hitt er svo annað
mál, sem vert er að skoða, hvernig
stendur á því, að framleiðnin I
vöruframleiðslunni, og sjálfsagt
þjónustunni lfka, er yfirleitt mun
lægri á Islandi en I nágrannalönd-
unum.
Vafalaust liggur hluti af skýr-
ingunni á þessari lágu framleiðni
I lélegri stjórnun islenskra fyrir-
tækja, og það er ekki nokkur vafi
að við eigum langt í land til þess
að ná keppinautum okkar á þvi
sviði, sem öðrum, þótt ýmislegt
hafi batnað á undanförnum árum.
Ein skýring gæti verið sá hákarl,
sem í kjölfarinu er, þ.e. verðbólg-
an. íslenskir stjórnendur fyrir-
tækja eru menn og verðbólgu-
hugsunarhátturinn ærir þá rétt
eins og aðra íbúa landsins.
Hvatinn til bættrar stjórnunar,
sem ætti að vera bætt afkoma
fyrirtækisins, reynist oft harla lít-
HAPPDRÆTTISSKULDABRÉF RÍKISSJÓÐS UPPLÝSINGATAFLA
FLOKKUR HAM ARKSLANS ÚTDRÁTT- VINN ÁRLEGUR VÍSITALA VERO PR.KR MEÐALVIRK-
TÍMI = INN ARDAGUR INGS % FJOLDI 01.11.1977 100 MIÐAO VIO IR VEXTIR F.
LEYSANLEGi VINNINGA 840 STIG. VÍSITÖLU TEKJUSKATT
SEÐLABANKA - HÆKKUN j % 01.11.1977 FRÁ ÚTG D
FRÁ OG MEÐ") *“) **•*>
1972-A 15.03.1982 15.06 7 255 435.03 535 03 34.7%
1973 B 01.04.1983 30.06 7 344 359.02 459.02 39.7%
1973 C 01.10.1983 20.12 7 273 300.00 400.00 40.1%
1974 D 20.03 1984 12.07 9 965 247.11 347.11 41.1%
1974 E 01.12.1984 27.12 10 373 145.61 245 61 34.7%
1974 F 01.12.1984 27.12 10 646 145.61 245.61 35.7%
1975 G 01.12.1985 23.01 10 942 71.08 171.08 31.4%
1976-H 30.03.1986 20.05 10 942 65.68 165.68 37.6%
1976 I 30.11.1986 10.02 10 598 30 23 130.23 33.4%
1977-J % 01.04.1987 15.06 10 860 23.17 123.17 42.9%
ill, þegar meiri ágóði er I þvf
fólginn að því að fjárfesta í stein-
steypu, heldur en að bæta rekstr-
arafkomu fyrirtækisins.
Við slíkar aðstæður er hætt við
að kraftar stjórnandans beinist
fremur að fjárfestingu, sem verð-
bólgan gerir sfðan arðbæra, held-
ur en því að bæta reksturinn
sjálfan og leggja lánsféð í vélar og
tæki, hagræðingaraðgerðir og
bæta þannig framleiðni og rekstr-
arafkomu fyrirtækisins, en bera
samt mun minna úr býtum en
verðbólguspekúlantinn, sem not-
ar allt fáanlegt fjármagn í stein-
steypu.
Við þekkjum öll dæmi um
hvorutveggja og svari hver fyrir
sig hvora leiðina hann mundi fara
sjálfur, ef hann stæði frammi fyr-
ir slfku vali, og raunar býst ég við
að flestir viðstaddir séu þegar
búnir að svara þessari spurningu
í sinu einkalífi. Annnað atriði,
sem kemur inn f þessa mynd, er
það, að afskipti eða afskiptaleysi
hins opinbera hefur, eða getur
haft, svo margfalt meiri áhrif á
afkomu fyrirtækisins, heldur en
stjórnendurnir hafa nokkra
möguleika á að hafa.
Ég á hér við ýmiss konar lög og
reglur, skráning krónunnar, öfug
notkun verðjöfnunarsjóðs,
uppbætur, styrki, bæði innlendir
og til erlendra keppinauta, opin-
ber tízkufyrirbrigði í fjárfest-
ingu, þ.e. þegar lánsfénu er
skyndilega beint í mjög stórum
mæli til einhvers ákveðins at-
vinnurekstrar, afurðalán til
ákveðinna forgangsatvinnuvega,
meðan aðrir eru sveltir um fjár-
magn o.s.frv., o.s.frv.
Miðað við hið óvingjarnlega
umhverfi, sem islenskum fyrir-
tækjum er gert að starfa í, álít ég
að íslenskum fyrirtækjum hafi
verið furðu vel stjórnað, því ella
væru þau öll löngu gjaldþrota, og
mér er til efs að öðrum stjórnend-
um hefði tekist betur að sigla
hinn úfna sjó óðaverðbólgunnar
og óvinsamlegs umhverfis.
Stjórnun fyrirtækja hefur
færst í nýtfzkulegra horf undan-
farin ár, meðal annars með notk-
un nýrrár tækni, og við höfum
dæmi þess, t.d. í iðnaði í vissum
Davfð Scheving Thorsteinsson
fyrirtækjum í vissum greinum,
hversu afkoma fyrirtækjanna
hefur batnað með beytingu nýrr-
ar tækni við stjórnun jafnframt
aukinni hagræðingu á öðrum svið-
um.
Starfsemi Stjórnunarfélagsins
hefur vafalaust haft þýðingu á
þessu sviði og enginn vafi er á
því, að ef við lítum þó ekki nem’a
20 ár aftur í tímann, þá hefur
skeð mjög mikil breyting á stjórn-
un fyrirtækja til betri vegar, yfir-
sýnin yfir reksturinri er meiri,
bókhaldið betra og fullkomnara,
fjármálastýring er betri, og þó að
áætlanagerð sé nánast ófram-
kvæmanleg við íslenskar aðstæð-
ur, þá eru þó fleiri og fleiri fyrir-
tæki, sem reyna að gera sínar
framleiðslu- og rekstraráætlanir.
Við höfum hjá Félagi iðnrek-
enda ráðið tvo menn til starfa í
þessum tilgangi. Við köllum þá
vekjara, því að I gamni og alvöru
höfum við skilgreint höfuðmark-
mið með ráðningu þeirra á þann
hátt, að þeim væri ætlað að vekja
stjórnendur til vitundar um nauð-
syn enn bættrar stjórnunar og ég
held, að þó að þeir hafi ekki starf-
að nema i 2—3 ár, sé þegar kom-
inn allgóður árangur af stafi
þeirra hjá þeim fyrirtækjum, sem
þeir hafa heimsótt og annast.
Það er heldur enginn vafi á því,
að hin mörgu ráðgefandi fyrir-
tæki, sem sprottið hafa upp nú á
síðastliðnum áratug, eiga hér stór-
an hlut að máli og hafa að auki
hjálpað stjórnendum að mæta
Framhald á bls. 37.
: ) Happdrællisskuldabréfin cru <*kki innl<*ysanleg. fyrr en hámarkslánsKma er náð.
|: ) Heildarupphæð vinninga í hverl sinn. miðast við ákveðna % af heildarnafnverði hvers úlboðs. Vinningarnir eru því
Stjórnunarfélag íslands:
óverðlryggðir.
) \ erð happdrælljssknhfahréfa miðað við rramfærsliivísiliilu 01.11.11)77 reiknasl þannig: llappdrællisskuldahréf. flokkur l!)74-l).
að nafnverði kr. 2.0IMI.- hefur verð pr.kr. 100.- = :<47.IO. Verð happdra*llisbréfsins er því 2.000 \ .'<47.11/100 = kr. «.942.- miðað við
framfa*rsluvfsilöluna 01.11.1977.
) Meðalvirkir vevlir p.a. f> rir lekjuskall frá útgáfudegi. sýna uppha ð þeirra vaxla. sem ríkissjóður hefur skuldhundið sig að greiða
fram að þessu. .Vleðalvirkir vexlir segja hins vegar ekkerl um vexli þá. sem bréfin koma til með að bera frá 01.11.1977. Þeir segja helilur
ekkeii iim ága*li eínstakra flokka. þannig að flokkur 1974-F. er l.d. alls i*kki lakari en liokkur 1974-1). Auk þessa greiðir ríkissjóður úl ár
hverl vinninga í ákveðinni % af heildarnafnverði flokkanna.
VERÐTRYGGÐ SPARISKÍRTEINI RÍKISSJÓOS
FLOKKUR hamarks LANSTIMI til'i . INNLEYSANLEG 1 SEÐLABANKA RAUN VEXTIR FYRSTU 4—5 ARIN %**) MEÐAL TALS RAUN VEXTIR % VÍSITALA 01 01 1978 176(3 490) STIG HÆKKUNí % VERÐ PR KR 100 MIÐAÐ VIO VEXTI OG VÍSITOLU 01 01 19 78***) MEÐALVIRKIR VEXTIR F TSK FRÁ UTGÁFUDEGI %••*•)
1966 1 20 09 78 20 09 69 5 6 1141.99 2370 96 32.4%
1966 2 15 01 79 15 01 70 5 6 1091 13 2225 97 32.7%
1967 1 15 09 79 15 09 70 5 6 1071.14 2091 02 34.4%
1967 2 20 10 79 20 10 70 5 6 1071 14 2076 79 34 7%
1968 1 25 01 81 25 01 72 5 6 1011 46 1810 56 38.3%
1968 2 25 02 81 25 02 72 5 6 951 20 1703 54 37.8%
1969 1 20 02 82 20 02 73 5 6 734.93 1270 95 38 2%
1970 1 15 09 82 15 09 73 5 6 694 99 1168 50 40 1%
1970 2 05 02 84 05 02 76 3 5 566 03 854 84 36 4%
1971 1 15 09 85 15 09 76 3 5 552 34 806 16 39.3%
1972 1 25 01 86 25 01 77 3 5 478 77 702 61 38 9%
1972 2 15 09 86 15 09 77 3 5 410 98 601 38 40 4%
1973 1A 15 09 87 15 09 78 3 5 309 14 464 49 43 0%
1973 2 25 01 88 25 01 79 3 5 282.26 429 37 44 9%
1974 1 15 09 88 15 09 79 3 5 1 70.54 298 21 39 4%
1975 1 10 01 93 10 01 80 3 4 123 29 243 80 35 0%
1975 2 25 01 94 25 01 81 3 5 /b. /3 186 05 37.9%
1976 1 10 03 94 10 03 81 3 4 67.62 178.62 37.1%
1976 2 25 01 97 25 01 82 3 3.5 39 68 143 58 47.5%
1977 1 25 03 97 25 03 83 3 3 5 30.37 133.36 45 8%
1977 2 10 09 97 10 09 82 3 3.5 10 69 1 11 70 43.6%
*) Eflir hámarkslánslíma njóla spariskfrleinin ekki lengur vaxla né verðlryggingar. M *) Kaunvexlir tákna v<*xli (nettó) umfram
verðhækkanir eins og þær eru mældar skv. byggingarvfsitölunni. ***) Verð spariskfrteina miðað við vexti og vísitölu 01.01.78 reiknasl
þannig: Spariskírleini flokkur 1972-2 að nafnverði kr. 50.000 hefur verð pr. kr. 100 = kr. «1)1.38. Heildarverð spariskírteinis er því 50.000 x
601.38/100 = kr. 300.690 - miðað við vexli og vlsitölu 01.01.1978. ****) Meða.'virkir vexlir fyrir tekjuskatt frá úlgáfudegi sýna
heildarupphæð þeirra vaxta, sem ríkissjóður hefur skuldbundið sig til að greiða fram að þessu. þegar tekið hefur verið tillit lil hækkana á
byggingarvísitölunni. Meðalvirkir vexlir segja hins vegar ekkert um vexli þá. sem bréfin koma lil með að bera frá 01.01.1978. Þeir segja
heldur ekkerl um ágæti einstakra flokka, þannig að flokkar 1966 eru alls ekki lakari en l.d. flokkur 1973-2.
Þessar upplýsingatöflur eru unnar af Verðbréfamarkaði Fjárfestingafélags tslands.
6 stjórnunarkvik-
myndir McGraw
Hill sýndar hér
í SÍÐUSTU viku voru sýnd-
ar 6 stjórnunarkvikmyndir
á vegum Stjórnunarfélags
íslands að Hótel Loftleið-
um. Kvikmyndirnar, sem
eru framleiddar af Mc
Graw Hill bókaútgáfufé-
laginu, voru fengnar til
iandsins með milligöngu
Menningarstofnunar
Bandarfkjanna.
Þar sem verulegur áhugi
hefur komið fram á endur-
sýningu myndanna, verða
þær endursýndar á morg-
un og fimmtudag í húsa-
kynnum Menningarstofn-
unarinnar að Neshaga 16
og hefjast sýningarnar kl.
17:00 báða dagana.
Á morgun verða sýndar
þrjár myndir: LEADER-
SHIP: STYLE OR
CIRCUMSTANCE,
GROUP- DYNÁMICS-
„GROUP-THINK“ og
COMMUNICATION —
THE NONVERBAL
AGENDA. Á fimmtudag 9.
febrúar verða sýndar:
BUSINESS,
BEHAVIORISM AND
THE BOTTOM LINE,
PRODUCTIVITY AND
THE SELF-FULFILLING
PROPHECY: THE
PYGMALION EFFECT og
WOMEN IN
MANAGMENT: THREAT
OR OPPORTUNITY?
*
í myndunum er talað við
ýmsa aðila þar á meðal Dr.
B.F. Skinner, Dr. Irving
Janis og dr. Fred E. Fiedl-
er. Sýningartími hverrar
mynijar er u.þ.b. 30 mínút-
ur.
Þeir, sem hafa áhuga á
þessum sýningum eru vin-
samlegast beðnir um að
hafa samband við skrif-
stofu Stjórnunarfélagsins í
síma 82930. Aðgangur er
ókeypis og öllum heimill
meðan húsrúm leyfir.