Morgunblaðið - 17.02.1978, Síða 1

40. tbl. 65. árg.
FÖSTUDAGUR 17. FEBRUAR 1978
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Finnland:
Gengið lækkað um 8%
stiórnin segir aí sér
Helsinki 16. febr. Reuter.
KALEVI Sdrsa, forsætis-
ráðherra Finnlands, til-
kynnti í kvöld að sam-
steypustjórn hans myndi
segja af sér á morgun í
kjölfar ákvörðunar um að
lækka gengi finnska
marksins um átta prósent.
Mikill ágreiningur var inn-
an stjórnarinnar um geng-
islækkunina. Fimm flokk-
ar eiga aðild að stjórninni.
Jafnaðarmenn og komm-
Taugaóstyrkur
í gengismálum
London. 16. febrúar. Reuter.
TAUGAÓSTYRKS gætti aftur á
gjaldeyrismörkuðum í Evrópu f
dag og dollarinn snarlækkaði um
tíma en náði sér nokkuð á strik
þegar leið á daginn.
Skýringin er talin vera vaxandi
efi um þann stuðning sem banda-
rísk yfirvöld séu reiðubúin að
veita dollarnum. Dollarinn verð-
ur alls staðar fyrir þrýstingi og
menn vilja sannreyna hve mikið
hann þarf að falla til þess að
gripið sé til ráðstafana til stuðn-
ings honum.
Ástandið á gjaldeyrismörkuð-
unum hefur verið, tiltölulega ró-
legt í nokkrar vikur en vaxandi
taugaóstyrkur hefur aftur skotið
upp kollinum undanfarna daga.
Bezta dæmið um taugaóstyrkinn
var óróleiki sem greip um sig i
dag vegna ummæla sem voru höfð
eftir bandaríska gjaldeyrismála-
ráðherranum, Anthony Solomon.
Hann lét þau orð falla i París að
bandariski seðlabankinn hefði
sama sem ekkert gert til stuðn-
ings dollaranum í þrjár vikur. Áð-
ur en ein klukkustund var liðin
frá því Solomon lét þessi orð falla
hafði dollarinn snarlækkað í
verði og hann sendi frá sér yfir-
lýsingu þar sem hann sagði að orð
sín hefðu verið rangtúlkuð.
Solomon sagðist hafa átt við, að
ástandið hefði verið rólegt á
gjaldeyrismörkuðunum og að
ekki hefði verið þörf á aðgerðum
á þessum tíma. Hins vegar hefði
markaðurinn verið órólegur síð-
ustu daga og skorizt hefði verið í
leikinn. Hann kvað enga breyt-
ingu hafa orðið á þeirri stefnu að
grípa til róttækra ráða ef ókyrrð
gerði vart við sig á gjaldeyris-
mörkuðum.
Lægsta skráning dollarans í
ZUrich til þessa var um 1.8950
svissneskir frankar snemma á
þessu ári, en um tíma í dag seldist
dollarinn á 1.8985 svissneska
franka.
únistar lögðust gegn geng-
islækkuninni. Hún var
samþykkt í stjórninni með
8 atkv. gegn 4.
Gengisskráning var felld niður
i Finnlandi þegar norska krónan
var felld um síðustu helgi. Þetta
er þriðja gengislækkunin í Finn-
landi á ellefu mánuðum. í apríl sl.
var gengið lækkað um 5.7 prósent
og um þrjú prósent í ágústmán-
uði.
Forsvarsmenn í ýmsum
atvinnurekstri lýstu því yfir þeg-
ar frá gengislækkuninni hafði
verið sagt að hún hefði þurft að
vera meiri til að koma að gagni.
Mikið atvinnuleysi er í Finn-
landi og draga ýmsir í efa að
gengislækkun sem ekki er meirí
en 8% dugi til að ráða þar á
verulega bót. Leiðtogar kommún-
ista hafa krafizt þess að gengis-
hagnaði, sem yrði af breyting-
unni, yrði veitt í hærri launa-
greiðslur en atvinnurekendur
leggja kapp.á að hann yrði lagður
í fjárfestingu. Hefur deila staðið
síðan um helgina að Mauno Koi-
visto, bankastjóri aðalbanka
Finnlands, sagði að bankinn væri
reiðubúinn að mæla með gengis-
lækkun allt að átta prósentum í
kjölfar svipaðrar lækkunar á
gengi norsku krónunnar um þá
sömu helgi.
Flugvélarnar Ivær frá Kenva sem Egyptar neyddu til að lenda á
Kairóflugvelli í dag. \'ar það gerl í hefndarskyni vegna svipaðra
aðgerða Kenya gagnvarl egypzkri vél sem var á leið til Sómalíu i
fyrradag.
Egyptar kyrrsetja
2 Kenýa-flugvélar
Kafró, 16. febrúar AP.
EGYPTÁR kyrrsettu í dag tvær
farþegaflugvélar frá Kenya í
hefndarskyni við þá ráðstöfun
Kenyamanna í gær að neyða
egypzka þotu til þess að lenda í
Nairobi þar sem hún hafði flogið
inn f kenýska lofthelgi á leið
sinni til Sómalfu með 19 lestir af
sprengjum.
Sendiherra Kenya í Kaíró,
Rafael Kilo, gekk strax á fund
Butros Ghali utanríkisráðherra til
þess að reyna að koma því til
leiðar að flugvélunum yrði leyft
að fara ferða sinna. Sendiherrann
var kvaddur í egypzka utanríkis-
ráðuneytið í gærkvöldi til að gefa
skýringu á því hvers vegna
egypzka flugvélin hefði verið
neydd til að lenda.
Flugstjóri egypzku flugvélar-
innar, sem var af gerðinni Boeing
707, sagði fréttamönnum í Nai-
robi að hann hefði ekki gert sér
grein fyrir því að fármurinn var
sprengiefni og að hann hefði í
ógáti flogið inn í Iofthelgi Kenya.
Hann hélt því fram að hann hefði
Framhald á bls. 27
Rhódesía:
Ahöfn Sahena-vélarinnar sem eyðilagðist í eldi á Tenerifeflug-
velli f fyrradag. Myndin var tekin í Sanla Cruz skömmu eftir að
fólkið kom þangað. Er talið að eldurinn hafi brotizt úl vegna
hilunar í lendingarhúnaði vélarinnar. Með vélinni voru 189
farþegar og sjö manna áhöfn og komust allir lifandi úl.
Samstaða um skipulagn-
ingu öryggisþjónustu
— ólík afstaða Breta og Bandaríkjamanna til samkomulagsins?
London. Salisbury 16. febr.
AP. Reuler.
UM SVIPAÐ leyti og tilkynnt var
í Rhódesfu að leiðtogar svartra og
hvítra manna hefðu náð sam-
komulagi um hvernig skipulag
skyldi haft á öryggisþjónustu
hins væntanlega ríkis Zimbawe,
bárust fréttir frá London sem
gáfu til kynna að Bretar og
Bandaríkjamenn væru ósammála
í afstöðu sinni til samkomuiags-
ins sem var gert í gær.
David Owen, utanríkisráðherra
Breta, sagði á þingfundi að þetta
samkomulag Smiths við blökku-
mannaleiðtogana væri „mikil-
vægt skref á leið til meirihluta-
stjórnar“. Að vísu þótti Owen
mjög hófsamur í hrifningu sinni
en þetta bar samt með sér að hann
deildi ekki skoðun Andrews
Young, sendiherra Bandaríkj-
anna hjá Sameinuðu þjóðunum,
sem lýsti vandlætingu sinni með
samkomulagið er meginatriði
þess voru birt í gær. Owen sagði í
ræðu, að það væri óviturlegt að
kveða upp dóma fyrr en nánari
málsatvik lægju fyrir. Þegar
íhaldsflokksþingmenn gerðu hróp
að honum fyrir að vilja ekki taka
Sérfræðingar OECD:
ísland verður að breyta stefnu
sinni í efnahags- og vaxtamálum
til að ná valdi á verðbólgunni
París, 16. feb. AP.
I SKYRSLU, sem OECD sendi
frá sér f dag, er lagt til að
lslendingar geri meiriháttar
breytingar í efnahags- og vaxla-
málum svo að ná megi vaidi á
verðbólgunni í landinu sem er
önnur hæsta meðal aðildar-
þjóða OECD, segir í frétta-
skeytum.
1 árlegri skýrslu OECD um
efnahagsmál á íslandi segir, að
kaupsamningar á árinu 1977
hafi gengið alltof langt. Segir
að samningarnir á síðasta ári
hafi kynt undir verðbólguálinu
á ný. Geta skýrsluhöfundar sér
til, að verðbólgan á íslandi 1977
hafi verið meiri en það 31%
sem opinberlega hefur verið
gizkað á, og bera það saman við
verðbólguna 1976 sem var
32,2% og 1975 er hún var 49%. .
I skýrslu OECD segir, að
skortur á fastmótaðri stefnu og
ákvarðanatöku hafi leitt til
þess, að laun hækkuðu um 40%
á árinu ’77, og á sama tíma hafi
fjölskyldutekjur hækkað um
42% að meðaltali. Segir að auk
verðbólguáhrifa launahækkan-
anna hafi aukinn kaupmáttur
launþega leitt til aukins inn-
flutnings og að neikvæður við-
skiptajöfnuður við útlönd hafi
farið vaxandi með auknum
kaupmætti. Aukinn viðskipta-
halli hlýtur að vera áhyggju-
efni þar sem reikna mætti með
hagstæðu ári hvað snertir út-
flutningsverð -sjávarafurða og
aflamagn.
í skýrslunni segir um visi-
tölubindingu launa að nauðsyn-
legt kunni að reynast að taka
óbeina skatta út úr vísitölunni
enda hafi breyting á þeim lítil
Framhald á bls. 27
afstöðu sagði Owen síðan að fagna
bæri því að þetta gæti stuðlað að
því að sanngjörn meirihlutastjórn
kæmist á í Rhódesíu.
Samkomulag Smiths sem er í
Framhald á bls. 27
Bók Haldemanns:
Nixon höfuð-
paurinn í
Watergate-
innbrotinu
Washington. 16. feb. AP.
HALDEMANN, einn helzti að-
stoðarmaður Nixons f forsetatíð
hans, segir í bók sem hann er að
senda frá sér, „The Ends of Pow-
er‘V að Nixon hafi sjálfur verið
frumkvöðull að innbrotinu í Wat-
ergate, höfuðslöðvar demókrata í
Washinglon, að þvi. er Washing-
ton Posl skýrir frá í dag. Einnig
segir blaðið Haldemann sann-
Framhald á bls. 27
Haldemann