Morgunblaðið - 11.04.1978, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. APRÍL 1978
35
— Innlánsaukn-
ing 37,4%
Framhald af bls. 17.
Minnkandi hlutur
iðnaðar í útlánum
bankakerfis.
Formaður bankaráðs vék því næst
aö þróun iönaöar á síöast liönu ári
og sagði að þótt nákvæmar tölur
lægju ekki fyrir, væri taliö, að
aukningu iðnaðarframleiðslunnar í
heild hafi verið svipuð aukning
þjóðarframleiðslunnar. Þetta væri aö
því leyti óvenjulegt að undanfarin ár
hafi meðalvöxtur iðnaðarfram-
leiðslunnar verið mun meiri enn
meðalvöxtur þjóðarframleiðslunnar.
Hann ræddi um aðgang iðnaðarins
að rekstrarfé og sagöi, að eðlilegt
hlyti að vera, aö sú atvinnugrein, sem
skilað að jafnaði nær tvöföldum
árlegum vexti miðað við vöxt þjóðar-
framleiðslunnar, ætti að njóta vax-
andi fyrirgreiöslu bankakerfisins. En
við aöthugun skýrslna kæmi í Ijós, að
hlutur iðnaðarins í heildarútlánum
bankakerfisins hefði minnkað
stöðugt síðan árið 1970. Þá hafi
hlutur iönaöarins verið 13,0% en í
árslok 1977 var hlutur iönaöarins
9,9%. Hefði hlutur iönaöarins í
heildarútlánum bankanna verið hinn
sami í árslok 1977 og hann var 1970,
hefði rekstrarfé iönaöarins verið 4,3
milljörðum króna meira en það var í
raun.
Mikill kostnaður
af reiknistofnun
Gunnar J. Friöriksson fjallaði þá
um stöðu bankans gagnvart Seðla-
bankanum og sagði, að í ársbyrjun
hefði nettó staðan verið 616 milljónir
króna. í lok ársins hafi nettó staðan
verið 844.7 milljónir krona og hefði
aukning innstæðunnar því verið um
229 milljónir króna á árinu. Upphaf-
lega hefði bindisskyldan við Seðla-
bankann átt að vera sveigjanlegt
hagstjórnartæki, sem beita mætti til
samdráttar eða þenslu eftir efna-
hagsaðstæðum hverju sinni. Síðar
kom fram sú skýring, að bundna féö
ætti að standa undir tryggri geiðslu-
stöðu landsins út á við. Sú skýring,
sem nú væri haldið á lofti væri hins
vegar sú, að bundna féð ætti að
standa undir endurkaupum Seðla-
bankans. Bundiö fé lönaðarbankans
gerir gott betur en að standa undir
þeim endurkaupalánum, sem
viðskiptamenn bankans njóta.
Þannig hefði innstæða bundins fjár
verið 1.087 milljónir króna í árslok
1977, en endurseld lán hafi þá numið
aðeins 262 milljónum króna.
Mismunurinn eða 825 milljónir króna,
verið því framlag Iðnaðarbankans til
reksturs hinna svonefndu
hefðbundnu atvinnuvega.
Formaður bankaráðsins vék því
næst að ýmsum atriðum í rekstri
bankans á síðastliðnu ári. Fram kom,
að kostnaður bankans af Reikni-
stofunni hefði aukist á árinu um 90%
og væri nauðsynlegt að leita leiða til
þess að draga úr rekstrarkostnaðin-
um. Mætti í því sambandi benda á,
að flutningur uppgjörstíma bankanna
frá kvöldi til hádegis hvern dag,
myndi draga verulega úr allri nætur-
vinnu.
Þá skýrði hann frá opnun útibús
bankans á Selfossi, en það hóf
starfsemi 4. nóv. s.l. Væri það
staösett í eigin húsnæöi aö Austur-
vegi 38. Mikil aukning heföi veriö í
innlánum útibúsins og hafi innstæöur
um áramót verið um 67 millj. kr.
Nýtt rafreiknikerfi
Formaður bankaráösins ræddi því
næst um hin nýju IB-lán og IB-veð-
lán, sem kynnt hefðu verið um miðjan
marzmánuð. Þaö væri skoðun Iðn-
aöarbankans, að nauðsynlegt væri
að endurreisa trúnaö á gildi sparnað-
ar. Verðlauna þyrfti sparnað á þann
hátt, að innlán fari aftur vaxandi. í því
skyni hafi veriö ákveðið, a- gefa
viðskiptavinum kost á IB-lánum og
IB-veðlánum. Með þeim gæfist fólki
kostur á að undirbúa jafnt stóra sem
smáa lántöku eftir einfaldri sparn-
aðaráætlun. Hámarkslán IB-lána
væri nú 360 þús. kr. eftir 12 mánaða
sparnað en hámarkslán IB-veölána
væri nú 2.4 millj. kr. eftir 48 mánaða
sparnað. Hefði þetta nýja lánakerfi
hlotið mjög góðar viðtökur, en ennþá
væri of snemmt að dæma um
endanlegan árangur.
Þá skýrði formaður bankaráðsins
frá því, að í byrjun þessa árs hafi
verið ákveðið að taka upp nýtt
rafreiknikerfi, sem nefnt væri
IBM-3600. Væri þar um að ræða
afgreiðsluvélar, sem tengdar væru
sérstakri miðstöð, sem safnaöi
upplýsingum yfir allar færslur
dagsins. Úrvinnslan færi síðan fram
í eigin rafreikni bankans eftir
afgreiöslutíma, og einnig hluti í
Reiknistofu bankanna. Hefði verið
unnið að könnun þessa máls ailt
síðast liðið ár og endanleg ákvörðun
veriö tekin í byrjun janúarmánaðar.
Með þessari breytingu, sem reiknað
væri með að yrði tilbúin um mitt ár
1979, yrðu miklar breytingar á öllum
vélabúnaöi bankans og gert væri ráð
fyrir að af breytingunni yrði verulegur
sparnaður fyrir bankann.
Hann fjallaði þá um tillögu banka-
ráös um aukningu hlutafjár og sagði
í því sambandi að í umræðum á
Alþingi og í dagblööum heföi gætt
þess misskilnings, aö lönaöarbank-
inn væri að meiri hluta eign ríkisins.
Hið rétta væri hins vegar, að ríkið
ætti einungis um 28% hlutafjár
bankans.
Að lokum vék Gunnar J. Friðriks-
son aö svonefndu brunamáli. Sagöi
hann, aö á síöastliönu sumri heföi
loks gengið efnisdómur í málinu og
hafi niöurstaöa dómsins verið á þá
leið, að Húsatryggingar Reykjavíkur
skyldu greiða Iðnaðarbankanum,
Félagi íslenskra iönrekenda og
Landssambandi iönaöarmanna
bætur, samkvæmt undirmati á sínum
tíma. Hinn tildæmda upphæö hafi
verið við dómsuppkvaöninguna rúm-
lega 10 millj. kr., þegar reiknaðir hafi
verið einfaldir vextir, en hefði numið
tæplega 45 millj kr., væri tekið tillit
til verðbreytinga. í samræmi við
þennan dóm, hafi bankinn og sam-
tökin ritað borgarráði bréf í október
s.l. þar sem farið er fram á, að
brunatjónið verði gert upp í samráði
við niðurstöðu héraðsdóms og að
látið verði af málþófi því, sem haldiö
hafi verið uppi í síöast liöin 9 ár.
Svar við þessu erindi hafi borist
daginn fyrir aðalfundinn, og þar
skýröi borgarstjóri frá því að málinu
hafi þegar verið áfrýjað til Hæsta-
réttar. Formaður bankaráðsins
sagði, að líkur væru á því, að
Haástiréttur mundi ekki dæma í
málinu fyrr en árið 1979 eða 1980.
Væri það hluthöfum bankans mikil
vonbrigði, ef borgarráð ákvæöi að
halda málþótinu áfram og þar með
að valda lönaöarbankanum enn
meira tjóni en þegar væri orðið
vegna hinnar hrööu verðrýrnunar
peninga.
Reikningar
bankans
Pétur Sæmundsen, bankastjóri,
skýrði því næst reikninga bankans.
Reksturskostnaður bankans nam
325 milljónum króna og jókst á árinu
um 44,5%. Er það minni hækkun en
árið áður, en þá hækkaði reksturs-
kostnaður um 48,4%. Hæsti liður í
rekstrarkostnaði er eins og áður
launakostnaður en hann er um 73%
af reksturskostnaöi. Meðalfjöldi
starfsfólks jókst á árinu um 3,8% og
væri það lítil aukning miðað við aukin
umsvif bankans, en færslufjöldi jókst
um 13,3%. Tekjuafgangur bankans
var 9,5 milljónir króna en var 29,4
milljónir króna árið 1976. Megin
skýring á óhagstæðri afkomuþróun
væri verðbólgan. í mikilli verðbólgu
dragast innlán hlutfallslega saman,
og verða stööugt minni og minni hluti
af þjóðartekjum. Allur tilkostnaður
eykst hins vegar í takt við verðbólg-
una.
Heildarinnlánin í bankanum námu
í árslok 1977 samtals 4,842 milljón-
um króna og höfðu aukist á árinu um
1.318 millj. kr. eða 37,4%. Þetta væri
hlutfallslega mesta aukning á einu ári
í bankanum s.l. 20 ár. Af aukningu
heildarinnlána jukust veltiinnlán um
283.7 millj. kr. eða 39.5%, en
spariinnlán bankans jukust um
1034,5 millj. kr. eða 36.9%.
Heildarútlán bankans námu í
árslok 3.816 millj. kr. og jukust á
árinu um 985.8 millj. kr. eða 34,8%.
Bundin innstæða í Seðlabankanum
var um s.l. áramót 1.087 millj. kr. og
jókst hún á árinu um 259 millj. kr.
Innstæða á viöskiptareikningi í
Seðlabankanum var í árslok 19.7
millj. kr.
Bókfært verð fasteigna bankans er
nú 632.8 millj. kr. og var aukning milli
ára 229.6 millj. kr. Eru fasteignir
bankans bókfærðar á 90% af
fasteignamatsverði.
Pétur Sæmundsen skýrði því næst
frá starfsemi veðdeildar bankans en
frá stofnun hennar hafi samtals verið
lánuð úr veðdeildinni 465 lán að
upphæð 242 millj. kr.
Á síöast liðnu ári voru veitt samtals
78 ný lán að fjárhæð 82,4 millj. kr.
Eigið fé bankans nemur nú alls
462.3 millj kr. og jókst á árinu um
26,1%. Er eigið fé bankans 9,6% af
heildarinnlánum hans.
Að lokum vék Pétur Sæmundsen
aö afurðarlánum og því sambandi
endurkaupum Seðlabankans. í
árslok 1977 hafi endurkaupin verið
alls 26,5 milljaröar króna og væri þaö
4 milljörðum króna meira en allt
bundið fé innlánsstofnanna heföi
numið. Um áramótin hafi þessi
endurkaup skipst þannig, að til
landbúnaðar hafi veriö varið 5.9
milljöröum króna og heföi aukningin
á árinu verið 65,5%, endurkaup
sjávarútvegs hefðu numið 13,8
milljörðum króna og aukningin á
árinu verið 84,4% en endurkaup
iðnaðar numið 2,5 milljörðum króna
og aukningin á árinu verið aöeins
37,9%. Það færi því ekki á milli mála,
að þetta gamla misréttiskerfi, sem
endurkaupakerfiö í núverandi mynd
væri, heföi algjörlega gengið sér til
húöar. Brýnasta hagsmunamál
iðnaðarins í dag í lánsfjármálum væri
að hér yrði algjör stefnubreyting.
Á aöalfundinum var samþykkt að
greiða hluthöfum 10% arð.
Þá var samþykkt að fjórfalda
hlutafé bankans, sem nú er 45 millj.
kr. með útgáfu jöfnunarhlutabréf og
nemi hlutaféð að því loknu 180 millj.
kr. Einnig samþykkti aðalfundurinn
að hlutafé bankans yröi aukið meö
útboöi nýs hlutafjár, þannig aö þaö
verði alls 500 millj. kr. og var
bankaráði falið að framkvæma þá
samþykkt.
Starfsemi
Iðnlánasjóðs
Bragi Hannesson, bankastjóri,
gerði því næst grein fyrir starfsemi
lönlánasjóös árið 1977. Samtals voru
veitt á árinu 422 lán að fjárhæö 1.330
millj. kr. en árið 1976 námu lánveit-
ingar 747 millj. kr. Útistandandi lán
í árslok námu 3.030 millj. kr. og
jukust á árinu um 64,4%. Eigiö fé
sjóösins er nú samtals 2.1 milljaröur
króna. Bragi Hannesson ræddi því
næst um lánskjör sjóösins og
útlánsgetu hans á þessu ári. Gert sé
ráð fyrir, að hún muni vaxa meira en
nokkru sinni fyrr og verða um 1.720
milljónir króna en óvíst væri hvort
útlánsgetan miöaö við eftirspurn
myndi vaxa að tiltölu.
í bankaráö voru kjörnir Gunnar J.
Friðriksson, Sigurður Kristinsson og
Haukur Eggertsson.
Varamenn voru kjörnir Kristinn
Guðjónsson, Þórður Gröndal og
Sveinn S. Valfells.
Iðnaðarráöherra skipaði þá
Magnús Helgason og Pál Sigurðsson
sem aðalmenn í bankaráðið og
Guðmund Guðmundsson og Runólf
Pétursson sem varamenn.
Endurskoðendur voru kjörnir þeir
Haukur Björnsson og Þórleifur Jóns-
son.
í lok fundarins tók Sigurður
Kristinsson, forseti Landssamband
iðnaðarmanna til máls og flutti
bankanum árnaöaróskir Landssam-
bandsins í tilefni 25 ára afmælis
bankans, sem verður um mitt þetta
ár. Færði Sigurður bankanum að gjöf
að þessu tilefni forkunnarfagra
fánastöng, sem Landssambandið
hafði látið smíða sérstaklega.
Tíl hamingju með
ferminguna
og til hamingju á feröum þínum í
framtíðinni, meö góöan svefnpoka, sem
veitir þér öryggi og hlýju hvernig sem viörar
Til hamingju með svefnpoka
frá Gefjun
dralon
BAYER
Úrva/s trefjaefni
GEFJUN AKUREYRI