Morgunblaðið - 11.04.1978, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. APRÍL 1978
FRANK Herzlin er stjórnandi Freeport-sjúkrahússins, sem á undanförnum
misserum hefur orðið að nokkurs konar goðsögn hér á landi. Tæp þrjú ár eru
liðin siðan íslendingar foru að leita þar lækninga og nú er tala þeirra um 300.
Árangurinn hefur orðið undravcrður, en samkvæmt þeim upplýsingum Samtaka
áhugafólks um áfengisvandamálið (SÁÁ) hefur um 80% þeirra tekizt að halda
sér algjörlega frá áfengi í eitt ár eftir heimkomuna. Að því er næst verður
komizt hafa þau 20% sem eftir eru þó ekki farið erindisleysu, því að
áfengisvenjur allmargra úr þeim hópi hafa breytzt mjög til hins betra.
Nákvæmar töiur í þessu sambandi eru vandfundnar og liggja ekki fyrir svo
óyggjandi sé, en allmargir hafa komizt f beina snertingu við nokkurs konar
talandi dæmi, það er að segja fólk, sem bókstafiega talað var á valdi áfengis,
en sneri svo við blaðinu eftir að hafa leitað sér lækninga vestra. Fólki hefur
orðið tíðrætt um hvers konar undrastofnun það sé, sem kemur til leiðar slfkri
breytingu, og stundum heyrist það sagt að á Freeport séu notaðar hinar
svæsnustu aðferðir og að þaðan komi fórnarlömbin heiiaþvegin.
Fyrsta spurningin, sem lögð var fyrir Frank Herzlin í spjallinu, sem hér fer
á eftir, var um aðferðirnar, sem notaðar eru á Freeport-sjúkrahúsinui
Texti, ÁSLAUG RAGNARS
FRANK
HERZLIN
yfirlæknir
af leiðandi við umgengniserfiðleika að
stríða — í margmenni til að mynda —
finna það þegar þeir eru búnir að fá sér
glas, að feimnin hverfur eða að það
dregur úr henni þannig að þeir eiga
auðveldara með að tjá sig og komast í
menningarsamband við náungann. í
rauninni er auðvitað einhver sérstök
ástæða — ein eða fleiri — fyrir því að
feimni stendur viðkomandi fyrir þrifum.
Með því að fá sér einn lítinn er hægt að
slá á þessar tilfinning um stundarsakir
en undirrót vandamálsins er áfram fyrir
hendi. Þá má meira að segja gera ráð
fyrir því að tilfinningahömlurnar hjá
þessum manni séu allverulegar og að á
„skemmtilega" stiginu opnist hálfgerð
flóðgátt. Hann gæti átt það til að stíga
J jGuðsmyndin, sem við gerum
okkur, er svo mismunandi.. .99
— Heilaþvottur? Það getur vel verið að
kalla megi alla fræðslu og allar upplýs-
ingar, sem hafa áhrif á skoðanir manna
og afstöðu, heilaþvott, en samkvæmt því
erum við þá öll í stöðugum heilaþvotti.
Meðhöndlunin á Freeport er fyrst og
fremst fólgin í fræðslu, sem byggist á
staðreyndum, læknisfræðilegum rökum,
vísindalegum upplýsingum og heilbrigðri
skynsemi. Þéssi fræðsla beinist að því að
gera fólki ljósa þá hættu sem því stafar
af ofneyzlu áfengis, það er aðstoðað við
að grafast fyrir um orsakir drykkjunnar,
og síðan er höfðað tii heilbrigðrar
skynsemi um það hvernig ráðlegast sé að
bregðast við þessum vanda. I flestum
tilfellum, sem við fáum til meðferðar, er
áfengissýkin komin á svo alvarlegt stig,
að afleiðingar henner eru farnar að hafa
áhrif á nánast hvert svið í lífi ein-
staklingsins og afstöðu hans gagnvart
öllu og öllum.
— Hvað gerist þegar
sjúklingur er lagður inn á
Freeport?
í mörgum tilfellum er fyrsta skrefið
það að láta renna af honum, því að á
meðan hann er undir áhrifum þýðir
ekkert að reyna hina raunverulegu
meðhöndlun. Fyrst í .stað notum við lyf
samkvæmt sérstakri forskrift — róandi
lyf, lyf sem koma í veg fyrir krampa,
vítamín og steinefni svo eitthvað sé nefnt.
Næst er sjúklingurinn settur í mjög
nákvæma rannsókn. Hann er gegnum-
lýstur, hin ýmsu líffæri eru athuguð og
sjúklingurinn fer í allsherjarskoðun.
Mjög algegnt er að lifur og magi séu illa
farin líffæri eftir langvarandi áfengis-
neyzlu, en einnig eru margir bókstaflega
vannærðir og illa á sig komnir af þeim
sökum. Um leið og sjúklingurinn fer að
jafna sig fer hann að hlýða á fyrirlestra,
jafnframt því sem læknar og sálfræðing-
ar ræða við hann. Fyrirlestrarnir eru
ýtarlegir og miðast að því að fræða
viðkomandi eins nákvæmlega og kostur
er um áhrif áfengis á líkamann, tauga-
kerfið og sálarlífið.
— Hvaða áhrif eru það
þá, sem áfengið hefur?
Til að einfalda málið má skipta þessum
áhrifum í tvo flokka, ertandi og deyfandi.
Áfengi ertir þá vefi líkamans sem það
kemst í snertingu við. Það ertir lifrar-
frumurnar og veldur því að lifrin
stækkar, samsetning hennar breytist og
hún verður síður fær um að gegna sínu
lífsnauðsynlega hlutverki. Á sama hátt
orsakar þessi erting magabólgur um leið
og hún hefur mikil áhrif á taugakerfið.
Þessi erting á taugakerfið er það, sem
orsakar timburmenn, — höfuðverkinn,
sem allir þurfa að ganga í gegnum þegar
áfengið er að fara úr líkamanum, jafnt
hófdrykkjufólk sem ofdrykkjufólk.
Áfengi er deyfilyf og hefur því
sljóvgandi áhrif á allt kerfið. Það er
mikill misskilningur þegar menn neyta
áfengis í þeirri trúa að það hressi þá, því
að það hefur þvert á móti deyfandi áhrif
á allan líkamann, hugann og
tilfinningarnar.
— En nú eru þeir marg-
ir, sem finna til þægilegra
áhrifa af áfengi sé þess
neytt innanþeirra marka,
sem við getum kallað
hæfileg?
Já, mikil ósköp, en nú skulum við
athuga hvað það er, sem flestum finnst
svona þægilegt þegar þeir fá sér einn
lítinn, til dæmis í samkvæmi eða undir
öðrum skemmtilegum kringumstæðum.
Eftir nokkra sopa finnst breyting, sem
yfirleitt felst í því að maður verður var
við slakandi áhrif. Við það að slaka á
verða menn gjarnan léttir í skapi og reita
af sér brandara, verða hláturmildari en
alla jafna og svo framvegis. Það sem er
svona skemmtilegt og sótzt er eftir er
einfaldlega það að slaka á. Orsakir
spennu eru margvíslegar, en það er ekki
hægt að losna við hana með því að fá sér
neðan í því. Það er í bezta falli hægt að
deyfa þessa spennu, — svæfa hana í bili.
Það kaldranalega er svo það, að þótt
yfirspennt fólk eigi svo sannarlega skilið
að losna við streitu og álag, þá kemur það
í ljós um leið og áhrifin komast á visst
stig, að það sem átti að losa sig við er
enn fyrir hendi, og hefur meira að segja
magnazt. Streitan er hálfu verri daginn
eftir en hún var þegar drykkjan hófst,
álagið er meira, menn hafa kannski
hagað sér bjánalega, orðið sér til
skammar og jafnvel valdið spjöllum.
Áfengið hefur því ekki leyst neitt
vandamál, það hefur þvert á móti bætt
við það, sem fyrir var, um leið og það
hefur jafnvel orsakað ný. Þetta er sem
sagt eins og snjóbolti sem veltir utan á
sig.
— Hvað um þá, sem
drekka aí því að þeim
þykir hragðið gott, til
dæmis vín með mat?
— Já, vín getur verið alveg ljómandi
gott með mat, en það er ekki ástæðan
fyrir því að það er drukkið með mat. Það
eru margir drykkir sem eru ljúffengir
með mat, ekkert síður en hin beztu vín.
Það eru þessi sérstöku áhrif, sem vínið
hefur, sem sótzt er eftir, ef málið er
skoðað niður í kjölinn.
Til dæmis um það hvers vegna fólki
finnast áfengisáhrif þægileg getum við
nefnt, að þeir sem eru feimnir og eiga þar
sjúkrahússins
í New York
PPMeð sama
áframhaldi
verður ísland
bezt á vegi
statt í áfengis-
málum eftir
tvö eða
þrjú ár PP